Chú trọng bảo tồn đa dạng sinh học ở Khu bảo tồn Pù Hu

Để hiểu rõ hơn, PV Báo TN&MT đã có cuộc trao đổi với ông Đỗ Ngọc Dương, Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Pù Hu.

PV: Xin ông cho biết khái quát về Khu BTTN Pù Hu?

Ông Đỗ Ngọc Dương:

Khu BTTN Pù Hu gồm hệ sinh thái núi đất đai cao xen kẽ với những hệ sinh thái núi đá vôi. Từ sự đa dạng về hệ sinh thái kéo theo sự đa dạng về sinh cảnh cũng như tạo nên tính đa dạng về chủng loại động, thực vật của khu bảo tồn. Qua điều tra đã ghi nhận tại Khu BTTN Pù Hu có 1.725 loài thực vật thuộc 696 giống, 170 họ và 71 bộ, 12 lớp và 6 ngành. Phần lớn các loài thực vật bậc cao tập trung ở khu bảo vệ nghiêm ngặt của Khu BT. Bên cạnh đó các loài thực vật trong hệ sinh thái nông nghiệp, vườn rừng, vườn nhà dân cũng góp phần làm tăng thêm tính đa dạng sinh học cho khu hệ thực vật. Hệ thực vật Pù Hu có tổng số 52 loài được ghi nhận trong Sách đỏ Việt Nam 2007. Theo tiêu chuẩn của IUCN, hệ thực vật Pù Hu có 93 loài được ghi nhận, có 16 loài nằm trong Nghị định 06/2019/NĐ-CP.

Hệ động vật không những phong phú về chủng loài mà một số loài còn tập trung với mật độ cao. Qua kết quả điều tra, đã ghi nhận được tổng số 915 loài động vật.

Vùng đệm khu bảo tồn chứa đựng nhiều nét văn hoá truyền thống đặc sắc mang đậm bản sắc dân tộc, phong tục tập quán của các dân tộc đang sinh sống như: uống rượu cần, khặp Thái, thổi kèn lá của người Mông, dệt thổ cẩm…Ngoài những nét đặc sắc về văn hoá, ở đây còn có những tập quán sản xuất nổi bật mang bản sắc riêng: trồng lúa nương trên sườn dốc, làm ruộng bậc thang…Gắn liền với nét văn hoá bản địa là những cánh rừng đại ngàn, những hang động hoang sơ (Hang Ma, hang Cồ Luồng, hang Dùn…), hệ thống sông suối với nhiều thác nước kỳ thú là tiền đề cho việc phát triển du lịch sinh thái.

Để ổn định, duy trì hoạt động thường xuyên của Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hu, cũng như có nguồn kinh phí đầu tư cho từng năm, phục vụ công tác quản lý bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên ngăn chặn có hiệu quả 6 mối nguy cơ đe doạ đối với rừng đặc dụng Pù Hu, ổn định an ninh rừng đặc dụng, đi sâu nghiên cứu khoa học, ứng dụng cộng nghệ vào hoạt động BVR, BTTN và điều chỉnh các hoạt động không phù hợp trong các Quy hoạch, Kế hoạch đã được phê duyệt, từ đó tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác bảo tồn thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học của rừng đặc dụng, rừng sản xuất thì vấn đề đặt ra là phải Xây dựng, trình duyệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả "Phương án bảo tồn và phát triển bền vững Khu BTTN Pù Hu, đoạn 2021-2030" . Đây là vấn đề cấp bách, cần thiết phải thực hiện để đảm bảo duy trì mọi hoạt động của Khu bảo tồn, làm cơ sở, tiền đề để hàng năm tổ chức thực hiện các chương trình, nhiệm vụ, nhất là có nguồn vốn ổn định hằng năm để thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

PV: Thưa ông, việc xây dựng "Phương án bảo tồn và phát triển bền vững Khu BTTN Pù Hu, đoạn 2021-2030" cần thiết như thế nào?

Ông Đỗ Ngọc Dương:

Xây dựng và thực hiện phương án quản lý bảo vệ rừng (QLBVR) là yêu cầu bắt buộc đối các chủ rừng theo quy định tại quy định tại khoản 1 Điều 27 của Luật Lâm nghiệp ngày 15/11/2017 và Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp năm 2017. Để thực hiện công tác quản lý, sử dụng, bảo tồn và phát triển rừng theo hướng bền vững thì cần có một phương án chỉ ra kế hoạch và giải pháp để quản lý rừng, bảo tồn thiên nhiên toàn diện, lâu dài trên tất cả các mặt như kinh tế, xã hội và môi trường.

Về khách quan, xây dựng Phương án QLBVR là thực hiện chỉ đạo của Nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ, bảo tồn thiên nhiên, sử dụng và phát triển rừng trong giai đoạn hiện nay. Về chủ quan, đơn vị xây dựng phương án QLBVR nhằm xác định các biện pháp cơ bản trong quản lý phát triển tài nguyên rừng bền vững, nâng cao hiệu quả sử dụng rừng, thu hút nguồn lực, đầu tư để tái tạo lại rừng, tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương, xoá đói giảm nghèo, thực hiện công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, ổn định, từng bước nâng cao đời sống cho nhân dân trong vùng.

Lâm phần của Ban quản lý Khu BTTN Pù Hu quản lý là rất lớn, trải dài trên địa bàn của 10 xã thuộc huyện Quan Hóa và Mường Lát, phương án QLRBV sẽ được xây dựng cho toàn bộ diện tích của Khu bảo tồn, thời gian của phương án xây dựng là 10 năm từ năm 2021 đến 2030, nguồn kinh phí huy động sẽ rất lớn từ nhiều nguồn khác nhau như vốn ngân sách, vốn huy động hợp pháp khác… Do vậy để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên, phát triển bền vững rừng đặc dụng; khai thác, sử dụng có hiệu quả diện tích rừng sản xuất, trước mắt Ban quản lý Khu BTTN Pù Hu sẽ tập trung xây dựng Phương án theo hướng quản lý bảo vệ tốt diện tích rừng hiện có; thực hiện các hoạt động bảo tồn thiên nhiên, bảo tồn tính đa dạng sinh học; phát triển rừng sao cho diện tích rừng cung ứng dịch vụ môi trường rừng là lớn nhất. Bên cạnh đó đơn vị sẽ tạo các nguồn thu khác từ các hoạt động như: Khai thác lâm sản ngoài gỗ chủ yếu là cây thuốc, tre nứa, phát triển du lịch sinh thái…

PV: Thưa ông, trong những năm qua công tác quản lý, bảo vệ phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học được thực hiện như thế nào ở Khu BTTN Pù Hu?

Ông Đỗ Ngọc Dương:

Trong những năm qua, công tác Phòng cháy chữa cháy rừng, quản lý bảo vệ rừng và phòng trừ sâu bênh hại là nhiệm vụ hàng đầu được Ban thực hiện bằng nhiều biện pháp như: thành lập các Trạm BVR, tổ BVR, giao khoán bảo vệ rừng cho nhân dân và cộng đồng thôn bản, giao khoán trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng trồng, vì vậy trong các năm gần đây, tại diện tích rừng do Ban quản lý Khu BTTN Pù Hu quản lý không để xảy cháy rừng, không có sâu bệnh hại.

Với sự đa dạng sinh học cao tại Khu BTTN Pù Hu đã kéo theo sự đa dạng, phong phú về lâm sản ngoài gỗ trong khu bảo tồn, nên trong những năm qua, tài nguyên lâm sản ngoài gỗ luôn được Ban quản lý quan tâm quản lý, bảo vệ và phát triển, nên hầu hết lâm sản ngoài gỗ đều được bảo vệ an toàn, chỉ một số ít lâm sản ngoài gỗ bị người dân thu hái làm thức ăn trong gia đình và làm thuốc chưa bệnh. Thời gian qua, đơn vị đã có một bản Kế hoạch bảo tồn và phát triển lâm sản ngoài gỗ, trong đó chú trọng đến những lâm sản ngoài gỗ có giá trị cao về mặt kinh tế và dược liệu.

Khu BTTN Pù Hu đã phối hợp cùng viện sinh thái và bảo vệ công trình đã điều tra xây dựng dự án lập danh lục khu hệ động, thực vật rừng tại Khu BTTN Pù Hu. Kết quả thực hiện dự án đã xây dựng được bộ danh lục thực vật với tổng số 1.725 loài thực vật thuộc 696 giống, 170 họ và 71 bộ, 12 lớp và 6 ngành. Phần lớn các loài thực vật bậc cao tập trung ở khu bảo vệ nghiêm ngặt của Khu BT. Bên cạnh đó, các loài thực vật trong hệ sinh thái nông nghiệp, vườn rừng, vườn nhà dân cũng góp phần làm tăng thêm tính đa dạng sinh học cho khu hệ thực vật.

Hệ động vật không những phong phú về chủng loài mà một số loài còn tập trung với mật độ cao. Theo công trình nghiên cứu thuộc Dự án lập danh lục khu hệ động thực vật Khu BTTN Pù Hu đã ghi nhận được tổng số 915 loài động vật,

Trong những năm qua, đơn vị đã phối hợp với Trung tâm cứu hộ Gấu Vườn Quốc gia Tam Đảo cứu hộ thành công hai cá thể gấu Ngựa, phối hợp với Trung tâm nghiên cứu Rùa Châu Á thả trên 30 cá thể Rùa đầu to và nhiều chương trình cứu hộ khác. Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã trồng mới 35 ha rừng trồng đặc dụng, đến nay cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt; tiền hành khoanh nuôi thành rừng 1.555 ha. Qua các hoạt động phát triển rừng, tính đa dạng sinh học được duy trì, bảo vệ.

Xin trân trọng cảm ơn ông !