Sửa đổi Nghị định 179: Đảm bảo công bằng xử lý các vi phạm

Tăng nặng mức phạt

Theo đánh giá của Tổng cục Môi trường, Nghị định số 179 đã phát huy hiệu quả và là công cụ hữu hiệu trong công tác bảo vệ môi trường. Với mức phạt tiền tăng và các hình thức xử phạt nghiêm khắc, đảm bảo công bằng trong quá trình xử phạt…  Nghị định số 179 có tính răn đe cao đối với các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm và gây ô nhiễm môi trường, góp phần đưa công tác bảo vệ môi trường từng bước đi vào nề nếp.

Nghị định 179 được đánh giá cao về  mức xử phạt vi phạm về môi trường được tăng lên gấp 4 lần so với những quy định trước đó. Nghị định 179 cũng đã có sự phân biệt xử lý vi phạm đối với tổ chức - cá nhân, với cùng một hành vi mức phạt đối với tổ chức gấp 2 lần với cá nhân; mức phạt tiền tối đa là 1 tỷ đồng đối với cá nhân và 2 tỷ đồng đối với tổ chức đã góp phần nâng cao tính nghiêm minh, cố tình kéo giảm tình trạng lén lút xả nước thải, khói thải chưa xử lý gây ô nhiễm môi trường của nhiều doanh nghiệp.

Cũng từ việc thực thi Nghị định này, công tác thanh kiểm tra cũng đã được xiết chặt hơn với việc xử lý nghiêm đối với 184/345 đối tượng vi phạm về bảo vệ môi trường, với tổng số tiền phạt hơn 37 tỷ đồng trong 606 cuộc thanh tra môi trường năm 2014; tạm đình chỉ hoạt động đối với 37 cơ sở, bộ phận gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Đặc biệt, trong thời gian qua, nhiều vụ việc vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường đã được phát hiện kịp thời, nổi cộm như: Ô nhiễm môi trường của các Công ty sản xuất hóa chất trong Khu công nghiệp Tằng Loỏng thuộc tỉnh Lào Cai, Công ty TNHH Thép Đồng Tiến, Hợp tác xã Thương Mại và Dich vụ Phúc Lợi, Công ty cổ phần dầu thực vật Quang Minh, Công ty Phát triển số 1 – TNHH MTV - Nhà máy tuyển quặng sắt Làng Mị, Công ty cổ phần Bitexco Nam Long và nhiều vụ việc vi phạm pháp luật khác. 

Nghị định mới được kỳ vọng sẽ răn đe mạnh mẽ hơn với các vi phạm

Tuy nhiên, khi Luật Bảo vệ môi trường 2014 có hiệu lực từ 1/1/2015, một số quy định mới về bảo vệ môi trường đã thay đổi để phù hợp với tình hình thực tế. Xét thấy, Nghị định 179 tuy đã quy định khá đầy đủ song một số quy định về hành vi vi phạm còn rộng, chưa có tính răn đe đối với tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm có mức độ nghiêm trọng, khối lượng xả thải lớn và chưa hợp lý đối với tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm ở mức độ ít nghiêm trọng, chưa đảm bảo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”, chưa đảm bảo công bằng trong quá trình xử phạt. Ngoài ra, mức xử phạt quy định một số hành vi còn thấp, chưa tương xứng với hành vi vi phạm, chưa đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa ô nhiễm và thực tế, nhiều doanh nghiệp chịu nộp phạt thay cho việc xử lý ô nhiễm… Vì vậy, theo Bộ TN&MT việc xây dựng Nghị định mới để thay thế Nghị định số 179/2013/NĐ-CP là cần thiết.

Hướng tới sự công bằng

Theo Tổng cục Môi trường, việc xây dựng Nghị định thay thế được tiến hành: bảo đảm phù hợp với Hiến pháp, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đa dạng sinh học và các quy định pháp luật liên quan; bảo đảm phù hợp với thực tế, tính hợp lý, khoa học và tính khả thi; kế thừa những quy định của Nghị định số 179  hiện hành còn phù hợp và đang phát huy hiệu quả trong thực tiễn xã hội; kịp thời cập nhật, sửa đổi, bổ sung những quy định tại Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đa dạng sinh học, Luật Thanh tra và các văn bản hướng dẫn thi hành mới được ban hành nhằm bảo đảm sự đầy đủ, toàn diện của văn bản; các hành vi vi phạm phải được quy định cụ thể, chi tiết; mức xử phạt phù hợp, khả thi, bảo đảm tính răn đe, đáp ứng yêu cầu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trong tình hình mới.

Tại các cuộc lấy ý kiến, đại diện các Bộ, ngành, địa phương cơ quan liên quan cơ bản thống nhất cao với nộng dung dự thảo, nội dung dự thảo phù hợp với Luật BVMT năm 2014, đồng thời các cơ quan đề nghị tiếp tục tiếp thu, chỉnh sửa cho phù hợp với các văn bản vừa ban hành.

Một số ý kiến đề nghị để đảm bảo công bằng trong qúa trình xử phạt nên chia nhỏ thêm các khoảng xả nước thải vượt quy chuẩn cho phép thành dưới 1,5 lần; từ 1,5 đến 2 lần; từ 2-4 lần; từ 4-6 lần; từ 6-8 lần; từ 8-10 và trên 10 lần. Bên cạnh đó, cũng có các ý kiến đề nghị hành vi xả khí thải nên chia thành các khoảng vượt quy chuẩn cho phép dưới 1,2 lần; từ 1,2- 1,5 lần; từ 1,5-2 lần; từ 2 – 2,5 lần; từ 2,5 – 3 lần và trên 3 lần.

Tổng cục Môi trường cho biết, tất cả các ý kiến đóng góp sẽ được ban soạn thảo ghi chép đầy đủ, ghi nhận, cân nhắc, bổ sung để sớm hoàn thiện dự thảo Nghị định trong thời gian sớm nhất.

Phương Anh