Việt Nam - Úc chia sẻ kinh nghiệm phát triển điện gió ngoài khơi

Tới dự và chủ trì hội nghị có ông Nguyễn Đức Toàn, Cục trưởng Cục Biển và hải đảo Việt Nam, bà Eleanor Kennon, Bí thư thứ nhất, Đại sứ quán Úc tại Việt Nam, ông Lữ Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bạc Liêu.

Cùng dự Hội nghị còn có đại diện Bộ Ngoại giao và Thương mại, Bộ Biến đổi khí hậu, Năng lượng, Môi trường và Nước, Cơ quan Khoa học Địa chất và các cơ quan của Úc; đại diện Lãnh đạo các bộ, ngành, các đơn vị thuộc Bộ TN&MT, các cơ quan, tổ chức quốc tế.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Nguyễn Đức Toàn Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Bộ TN&MT, cho biết: Cùng với bối cảnh chung của thế giới về nhu cầu về năng lượng, Úc và Việt Nam là hai quốc gia biển có tiềm năng nghiên cứu phát triển năng lượng tái tạo, trong đó có điện gió ngoài khơi. Việt Nam được thiên nhiên trao tặng một đường bờ biển dài và điều kiện thuận lợi để phát triển điện gió. Úc cũng có tiềm năng điện gió tương tự và đã thực hiện các bước đi để hỗ trợ việc phát triển và quản lý ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi. Chiến lược tăng cường hợp tác kinh tế Việt - Úc (EEES) 2021 nêu rõ năng lượng là một lĩnh vực tiềm năng, có khả năng đóng góp rất lớn vào việc mục tiêu hợp tác đầu tư và thương mại, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững. Kế hoạch thực hiện EEES bao gồm việc hỗ trợ Việt Nam phát triển lĩnh vực điện gió ngoài khơi. Bên cạnh đó, Việt Nam và Úc đã nâng cấp quan hệ ngoại giao lên mức “Đối tác Chiến lược Toàn diện” vào tháng 3 năm 2024, trong đó xác định năng lượng là một trong những trụ cột hợp tác chính giữa hai quốc gia.

Cục Biển và Hải đảo Việt Nam là cơ quan tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển VN đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Các Chiến lược và Quy hoạch nêu trên đều nhấn mạnh phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi, là một trong những lĩnh vực ưu tiên hàng đầu.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và khai thác hiệu quả tiềm năng của điện gió, chúng ta cần giải quyết nhiều thách thức, từ cơ sở hạ tầng, nguồn vốn đầu tư, công nghệ, đến việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong bối cảnh đó, việc tổ chức Hội thảo Chia sẻ kinh nghiệm về phát triển điện gió ngoài khơi của Việt Nam và Úc là một trong các hoạt động nhằm hiện thực hóa các cam kết hợp tác giữa hai quốc gia trong lĩnh vực năng lượng; đồng thời tạo cơ hội để cán bộ, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp Việt Nam và Úc trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm để tìm ra những giải pháp, sáng kiến đột phá để thúc đẩy ngành công nghiệp điện gió của Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Phát biểu tại Hội thảo, bà Eleanor Kennon, Bí thư thứ nhất, Đại sứ quán Úc tại Việt Nam cho biết Úc, giống như Việt Nam, đã cam kết đạt mức phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050. Và năng lượng tái tạo là một phần quan trọng trong việc đảm bảo nhu cầu năng lượng trong tương lai của Australia, và chúng ta cần tận dụng gió ngoài khơi như một nguồn tài nguyên biển quan trọng.

Chúng tôi khen ngợi quy hoạch không gian biển của Việt Nam là một phần quan trọng trong những nỗ lực này. Với tư cách là Đối tác chiến lược toàn diện của Việt Nam, Úc cam kết hỗ trợ Việt Nam thúc đẩy quá trình chuyển đổi này và đáp ứng các mục tiêu đầy tham vọng của mình. Chính phủ Úc đang thực hiện điều này thông qua nhiều sáng kiến ​​khác nhau, trong đó có Sáng kiến ​​Tài nguyên Biển.

Đây là chương trình trị giá 42 triệu USD nhằm hỗ trợ các nước Đông Nam Á vượt qua những thách thức trong quản lý bền vững tài nguyên biển. Hội thảo hôm nay như một nền tảng để chia sẻ kinh nghiệm của Úc trong việc phát triển ngành công nghiệp gió ngoài khơi và đảm bảo rằng người Úc có thể tiếp cận với năng lượng đáng tin cậy, an toàn và giá cả phải chăng.

Chúng tôi thấy rằng, kinh nghiệm của chúng tôi phù hợp với Việt Nam và chúng tôi sẵn sàng cung cấp hỗ trợ thông qua trao đổi giữa các chính phủ, khóa đào tạo và hội tho kỹ thuật – giống như những gì chúng tôi đang tổ chức ngày nay. Tôi hy vọng, thông qua hội thảo này, sẽ mở ra một loạt các trao đổi giữa Chính phủ hai nước về phát triển điện gió ngoài khơi.

Là địa phương có tới có 8 nhà máy điện gió đã hoàn thành và đi vào hoạt động với tổng công suất 469,2 MW, ông Lữ Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Bạc Liêu cho biết: Điện gió đóng vai trò quan trọng trong kinh tế của tỉnh, góp phần đưa Bạc Liêu trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của khu vực. Riêng lĩnh vực năng lượng tái tạo đã thu hút hơn 81.000 tỷ đồng vốn đầu tư​.

Bên cạnh những thuận lợi, trong quá trình phát triển điện gió tỉnh Bạc Liêu cũng gặp không ít những khó khăn thách thức như: Điều kiện thi công khó khăn do gió lớn và sóng mạnh, đặc biệt trong các dự án trên biển. Cơ chế giá điện thay đổi, giá FIT cũ bị thay thế bằng khung giá mới thấp hơn, làm giảm hiệu quả kinh tế của các dự án​ đang tiếp tục kiến nghị chính phủ và các bộ ngành hỗ trợ cơ chế giá điện hợp lý hơn và đầu tư đồng bộ hạ tầng như lưới truyền tải để khắc phục các khó khăn này​. Chính vì vậy, tại Hội thảo này, ông Lữ Thanh Tùng cũng kỳ vọng sẽ nhận được những chia sẻ thiết thực từ các chuyên gia trong và ngoài nước, đại diện doanh nghiệp, và các nhà hoạch định chính sách về: Các kinh nghiệm trong phát triển điện gió ngoài khơi trên thế giới và Việt Nam, cụ thể là tại tỉnh Bạc Liêu; Giải pháp giải quyết các khó khăn, thách thức về mặt công nghệ, tài chính và quản lý; Đề xuất chính sách hỗ trợ và định hướng phát triển ngành điện gió ngoài khơi bền vững.

Hội thảo đã diễn ra sôi nổi với nhiều ý kiến đến từ các chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý từ hai quốc gia Úc và Việt Nam, cùng trao đổi các thông tin về chiến lược, chính sách, khung pháp lý và hiện trạng phát triển điện gió ngoài khơi tại Úc và VN; chia sẻ các bài học kinh nghiệm, cơ hội, thách thức và giải pháp tiềm năng trong quá trình thiết lập ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi; trao đổi, tìm hiểu về yêu cầu ưu tiên của các cơ quan VN trong xây dựng các cơ chế, khung pháp lý hỗ trợ phát triện điện gió ngoài khơi của VN; đồng thời xác định các cơ hội hợp tác hoặc hỗ trợ kỹ thuật và nâng cao năng lực để hỗ trợ phát triển ngành điện gió ngoài khơi và các ngành công nghiệp phụ trợ tại VN.