Quảng Ngãi: Nhức nhối khai thác cát trái phép, gây sạt lở bờ sông Trà Khúc

Ngang nhiên khai thác

Trên sông Trà Khúc chảy qua TP. Quảng Ngãi hiện có gần chục mỏ cát được cấp phép cho các doanh nghiệp khai thác. Theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ngãi, sau ngày 30/9/2018, tất cả các mỏ cát được cấp phép trên dòng sông Trà phải ngưng hoạt động. Thế nhưng, hoạt động khai thác cát thủ công ở cuối sông Trà vẫn hoạt động rầm rộ, bất chấp sự nhắc nhở của chính quyền địa phương.

Tại khu vực gần cầu Cửa Đại, xã Nghĩa Phú, TP. Quảng Ngãi đã có 3 điểm khai thác, tập kết cát với quy mô lớn, gồm: 2 điểm ở hai bên cầu bản bắc qua nhánh sông dẫn vào khu dân cư Cổ Lũy Bắc và 1 điểm ngay tại triền đà hợp tác xã đóng sửa tàu thuyền Cổ Lũy. Không biển cấm, không ai cản trở…, những chiếc bè với ống hút được cắm sâu dưới lòng sông, những chiếc xe ra vào chở cát… diễn ra công khai.

Ông Cao Văn Danh - thôn Cổ Lũy Bắc - Vĩnh Thọ, xã Nghĩa Phú chia sẻ, 3 điểm tập kết cát này hoạt động từ cuối năm 2017 đến nay. Tuy nhiên, trước đó hoạt động nhỏ lẻ, lén lút bằng phương pháp khai thác thủ công. Thế nhưng, gần đây, các đối tượng này mua máy móc chuyên dụng đưa vào khai thác. Hoạt động khai thác cát diễn ra rất ngang nhiên, không kể ngày đêm đều có xe chuyên chở cát từ các vị trí khai thác mang bán cho nơi khác.

“Tình hình khai thác cát như hiện nay đã làm cho đời sống của nguời dân hành nghề sông nước như chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Cát bị hút cạn, nơi sinh sống của các sinh vật không còn, hơn nữa từ hoạt động bơm hút cát, lòng sông đầy những hố sâu, chúng tôi rất dễ sa chân. Sơ sểnh là chết đuối”- ông Danh cho biết.

Cũng theo ông Danh, xã Nghĩa Phú hiện đang có hàng trăm hộ dân mưu sinh nhờ sông  nước với các nghề như nhủi ốc, don, hến, thả rập. Bức xúc trước nạn hoành hành của “cát tặc”, người dân đã có đơn gửi các cấp yêu cầu giải quyết.

Chính quyền địa phương bất lực?

Chính quyền xã Nghĩa Phú xác nhận, các bến cát vẫn ngang nhiên hoạt động, bất chấp sự nhắc nhở, kiểm tra, lập biên bản của chính quyền địa phương. Cụ thể, vào cuối tháng 9, UBND xã Nghĩa Phú đã thành lập đoàn công tác xuống hiện trường kiểm tra các điểm tập kết cát. Qua kiểm tra đã lập biên bản xử phạt, tịch thu phương tiện khai thác do vi phạm các quy định về khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, sau đó, các ông này lại tự ý tiếp tục san lấp, đấu nối đường và tiếp tục tổ chức khai thác cát. Ngày 2/10, UBND xã tiếp tục thành lập tổ công tác huy động xe đào đến tháo dỡ đường đấu nối trái phép từ bãi cát vào đường Trường Sa của 3 điểm khai thác cát trái phép nói trên. Quá trình tháo dỡ đã có khoảng 20 người dân địa phương tập trung có hành vi cản trở, gây áp lực cho tổ công tác, không cho tổ công tác tháo dỡ.

Chủ tịch UBND xã Nghĩa Phú Nguyễn Dũng đã phải mời các hộ dân này về trụ sở UBND xã giải thích hành vi khai thác cát là trái pháp luật, yêu cầu chấm dứt. Tuy nhiên, một số người dân cho rằng, đây là kế mưu sinh, nên không chấp hành.

Đất sản xuất ngày càng thu hẹp, nhiều hộ cũng chỉ còn trông chờ vào nguồn thu nhập do khai thác cát. Đây cũng là lý do Quảng Ngãi khó kiểm soát hoạt động khai thác cát trái phép. UBND xã Nghĩa Phú đã có nhiều báo cáo gửi UBND thành phố và các cơ quan chức năng của tỉnh về tình trạng này, nhưng đến nay chưa có cơ quan chức năng nào hỗ trợ xã xử lý vụ việc. Hoạt động này đang ảnh huởng đến đời sống của người dân hành nghề sông nước cũng như gây nguy cơ sạt lở.

“Hiện tại không chỉ có người dân ở địa phương khai thác cát trái phép mà còn có cả người dân từ địa phương khác như xã Tịnh Long, xã Nghĩa An. Dù địa phương đã nhiều lần tổ chức xử lý, nhưng người dân luôn tìm cách đối phó. Chính quyền địa phương đã rất kiên quyết xử lý nhưng không thể kiểm soát nổi”- ông Dũng thừa nhận.

Về phía thành phố Quảng Ngãi, Chủ tịch UBND TP. Phạm Tấn Hoàng cho biết: “Quan điểm của thành phố là cương quyết xử lý hành vi khai thác cát trái phép. Hiện thành phố đã chỉ đạo xã tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân chấp hành pháp luật. Ngoài ra, thành phố cũng sẽ tiếp tục chỉ đạo bộ đội biên phòng, công an, quân sự phối hợp với chính quyền xã Nghĩa Phú tổ chức kiểm tra, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm”.