Mệnh lệnh “tăng tốc” phát triển xanh

“Tăng tốc” phát triển xanh

Ông Nguyễn Đặng Hiến - Tổng Giám đốc Công ty Tân Quang Minh (Bidrico) nhấn mạnh, ngày nay xu hướng tiêu dùng xanh đã trở thành tất yếu, không thể đảo ngược. Nếu như cách đây 5 năm, xanh hóa được nhắc đến như một xu hướng thì hiện nay xanh hóa đã trở thành một yêu cầu bắt buộc. “Nếu không sản xuất xanh thì chúng ta sẽ không biết sản phẩm sẽ đi về đâu, bán cho ai. Chúng ta hoàn toàn không thể bán, ngay cả ở thị trường nội địa”.

Theo ông Hiến, không chỉ các sản phẩm xuất khẩu mà ngay cả tiêu thụ trong nước đều phải đáp ứng được các tiêu chí sạch, năng lượng tái tạo, các sản phẩm đạt tiêu chuẩn về vệ sinh, môi trường, khí thải... Đặc biệt là các vấn đề về rác thải của bao bì nhựa.

Theo Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ, nhằm tăng trách nhiệm tái chế của nhà sản xuất, hướng đến kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn bền vững tại Việt Nam, tỷ lệ tái chế bắt buộc đối với bao bì là từ 10 - 22%.

Để đạt được mục tiêu này, các công ty đã thực hiện nhiều chương trình như đổi nắp lấy sản phẩm (6 nắp nhựa lấy 1 chai sản phẩm). Bên cạnh đó là đầu tư năng lượng mặt trời trên mái nhà xưởng. Sử dụng nguyên liệu xanh, sạch, có nguồn gốc tự nhiên để tạo ra sản phẩm xanh gần gũi với người tiêu dùng.

Việc đáp ứng yêu cầu của khách hàng, hay các nhà nhập khẩu lớn trên thế giới, thực chất không phải vài năm gần đây mới có, mà với một số doanh nghiệp những yêu cầu khắt khe đã xuất hiện từ cách đây hơn chục năm. Theo bà Phạm Thị Xuân Hương - Tổng Giám đốc Công ty CP Dược phẩm OPC, từ nhiều năm trước, đơn vị đã nhận thức về vấn đề phát triển bền vững, vốn được rất ít người hoạt động trong lĩnh vực nông sản biết đến lúc bấy giờ.

Cụ thể, Công ty đã đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu trên cả nước, thực hiện đồng bộ từ kiểm soát đất, nước đến toàn bộ quá trình trồng trọt, thu hái.

Gần đây, doanh nghiệp tiếp tục cam kết đầu tư vào công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm và phát triển bền vững. Áp dụng các tiêu chí "xanh" vào sản xuất, vận hành, rà soát quy trình sản xuất, nhận định những điểm gây phát sinh khí thải, các công đoạn sử dụng nhiều năng lượng, phân loại và xử lý chất thải. Cùng với đó, hạn chế sử dụng điện năng. Đầu tư thiết bị giảm thiểu lượng nước sử dụng. Sử dụng bã dược liệu sấy cho lò hơi... để giảm phát thải.

"Chúng tôi đang có kế hoạch đầu tư mạnh mẽ cho nghiên cứu - phát triển (R&D) với Trung tâm R&D giai đoạn 2 tại TP. HCM. Mục tiêu là thu hút nguồn lực, số hóa toàn bộ dữ liệu và sử dụng trí tuệ nhân tạo để nghiên cứu" - bà Hương cho biết.

Với lĩnh vực dệt may, ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam cho biết, các nhà nhập khẩu quốc tế ngày càng đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn về sản phẩm xanh. Hiện, đã có khoảng 50% doanh nghiệp trong ngành thực hiện xanh hóa sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng quốc tế. Điển hình như Trung Quy, Việt Thắng Jeans, Phong Phú... đã đầu tư chuyển đổi xanh từ nhiều năm nay.

Không ai có thể đứng ngoài cuộc chơi Xanh

Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh cho biết, hiện các doanh nghiệp đang “tăng tốc” chuyển đổi xanh.

Theo ông Hòa, xuất phát từ thực tế thị trường, sản phẩm xanh, tiêu chí xanh đã trở thành một trong những rào cản kỹ thuật đòi hỏi doanh nghiệp phải vượt qua. Không chỉ với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu mà ngay cả những doanh nghiệp trong lĩnh vực phân phối, dịch vụ, xây dựng, bất động sản cũng đang chuyển đổi xanh. Điều này cho thấy môi trường sống xanh, điều kiện sống xanh đã xuất hiện và ngày càng lan tỏa trong tất cả các lĩnh vực. “Các doanh nghiệp sản xuất xanh luôn có khả năng xâm nhập thị trường tốt hơn, số lượng đơn hàng ổn định hơn, bền vững hơn”, ông Hòa khẳng định.

Cũng theo ông Hòa, muốn phát triển xanh, doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ tiên tiến và cải tiến quy trình sản xuất. "Những công nghệ như hệ thống năng lượng tái tạo, xử lý chất thải hiệu quả, hay sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường là xu hướng tất yếu. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn tiết kiệm chi phí trong dài hạn," ông nói.

GS. TS Lê Thanh Hải - Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên, Đại học Quốc gia TP.HCM cho rằng, các mục tiêu phát triển kinh tế xanh đã được Đảng, Nhà nước phác thảo khá rõ ràng thông qua các chiến lược, kế hoạch phát triển bền vững và cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Theo đó, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1393/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Chính phủ khẳng định “Tăng trưởng xanh là một nội dung quan trọng của phát triển bền vững, đảm bảo phát triển kinh tế nhanh, hiệu quả, bền vững và góp phần quan trọng thực hiện Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu”.

TP.HCM cũng đã phê duyệt kế hoạch triển khai thực hiện “Chiến lược tăng trưởng xanh hướng đến phát triển bền vững trên địa bàn TP.HCM đến năm 2030”, gồm 17 chủ đề về định hướng phát triển bền vững và 18 chủ đề triển khai thực hiện chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh. TP.HCM sẽ tập trung vào các giải pháp nâng cao chất lượng môi trường sống của người dân; tăng cường quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên; đảm bảo mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững.

Cũng theo GS. TS Lê Thanh Hải, chuyển đổi xanh không thể chỉ tập trung ở một lĩnh vực nhất định, mà cần sự tham gia đồng bộ từ các ngành khác nhau, từ năng lượng, giao thông, công nghiệp đến bất động sản. Ví dụ, trong ngành năng lượng, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, còn trong ngành giao thông thì cần chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện. Còn đối với công nghiệp thì ưu tiên phát triển công nghiệp công nghệ cao hay chuyển đổi các khu công nghiệp.

“Sự chuyển đổi này không chỉ là nhiệm vụ của các nhà sản xuất, mà còn là trách nhiệm của các doanh nghiệp phân phối, dịch vụ, bất động sản. Một môi trường kinh doanh xanh chỉ có thể tồn tại nếu mọi bên đều cam kết và tích cực tham gia vào các chiến dịch chuyển đổi”, TS. Lê Thanh Hải nhấn mạnh.

Theo PGS, TS. Nguyễn Hồng Quân - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tuần hoàn (ICED), phát triển xanh không chỉ dừng lại ở việc áp dụng công nghệ hiện đại hay chuyển đổi sản xuất mà còn yêu cầu sự thay đổi trong tư duy và chiến lược của từng doanh nghiệp. Mọi tổ chức, dù lớn hay nhỏ, đều phải tham gia vào việc xây dựng các chiến lược phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững. Điều này bao gồm việc tạo ra các kế hoạch hành động rõ ràng, phân bổ nguồn lực và đảm bảo mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh đều tuân theo các tiêu chuẩn xanh. Chỉ khi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của phát triển xanh, mới có thể triển khai các kế hoạch một cách đồng bộ và hiệu quả.

"Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững, trước hết phải có những người lãnh đạo thực sự đưa phát triển xanh vào trong tư duy, định hướng của tổ chức. Chỉ khi các nhà lãnh đạo nhận thức rõ tầm quan trọng của kinh tế xanh và tích hợp chúng vào chiến lược phát triển, các kế hoạch hành động mới có thể được triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả. Đây cũng là tiền đề để doanh nghiệp thu hút các nguồn vốn xanh từ các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư hoặc thậm chí từ sự hợp tác với các đối tác quốc tế”, TS Nguyễn Hồng Quân khẳng định.