Bắc Giang: Giảm nghèo từ sản phẩm OCOP

Diện mạo mới từ OCOP

Có tới 45 thành phần dân tộc thiểu số nhưng sau hơn 4 năm nhờ thực hiện hiệu quả Chương trình OCOP, Bắc Giang đã đạt được một số kết quả nổi bật, đặc biệt góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân, thúc đẩy quá trình xóa đói, giảm nghèo.

Xuất phát từ những tiền đề và lợi thế lớn của tỉnh Bắc Giang, những năm qua, được sự tham gia của các cấp, ngành, hệ thống chính trị, Chương trình OCOP triển khai trên địa bàn tỉnh đã thể hiện được sự phù hợp về định hướng, chính sách để phát huy thế mạnh điều kiện tự nhiên, bản sắc văn hóa, khơi dậy tiềm năng sản xuất nông nghiệp, tác động đến phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới.

Đến nay, toàn tỉnh có 205 sản phẩm OCOP, trong đó có 31 sản phẩm 4 sao, 174 sản phẩm 3 sao, đặc biệt tỉnh cũng đã có 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao cấp quốc gia, 1 sản phẩm điểm du lịch của gần 150 chủ thể đăng ký tham gia chương trình OCOP. Trong đó khoảng 88,3% sản phẩm của các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp, 11,7% sản phẩm của các hộ gia đình; doanh thu ước tính trên 800 triệu đồng/HTX, lợi nhuận bình quân một HTX đạt khoảng 250 triệu đồng/HTX/năm.

Các sản phẩm được công nhận OCOP đều mang đặc trưng sản xuất của các làng nghề truyền thống, làng nghề như: Mỳ Chũ; mỳ Châu Sơn; rượu Vân; bún Đa Mai... Không ít sản phẩm đã phát huy tối đa lợi thế, tiềm năng của mỗi địa phương và được người tiêu dùng yêu thích như: Gà đồi Yên Thế; vải thiều Lục Ngạn; vải sớm Phúc Hòa; mật ong Tây Yên Tử…

Đáng nói, các sản phẩm được công nhận OCOP đều có đầy đủ minh chứng rõ ràng về chất lượng, nguồn gốc sản phẩm. Nhiều sản phẩm áp dụng quy trình sản xuất tiên tiến, chất lượng như: ISO 22000; HACCP; VietGAP; Global GAP… chính là động lực thúc đẩy sự phát triển của kinh tế khu vực nông nghiệp, nông thôn theo hướng nội sinh và gia tăng giá trị sản phẩm hàng hóa.

Câu chuyện về phát triển gà đồi Yên Thế góp phần xóa đói, giảm nghèo ở huyện miền núi Yên Thế là ví dụ điển hình. Cùng với cây chè, gà đồi Yên Thế được huyện xác định là một trong những sản phẩm chủ lực của địa phương. Từ nhiều năm nay, Bắc Giang đã hình thành các vùng sản xuất chăn nuôi gà đồi tập trung với quy mô lớn, chất lượng không ngừng được nâng lên. Nhãn hiệu chứng nhận Gà đồi Yên Thế đã được bảo hộ sở hữu công nghiệp tại 3 nước gồm: Trung Quốc, Lào và Singapore. Năm 2022 được Hội Kỷ lục gia Việt Nam công nhận Gà đồi Yên Thế là món ăn được chọn vào Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam (2021-2022).

Ngoài ra, một số sản phẩm OCOP thế mạnh của tỉnh Bắc Giang như vải thiều Lục Ngạn, vải sớm Phúc Hòa đã được xuất khẩu sang các thị trường có yêu cầu chất lượng cao như Mỹ, EU, Nhật Bản, Úc. Một số sản phẩm được xuất khẩu dưới dạng gia công hoặc qua bên thứ ba như: Mỳ Chũ Green sang Nhật Bản; vải khô sang thị trường Trung Đông.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP

Phát triển sản phẩm OCOP chính là động lực quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của kinh tế khu vực nông nghiệp nông thôn theo hướng nội sinh và gia tăng giá trị sản phẩm hàng hóa, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bắc Giang.

Để phát triển và lan tỏa Chương trình OCOP trên khắp địa bàn tỉnh, những năm qua, tỉnh Bắc Giang đã tăng cường hỗ trợ tập huấn nâng cao nhận thức cho các chủ thể tham gia chương trình. Đồng thời, hỗ trợ cho trên 100 lượt hợp tác xã, doanh nghiệp, chủ thể với trên 300 lượt sản phẩm OCOP tham gia các hội chợ triển lãm, xúc tiến thương mại tại các tỉnh như: Quảng Ninh, Lào Cai, Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Hòa Bình,… và một số điểm giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP tại các huyện, siêu thị lớn và các sàn thương mại điện tử.

Tỉnh Bắc Giang cũng đã vận dụng cơ chế, chính sách khác nhau hỗ trợ chủ thể sản xuất bổ sung các nội dung khác về chất lượng, bao bì, nhãn mác, đảm bảo theo yêu cầu của bộ tiêu chí phân hạng các sản phẩm OCOP. Từ đó thúc đẩy sản xuất, tạo điều kiện và động lực cho người sản xuất mạnh dạn đầu tư, phát triển sản phẩm lợi thế của địa phương. Hướng chủ thể phát triển sản phẩm của địa phương với niềm tự hào với quê hương, bản xứ. Cùng với đó tiếp tục củng cố, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh, ưu tiên phát triển HTX, doanh nghiệp nhỏ và vừa để sản xuất các sản phẩm, dịch vụ có lợi thế, có khả năng cạnh tranh theo hướng liên kết sản xuất.

Đặc biệt, phát huy lợi thế vốn có là địa phương có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội với 27 làng nghề đã được UBND tỉnh công nhận, khoảng gần 60 sản phẩm chủ lực, đặc trưng, tiềm năng và hàng trăm sản phẩm địa phương. Tỉnh sẽ tập trung vào phát triển các sản phẩm đặc trưng, tiềm năng; sản phẩm có lợi thế so sánh, sản phẩm làng nghề gắn với du lịch. Phát triển sản phẩm hàng hóa, dịch vụ đa dạng theo hướng nâng cao chất lượng, đưa chương trình OCOP đi vào chiều sâu, gia tăng giá trị lớn, sức cạnh tranh cao và có khả năng xuất khẩu.

Đồng thời, thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp để phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết, nâng cao giá trị nông sản.

Mặc dù đã có nhiều kết quả khả quan, đáng khích lệ nhưng thực tế quá trình triển khai thực hiện sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm OCOP cho thấy những còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ. Hoạt động sản xuất các sản phẩm chủ lực tại hầu hết các địa phương trong tỉnh vẫn mang tính tự phát, thủ công, chưa sản xuất được nhiều, chất lượng, quy cách mẫu mã sản phẩm hạn chế, thiếu sức cạnh tranh trên thị trường. Số lượng sản phẩm OCOP nhiều nhưng đa phần mới chỉ đạt ở cấp độ 3 sao (mức trung bình). Bên cạnh đó, nhận thức của cán bộ, đảng viên về thực hiện chương trình OCOP còn hạn chế; việc thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp để phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết, giá trị còn thấp.

Ông Nguyễn Văn Luy, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Giang cho biết, các sản phẩm tham gia Chương trình OCOP là các sản phẩm chủ lực mang tính đặc trưng ở mỗi địa phương. Để khơi dậy tiềm năng này, thời gian tới, Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh tiếp tục hướng dẫn các địa phương tập trung phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch nhằm thu hút du khách, đồng thời quảng bá hoạt động du lịch, tiêu thụ và nâng cao giá trị cho sản phẩm OCOP của tỉnh. Triển khai thực hiện từ 1-3 sản phẩm dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch tại các huyện Lục Ngạn, Sơn Động, Yên Thế,... Cùng với đó là tăng cường xây dựng và hoàn thiện các chuỗi liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao chất lượng các sản phẩm OCOP, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường