Tìm giải pháp đảm bảo nguồn nước vùng ĐBSCL

Phát biểu mở đầu Hội thảo, ông Trần Xuân Toàn - Phó Tổng biên tập Báo Tuổi Trẻ đã giới thiệu clip từ thực tế chuyến khảo sát của Báo Tuổi trẻ vào ngày 25/4/2024 về tình hình hạn hán, xâm nhập mặn và thiếu nước sinh hoạt cũng như những giải pháp mà người dân tại xã Đông Hưng B, huyện An Minh, tỉnh Kiên Giang đã và đang triển khai thực hiện để ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn.

"Trước đây, chúng ta hay nhắc về vùng ĐBSCL với cụm từ sống chung với lũ ở vùng ĐBSCL, nhưng giờ đây, chúng ta phải chuyển qua cụm từ sống chung với hạn, mặn. Đây là lý do mà Báo Tuổi trẻ và các cơ quan, chuyên gia, lãnh đạo các địa phương tham gia vào việc thúc đẩy các giải pháp để tìm nguồn nước cho vùng ĐBSCL, tìm cách đối phó với hạn mặn nói riêng và ứng phó với sự biến đổi khí hậu nói chung” - ông Trần Xuân Toàn Toàn thông tin thêm.

Theo Ban Tổ chức, Hội thảo "Giải pháp về nguồn nước vùng ĐBSCL" là nhằm thúc đẩy, tìm giải pháp, đồng thời, đề xuất các cơ chế, chính sách quản lý, sử dụng nguồn nước hợp lý, hướng tới mục tiếu phát triển bền vững cho vùng ĐBSCL. Qua đó, lan toả truyền thông giúp các địa phương, người dân, doanh nghiệp có thông tin đầy đủ hơn về tình hình hạn mặn, thiếu nước trong sản xuất, sinh hoạt. Thông qua Hội thảo, các chuyên gia cùng làm rõ hơn về những vấn đề liên quan đến các giải pháp dài hạn, lộ trình và bước đi phù hợp trong việc ứng phó với hạn mặn tại ĐBSCL trong thời gian tới.

Cũng tại Hội thảo, ông Nguyễn Hồng Hiếu - Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN&MT) đã nêu ra những thách thức đối với nguồn nước vùng ĐBSCL là phụ thuộc vào nước ngoài; đồng thời, phân bố không đồng đều theo không gian và thời gian; chịu tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn, cùng với đó là vấn đề suy giảm dòng chảy, nguy cơ ô nhiễm xuyên biên giới, áp lực về gia tăng dân số và phát triển kinh tế - xã hội.

Từ những thách thức trên, ông Nguyễn Hồng Hiếu cho rằng, về giải pháp trước mắt là tiếp tục theo dõi chặt chẽ, cập nhật liên tục các bản tin cảnh báo, dự báo diễn biến tình hình khí tượng, thủy văn, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; vận hành hiệu quả các hệ thống, công trình thủy lợi để lấy nước, chủ động trữ nước bảo đảm đáp ứng nhu cầu tối thiểu nước tưới cho cây trồng hạn chế thiệt hại.

Còn về lâu dài, cũng theo Nguyễn Hồng Hiếu, trong quá trình đầu tư phát triển, các ngành cũng phải tuân thủ các quy hoạch liên quan đến vùng ĐBSCL đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong đó, đặc biệt lưu ý định hướng phát triển các ngành phù hợp với các vùng sinh thái như nước mặn, nước lợ, nước ngọt đã chỉ ra trong các quy hoạch và Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ.

Tại Hội thảo, PGS.TS. Lê Anh Tuấn - Giảng viên Cao cấp Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên - Trường Đại học Cần Thơ đưa ra nhiều giải pháp về nguồn nước vùng ĐBSCL. Trong đó, cần tập trung cắt giảm các sản xuất công nghiệp có mức xả thải cao; tăng cường pháp chế liên quan kiểm soát nguồn nước; thường xuyên theo dõi các vấn đề nước xuyên biên giới trên lưu vực; tăng cường bảo tồn nguồn nước và sử dụng nước hợp lý và chia sẻ thông tin nguồn nước rộng rãi, hiện đại hóa hệ thống quan trắc nguồn nước.

Liên quan đến việc khắc phục tình trạng thiếu nước do hạn hán, xâm nhập mặn, PGS.TS. Lê Anh Tuấn cho rằng, ĐBSCL nên phục hồi khả năng hấp thụ và lưu trữ nước tự nhiên ở các vùng trũng, công trình hồ chứa nước lũ và vật dụng chứa nước mưa; đồng thời, các tỉnh/thành vùng ĐBSCL cũng cần xây dựng thêm các nhà máy xử lý nước mặn thành nước ngọt; hạn chế khai thác nước ngầm…