Quy định vận hành quản lý các hồ chứa thủy điện, thủy lợi

Đối với 67 hồ chứa lớn, quan trọng trên 11 lưu vực sông thì phải vận hành theo quy trình liên hồ do Thủ tướng ban hành. Bộ TNMT có trách nhiệm xây dựng trình Thủ tướng các quy trình liên hồ.

Còn lại, gần 7000 hồ chứa thủy điện, thủy lợi khác mà chủ yếu là hồ thủy lợi, sẽ phải vận hành theo quy trình đơn hồ. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông có trách nhiệm phê duyệt chỉ đạo, đôn đốc việc xây dựng, ban hành và thực hiện quy trình vận hành đơn hồ đối với gần 7000 hồ chứa thủy lợi lớn, nhỏ.
Bộ Công Thương có trách nhiệm phê duyệt, chỉ đạo xây dựng, ban hành và thực hiện quy trình vận hành đơn hồ đối với khoảng 800 hồ chứa thủy điện.

2. Các giải pháp đã thực hiện

Đến nay, Bộ TN&MT đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 11 quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông trong cả mùa cạn và mùa lũ (Mã, Cả, Hương,  Vu Gia - Thu Bồn, Trà Khúc, Kôn - Hà Thanh, Đồng Nai, Hồng, Ba, Sê San, Srêpôk). Như vậy, 67 hồ chứa lớn, quan trọng theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định phải xây dựng và vận hành theo quy trình liên hồ do Thủ tướng Chính phủ ban hành đã được Bộ hoàn thành. Trong đó có 2 Quy trình đã được sửa đổi, bổ sung một số điều là Quy trình sông Ba và Quy trình Đồng Nai. Các quy trình đã quy định rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành và đơn vị liên quan trong quản lý, tổ chức vận hành, giám sát việc thực hiện và cung cấp thông tin, báo cáo, trong đó, Bộ TNMT có trách nhiệm thanh tra, kiểm tra việc vận hành các hồ.

Sau khi 11 Quy trình được ban hành, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ TN&MT, Cục Quản lý Tài nguyên nước đã tổ chức các đoàn công tác làm việc với các lưu vực sông, có văn bản gửi các địa phương thống nhất phương án vận hành hồ để điều tiết nguồn nước, có văn bản đôn đốc, chỉ đạo điều hành để đảm bảo đủ nguồn nước cấp cho hạ du trong suốt mùa cạn, đảm bảo vận hành an toàn, hiệu quả trong việc cắt, giảm lũ cho hạ du trong mùa lũ. Để tăng cường giám sát, Bộ chỉ đạo Cục xây dựng, hoàn thiện hệ thống thu thập thông tin, xử lý dữ liệu vận hành các hồ chứa nhằm giám sát thường xuyên, có các văn bản đôn đốc các chủ hồ, địa phương phát hiện, nhắc nhở kịp thời các chủ hồ phải vận hành theo đúng quy trình. Trong thời gian tới, Bộ sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng ở Trung ương và địa phương rà soát, đánh giá lại các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa để rà soát, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với điều kiện thực tế nguồn nước, tình hình khai thác, sử dụng cũng như ứng phó với biến đổi khí hậu.

- Xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 33/2017/NĐ-CP ngày 03/4/2017 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản, trong đó quy định chế tài xử phạt cụ thể với mức cao đối với các hành vi không tuân thủ quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa.

- Xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 43/2015/NĐ-CP ngày 06/5/2015 về quy định lập, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước, trong đó trách nhiệm lập hành lang bảo vệ nguồn nước cho các công trình thủy lợi và thủy điện.

- Trong năm 2015, 2016, Bộ đã và đang tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông, đã xử phạt vi phạm hành chính đối với các hồ chứa vận hành không tuân thủ quy trình vận hành liên hồ chứa và các quy định pháp luật về tài nguyên nước.

- Bộ đã xây dựng và đang từng bước vận hành hệ thống thu nhận thông tin vận hành hồ chứa trực tuyến nhằm giám sát, hướng dẫn việc tuân thủ quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông.

3. Giải pháp triển khai trong thời gian tới:

- Thanh tra, kiểm tra và kiên quyết xử lý các trường hợp không tuân thủ quy định theo các quy trình vận hành liên hồ chứa; đồng thời rà soát việc bảo đảm yêu cầu về phòng chống, lũ, lụt, hạn hán nhân tạo theo quy định của pháp luật về tài nguyên nước trong quản lý, vận hành các hồ thủy lợi, thủy điện vừa và nhỏ;

- Xây dựng mạng quan trắc, giám sát và hệ thống điều hành trực tuyến việc vận hành các hồ chứa thủy lợi, thủy điện thủy quy trình vận hành liên hồ và quy trình vận hành đơn hồ; rà soát, điều chỉnh bổ sung quy trình vận hành liên hồ chứa cho phù hợp và nâng cao hiệu cắt giảm lũ trong mùa lũ, điều tiết cấp nước trong mùa cạn;

- Trên cơ sở hệ thống quan trắc tự động, hệ thống thu nhận, xử lý số liệu trực tuyến, từng bước rà soát, điều chỉnh Quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông theo hướng tiếp cận vận hành hồ theo thời gian thực;

- Kiểm soát các hoạt động khai thác sử dụng nước của các hồ chứa thủy lợi thủy điện khác để đảm bảo sử dụng nước hiệu quả.

- Phối hợp với Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và UBND các tỉnh rà soát, điều chỉnh các quy trình vận hành đơn hồ thủy lợi, thủy điện, bổ sung nhiệm vụ tham gia giảm lũ và cấp nước cho hạ du theo đúng quy định tại Điều 60 của Luật tài nguyên nước.