Tiếp sức cho làng nghề bám biển

Chính sách hợp lý, ngư dân ấm lòng

Xã Phước Hải có hơn 80% người dân làm ngư nghiệp, và đây cũng là một trong 8 làng nghề truyền thống của tỉnh BR-VT có tỷ lệ phát triển kinh tế mạnh từ nghề cá đánh bắt xa bờ. 5 năm trước, mỗi lần dong tàu ra khơi, nhiều hộ ngư dân chưa yên tâm bám biển vì trang bị máy móc thông tin không đồng bộ; chính sách bảo hộ lao động “khập khiễng”. Nhất là khi đánh bắt hải sản khoài ngư trường truyền thống, bị tàu cá Trung Quốc rượt đuổi, đánh đập, thu ngư cụ, vứt chài lưới xuống biển; vừa thiệt hại về tài sản, vừa thiệt hại về nhân lực, sức khỏe. Song với tinh thần “biển của ta ta khai thác giữ gìn”, hàng tàu cá ở làng chài Phước Hải vẫn vươn khơi bám biển. Một mặt vì cuộc sống mưu sinh, một mặt góp phần bảo vệ chủ quyền Tổ quốc.

Cảng cá Phước Hải (huyện Đất Đỏ) luôn đầy ắp cá mỗi khi tàu cá từ khơi trở về

Thấu hiểu nỗi cực nhọc của ngư dân mỗi lần “trắng tay” từ biển trở về, để động viên và khuyến khích ngư dân tiếp tục giữ ngư trường truyền thống, năm 2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 48/2010/QĐ-TTg  qui định về “Một số chính sách hỗ trợ khai thác, nuôi trồng và dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa”. Cũng như nhiều địa phương khác, hàng trăm tàu cá ở làng chài Phước Hải được hưởng lợi chính sách ưu đãi này.

Theo Quyết định số 48, mỗi tàu cá tham gia đánh bắt xa bờ được Nhà nước hỗ trợ 4 chuyến biển/năm (mức hỗ trợ từ 22 triệu đồng đến 100 triệu đồng/chuyến biển, tùy thuộc công suất tàu). Quyết định này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân và hộ gia đình khai thác, nuôi trồng hải sản và dịch vụ khai thác hải sản trên vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa (gọi tắt là các vùng biển xa). Dĩ nhiên đối tượng được hưởng chính sách này phải là các tàu cá đăng ký thường xuyên hoạt động khai thác, dịch vụ khai thác hải sản trên các vùng biển xa, có nghề khai thác phù hợp và có hoạt động tại vùng biển quy định, bao gồm: nghề câu cá ngừ đại dương, nghề lưới rê khơi, nghề lưới vây khơi, nghề câu khơi, câu mực, chụp mực và các tàu dịch vụ khai thác hải sản tại các vùng biển xa. Cùng với chính sách hỗ trợ chi phí nhiên liệu, Quyết định 48 còn hỗ trợ chi phí mua bảo hiểm thân tàu; bảo hiểm tai nạn cho thuyền viên; hỗ trợ kinh phí mua máy thông tin liên lạc cho tàu; khi gặp sự cố tàu bị nạn; đặc biệt khi tàu cá bị tàu nước ngoài truy đuổi, thu giữ, cướp bóc ngư cụ gây thiệt hại về tài sản và thân thể ngư phủ…

Ngư dân Huỳnh Hoành Nhung, Tổ trưởng Tổ đánh bắt hải sản Quyết Thắng, thị trấn Phước Hải (huyện Đất Đỏ, tỉnh Ba rịa – Vũng Tàu) cho biết, các chính sách khuyến khích của Nhà nước đã giúp ngư dân mạnh dạn đầu tư đóng mới, cải hoán tàu cá, nâng cao năng lực đánh bắt xa bờ. Ngư dân cũng chủ động hơn trong việc tham gia mua bảo hiểm để giảm thiểu thiệt hại do rủi ro, tai nạn trong quá trình sản xuất trên biển. Đặc biệt, việc hỗ trợ ngư dân mua sắm thiết bị thông tin liên lạc, giúp công tác tìm kiếm, cứu nạn mỗi khi xảy ra sự cố kịp thời, hiệu quả hơn.  “Vùng biển, đảo Hoàng Sa, Trường Sa, DK1 là ngư trường truyền thống của tổ đội đánh bắt hải sản Quyết Thắng. Hiện nay tổ có 5 chiếc tàu hành nghề lưới vây, mỗi năm đi 4 chuyến biển ở ngư trường này. Việc được hỗ trợ tiền dầu, bảo hiểm đã giúp ngư dân ấm lòng mỗi khi đi biển và càng hăng say bám ngư trường”, ông Nhung cho biết.

Đi biển không sợ lỗ

Quyết định 48/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, không chỉ tạo ra “hành lang pháp lý” để ngư dân luôn sẵn sàng ra khơi, mà còn giúp họ yên tâm không lo bị lỗ. Nếu làm bài toán so sánh một năm đi 8-10 chuyến biển đánh bắt xa bờ, mỗi chuyến một tàu cá phải đầu tư từ 200-400 triệu đồng tiền dầu, đá lạnh, thực phẩm, gạo nước, muối… thì sau hơn một tháng đánh bắt trở về, nếu trúng quả, số tiền ấy sẽ tăng gấp ba. Trừ chi phí cũng lời một nửa.

Hàng trăm tàu cá khu vực cảng Sao Mai Phường 3 Vũng Tàu ăn hàng sẵn sàng ra khơi

Theo kinh nghiệm của ông Hồ Văn Dực, một chủ tàu câu cá ngừ đại dương lâu năm ở làng chài Phước Hải, thì tàu ông ít khi nào về tay trắng hoặc lỗ. “Nếu sau 1 tháng đi biển về, trừ chi phí mà huề vốn coi như chuyến đó trắng tay. Bởi công lao động ngoài biển gấp bốn lần trong bờ, ấy là chưa kể đến thiệt hại sức lao động. Nếu gặp rủi ro thường là do bị Trung quốc đuổi hoặc quấy nhiễu, thậm chí cướp ngư cụ. Nếu chỉ một lần bị chúng cướp, thu lưới, câu, thì thiệt hại rất lớn. Một năm đi biển 8 lần, được Chính phủ hỗ trợ 4 lần như tàu tôi là 400 triệu. Số tiền này đủ để mua ngư cụ. Qui định của Chính phủ về bảo trợ vốn rất hợp lý, chúng tôi đi biển cũng không sợ lỗ”, ông Dực cho biết

Ngư dân Dư Văn Tài, nhà ở ngay sát chợ Hải Tân (Phước Hải) có 2 cặp tàu cá hành nghề lưới vây đánh bắt ở vùng biển Trường Sa cho biết, 5 năm trước, mỗi khi tàu ra khơi, cứ nơm nớp lo về bị lỗ. Nên tất cả phải tiết kiệm thật chi ly, ngay cả những ngư phủ cũng tằn tiện ăn tiêu từ gói mì tôm trên tàu. Từ khi có sự hỗ trợ của Chính phủ, gia đình anh hoàn toàn phấn khởi yên tâm đi biển, mua sắm thêm được ngư cụ, sơn sửa mới tàu, tuyển thêm nhiều nhân công. “Nhờ có chính sách hỗ trợ của Nhà nước mỗi chuyến biển cặp tàu gia đình tôi được hỗ trợ 75 triệu đồng tiền dầu. Nhờ thế chúng tôi yên tâm theo nghề” Tàu cá của ông đã bao giờ trở về tay trắng? tôi hỏi. Ông Tài phân trần: “Có chớ. Nói là trắng tay không có cá là không đúng, nhưng không đủ chi phí trả công công cho người làm, vậy coi là lỗ rồi. Giờ có chính sách hỗ trợ dầu, tôi yên tâm hơn. Từ đầu năm đến giờ, tôi đi bốn chuyến đều thắng lợi cả”

Ngày đêm bám biển bảo vệ chủ quyền

Dẫu vẫn hiểu mỗi lần dong tàu ra khơi đánh bắt cá là một cuộc mưu sinh gian khổ, là đánh cược thân thể số phận với đại dương. Phía sau lưng những ngư phủ là gia đình, vợ, con, bố, mẹ và người thân cùng bao niềm hi vọng. Trong tim họ là ước mơ hoài bão với bao dự định sau chuyến đi biển thắng lợi trở về. Song phía trước mũi tàu cũng đầy bao gian nan khó nhọc. Biển xa sóng gió, bão tố bất thường, chẳng ai có thể biết trước chắc chắn điều gì sẽ xảy ra. Song vì mưu sinh và bảo vệ ngư trường truyền thống, những con tàu vẫn ngày đêm vươn khơi bám biển bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc.

Niềm vui trước chuyến đi biển mới

50 năm lăn lộn, sống chết với biển, ông Nguyễn Văn Sơn ở Làng chài Phước Hải huyện Đất Dỏ chứng kiến không biết bao gian khổ vật lộn với sóng gió giữa trùng khơi. Một năm có 12 tháng thì tàu của ông có 10 tháng lênh đênh trên vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam. Ngoài mưu sinh, ông còn quan niệm rằng: “Đánh bắt hải sản trên lãnh thổ của Tổ quốc mình vừa giữ ngư trường truyền thống, vừa khẳng định rằng biển của Tổ quốc Việt Nam, thì người Việt Nam có quyền khai thác đánh bắt và bảo vệ. Vì vậy không có một cản trở nào làm chùn bước chúng tôi được, nhất là khi có sự hỗ trợ tiền dầu của nhà nước. Chúng tôi luôn vươn khơi bám biển”, ông Sơn cho biết

Bài &  ảnh: Trần Mạnh Tuấn