Thập kỷ đại dương và tầm nhìn tương lai

Đảo ngược chu kỳ suy giảm sức khoẻ sinh thái biển

Cơ quan Liên Hợp Quốc đã đánh dấu năm 2021 với việc phát động "Cam kết to lớn đối với hành tinh xanh của chúng ta". UNESCO nhấn mạnh, Thập kỷ vì Đại dương sẽ tạo cơ hội duy nhất cho các quốc gia hợp tác cùng nhau để thúc đẩy nền khoa học đại dương toàn cầu nhằm hỗ trợ sự phát triển bền vững của không gian chung này.

  Tại thời điểm phát động, khái niệm “Thập kỷ khoa học biển” được đề xuất là một trong những nội dung của Liên Hợp Quốc nhằm cảnh báo các tác động tiêu cực tới đại dương cũng như tạo động lực về phát triển và quản lý đại dương bền vững. Dưới hàng loạt các tác động như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, đánh bắt khai thác quá mức các loại thủy hải sản…, các nhà khoa học hy vọng rằng “Thập kỷ khoa học biển” trong giai đoạn từ năm 2021 - 2030 sẽ hỗ trợ nhằm đảo ngược chu kỳ suy giảm sức khỏe sinh thái của đại dương và tạo điều kiện cải thiện, phát triển bền vững đại dương, biển và bờ biển.

Quy mô kinh tế (GDP) biển và vùng ven biển Việt Nam bình quân đạt khoảng 47 - 48% GDP cả nước, trong đó GDP của kinh tế thuần biển đạt khoảng 20 - 22% tổng GDP cả nước. Đóng góp của các ngành kinh tế diễn ra trên biển chiếm tới 98%, chủ yếu là khai thác dầu khí, hải sản, hàng hải, dịch vụ cảng biển, du lịch.

Bảo tồn, phát triển bền vững đại dương, biển và bờ biển. Ảnh: MH

Hành động gắn kết toàn cầu

Đại dịch Covid-19 đã gây ra các cuộc khủng hoảng kinh tế và xã hội trên khắp hành tinh. UNESCO cho rằng, điều này buộc nhiều người phải nhìn nhận lại rằng chúng ta cần dựa vào một nền kinh tế xanh đang phát triển để “đưa chúng ta trở lại” trên con đường phục hồi.

Việc chính thức phát động thập kỷ đại dương đã quy tụ các nhà lãnh đạo thế giới, các nhà khoa học, người đứng đầu các cơ quan của Liên Hợp Quốc và các nhân vật thể thao cam kết hành động vì đại dương, những người đều nêu bật tiềm năng của đại dương như một nguồn giải pháp để tái thiết tốt hơn một thế giới hậu Covid-19.

Tại Việt Nam, kỷ niệm Ngày Đại dương thế giới 2021, Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm nay, hưởng ứng những hoạt động vì môi trường biển, khai thác bền vững kinh tế biển với chủ đề “Bảo vệ đại dương và phát triển bền vững sinh kế biển Việt Nam” cũng đã và đang đặt ra vấn đề bảo vệ môi trường hệ sinh thái biển vì sự sống con người.

Theo đó, hàng loạt các chương trình, dự án của Việt Nam cũng đã được thúc đẩy thực hiện như sáng kiến “Thành lập Đối tác vì khu vực các biển Đông Á không có rác thải nhựa”; triển khai giai đoạn 2 Đề án Tổng thể điều tra cơ bản tài nguyên môi trường biển, hải đảo giai đoạn 2020 - 2026 gồm 36 dự án, nhiệm vụ. Đồng thời tích cực triển khai các nội dung là nhiệm vụ then chốt trong Nghị quyết 26/NQ-CP ngày 5/3/2020 của Chính phủ về ban hành Kế hoạch tổng thể và Kế hoạch 5 năm của Chính phủ; Thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Bộ TN&MT đưa ra những sáng kiến, chương trình nghiên cứu khoa học, kết nối hoạt động khoa học biển, kinh tế biển, môi trường biển giữa Việt Nam và thế giới, kết nối nhà quản lý, nhà khoa học với doanh nghiệp, người dân thông qua các hoạt động truyền thông cụ thể, là động lực thúc đẩy nền kinh tế biển Việt Nam dần chuyển đổi từ “nâu” sang “xanh lam” và sớm đưa nước ta đạt được những thành tựu kinh tế biển xứng tầm tiềm năng đang có.

“Việc khôi phục khả năng nuôi sống loài người và điều hòa khí hậu của đại dương là một thách thức lớn, đồng thời kêu gọi mọi người hòa bình với thiên nhiên để tạo ra một thế giới thịnh vượng và bình đẳng cho tất cả mọi người, không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Ông António Guterres - Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc