Lào Cai: Bảo tồn giống gà đen vùng cao Bắc Hà

Đây là loại gà bản địa do đồng bào dân tộc vùng cao Bắc Hà, đặc biệt, dân tộc Mông nuôi ở các bản làng. Thời gian gần đây, giống gà quý này được một số người dân bảo tồn và phát triển.

Không phải lên đến tận các thôn, bản vùng cao, mà ngay ở thôn Dì Thàng 2, xã Na Hối, gần trung tâm huyện Bắc Hà (Lào Cai), có một trang trại chuyên nuôi và bảo tồn giống gà đen đặc sản. Đứng giữa rừng cây thông cao vút, anh Hoàng Quyền giới thiệu với tôi mô hình nuôi giống gà đen của gia đình. Ngày nào cũng vậy, khoảng 8 giờ, anh Quyền lại mang ngô, thóc lên khu đồi sau nhà cho đàn gà ăn.

Chỉ cần nghe thấy tiếng gọi quen thuộc của anh, hàng trăm con gà lớn nhỏ, từ màu lông trắng như tuyết đến màu hung đỏ, đen tuyền từ các khu chuồng, bụi cây ùa ra ăn thóc, nhìn rất thích mắt. Điểm đặc biệt của đàn gà này khác với những giống gà tôi đã gặp là con nào thân hình cũng đen nhánh như than, từ chân tới mỏ, mắt, thậm chí cả mào. Có những chú gà màu lông trắng như tuyết, nhưng dưới lớp lông ấy da thịt lại hoàn toàn màu đen.

Anh Hoàng Quyền cho biết: Đây là giống gà đen có nguồn gốc từ các bản làng vùng cao Bắc Hà, Si Ma Cai, Mường Khương, do đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là đồng bào Mông nuôi từ lâu. Gà trống khi trưởng thành nặng từ 2 đến 3 kg, gà mái từ 1,5 đến 2 kg, tuy màu lông khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung dễ phân biệt với gà thường là da đen, thịt đen, xương đen, thậm chí, khi mổ ra, nội tạng cũng có màu đen.

Thịt gà đen vùng cao không chỉ săn chắc, thơm ngon hơn hẳn các giống gà khác, mà còn giàu dinh dưỡng, thường được dùng để tẩm bổ cho trẻ em còi xương, phụ nữ sau khi sinh, nên hiện nay, được coi là đặc sản, được nhiều người săn tìm. Mặc dù, giá gà đen bán ở các chợ phiên hiện nay rất cao, từ 150.000 đến 160.000 đồng/kg, về thành phố Lào Cai giá gà đen lên tới 200.000 đồng/kg, cao gấp đôi gà thường, nhưng nhiều người tìm mua mà không có.

Theo anh Quyền, gà đen vùng cao Bắc Hà là giống gà quý, nhưng thời gian qua, bà con vùng cao thường nuôi rải rác ở các bản làng, nuôi chung với gà ta, gà chọi, nên hay bị lai tạo. Vì thế, những con gà đen thuần chủng ngày càng ít đi. Có thời gian, giống gà Ai Cập chân đen có chùm lông trên đầu được du nhập về vùng cao, lai tạo với gà đen bản địa, cho ra loại gà thịt đen, lông hoa mơ, nhìn gần giống gà đen nhưng nhỏ hơn, nặng khoảng 1,5 kg.

Tuy vậy, thịt gà này không thơm ngon bằng gà đen bản địa và gây ra sự nhầm lẫn. Người ta cũng hay nhầm giữa gà thịt đen lông trắng vùng cao Bắc Hà với giống gà thuốc lông màu trắng. Là người đam mê giống gà đen, anh Quyền luôn trăn trở về việc bảo tồn nguồn gen quý của gà đen thuần chủng vùng cao Bắc Hà.

Ba năm qua, anh Quyền đã bỏ ra rất chuyến đi đến các thôn, bản và chợ phiên vùng cao Bắc Hà, Si Ma Cai để sưu tầm những con gà đen thuần chủng của đồng bào Mông về nuôi nhằm giữ nguồn gen quý. Hiện nay, trang trại của anh có hơn 70 cặp gà bố mẹ màu lông trắng tuyết và hàng trăm con gà đen loại nhỏ. Ngoài xây thêm chuồng trại, anh còn đầu tư 2 máy ấp trứng để nhân giống gà đen nhanh hơn, đảm bảo tỷ lệ trứng gà nở quanh năm không phụ thuộc vào thời tiết.

Nuôi gà đen là một hướng phát triển kinh tế hiệu quả, bởi gà đen vùng cao hiện nay là món đặc sản, việc phát triển đàn gà đen sẽ đem lại giá trị kinh tế cao hơn nhiều so với gà thường, giúp đồng bào vùng cao xóa đói, giảm nghèo hiệu quả. Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp và đồng bào vùng cao Lào Cai cần chú trọng bảo tồn gà đen thuần chủng, phát triển giống gà này cung cấp cho thị trường và sẽ có thêm nhiều trang trại, mô hình nuôi gà đen vùng cao Lào Cai để giống gà quý này được bảo tồn và nhân rộng”.