TP.HCM xử lý khai thác cát trái phép vùng giáp ranh: Tập trung thực hiện 3 nhóm giải pháp

Thời gian tới, để giảm tối đa các vụ vi phạm trong khai thác, vận chuyển, tiêu thụ cát trái phép, TP.HCM sẽ tập trung thực hiện 3 nhóm giải pháp chính: rà soát, bổ sung về cơ chế chính sách; đầu tư trang thiết bị; các giải pháp kỹ thuật nghiệp vụ.

Tăng cường xử lý vi phạm

Ông Ngô Minh Châu - Phó Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết: Trong những năm qua, các tỉnh, thành trong khu vực Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ nói chung và TP.HCM nói riêng có tốc độ đô thị hóa và phát triển kinh tế diễn ra mạnh mẽ, kéo theo nhu cầu sử dụng vật liệu san lấp, vật liệu xây dựng trong khu vực cũng tăng mạnh.

Trong khi đó, nguồn cát xây dựng, cát san lấp không đủ đáp ứng nhu cầu xây dựng, hoạt động khai thác, kinh doanh cát trái phép hiện đang được đánh giá là siêu lợi nhuận, kinh phí đầu tư không nhiều. Vì vậy, tình trạng khai thác cát trái phép thường xuyên diễn ra trên vùng biển Cần Giờ và các đoạn sông vùng giáp ranh với các tỉnh.

Triển khai Đề án “Phòng, chống khai thác cát trái phép trên vùng biển Cần Giờ và khu vực giáp ranh giữa TP.HCM và các tỉnh”, giai đoạn 2019 - 2022, nhiều hoạt động phối hợp kiểm tra, đấu tranh ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép giữa các địa phương đã được triển khai đồng bộ.

Đồng thời, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật được tăng cường bằng nhiều hình thức, đặc biệt là việc vận động các hộ dân sống ven sông, biển kịp thời phát hiện, cung cấp thông tin cho lưc lượng chức năng khi phát hiện các đối tượng nghi vấn sử dụng ghe, tàu làm phương tiện bơm hút, mua bán vận chuyển cát trái phép.

Bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ - Phó Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM cho biết: Kết quả thực hiện Đề án giai đoạn 2019 - 2022, lực lượng chức năng của TP.HCM đã bắt và xử lý 365 vụ "cát tặc" và tịch thu 208 phương tiện cùng tang vật, 65.000m3 cát và xử phạt khoảng 6 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, công tác xử lý các vụ khai thác cát trái phép còn gặp nhiều khó khăn, như: Thiếu địa điểm tập kết tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm, gây khó khăn cho việc trông giữ, bảo quản tang vật, phương tiện vi phạm. Chế tài xử lý đối với hành vi mua, bán, vận chuyển, tàng trữ, tiêu thụ khoáng sản trái phép mặc dù đã tăng nhưng chưa đủ sức răn đe.

Bên cạnh đó, các đối tượng khai thác cát trái phép thường lợi dụng ban đêm, manh động chống lại lực lượng thi hành công vụ; luôn sẵn sàng chống trả bằng vũ lực. Các đối tượng còn lợi dụng kẽ hở trong hoạt động xuất hóa đơn, truy xuất nguồn gốc của cát vận chuyển để đối phó với việc kiểm tra của lực lượng chức năng thông qua các hợp đồng khai thác, mua bán, vận chuyển, hóa đơn, chứng từ có sẵn từ các mỏ cát ở các tỉnh miền Tây.

3 nhóm giải pháp

Trên cơ sở kết quả đạt được của giai đoạn 2019 - 2022, TP.HCM tiếp tục triển khai Đề án “Phòng, chống khai thác cát trái phép trên vùng biển Cần Giờ và vùng giáp ranh giữa TP.HCM với các tỉnh” giai đoạn 2023 - 2026. Mục đích nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động đấu tranh ngăn chặn tình trạng khai thác, vận chuyển, tiêu thụ cát trái phép.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ - Phó Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM, để triển khai hiệu quả Đề án giai đoạn 2023 - 2026, Sở TN&MT đã tham mưu UBND TP.HCM chỉ đạo các sở, ban ngành, UBND các quận, huyện, TP. Thủ Đức triển khai đồng bộ 3 nhóm giải pháp chính về cơ chế chính sách, trang thiết bị, nghiệp vụ.

Trong đó, đối với giải pháp về cơ chế chính sách, TP.HCM sẽ tiếp tục rà soát kiến nghị bổ sung, thay thế các quy định chưa phù hợp so với tình hình thực tiễn; điều chỉnh chế độ, chính sách hỗ trợ các lực lượng tham gia kiểm tra, phòng chống khai thác cát trái phép; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản; nâng cao vai trò kiểm tra, giám sát của các tổ chức chính trị, xã hội trong việc phát hiện, xử lý đối với các vi phạm trong lĩnh vực khoáng sản.

Đối với giải pháp đầu tư trang thiết bị, TP.HCM sẽ tiếp tục đầu tư, bổ sung các trang thiết bị phù hợp để phục vụ công tác tuần tra, kiểm tra; sớm triển khai xây dựng Trạm Kiểm soát Biên phòng trên biển (qui mô nhà giàn nhỏ), trang bị các phương tiện, kỹ thuật để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo; lập kế hoạch triển khai, lắp đặt, sử dụng trang thiết bị nhận dạng tự động (AIS) vào công tác quản lý, giám sát hoạt động tại khu vực cảng biển thành phố.

Đối với giải pháp kỹ thuật nghiệp vụ, TP.HCM sẽ tiếp tục xây dựng, tổ chức lực lượng có chức năng, nghiệp vụ nhằm nâng cao trong công tác kiểm tra, đấu tranh, ngăn chặn và xử lý các hành vi khai thác khoáng sản trái phép; đẩy mạnh công tác dân vận; xây dựng cơ chế chính sách nhằm kịp thời biểu dương, khen thưởng, bảo vệ an toàn; động viên, khuyến khích người dân tham gia công tác phòng chống tội phạm khai thác, vận chuyển cát trái phép.

Đặc biệt, TP.HCM sẽ tiếp tục mở rộng phạm vi và các biện pháp nghiệp vụ để kiểm tra, rà soát nguồn gốc cát san lấp, cát xây dựng của các dự án trên địa bàn thành phố (tập trung vào các dự án sử dụng nguồn cát san lấp có khối lượng lớn); tiếp tục kiểm tra, kiểm soát nguồn gốc cát xây dựng, cát san lấp tại các bến bãi kinh doanh vật liệu xây dựng đặc biệt công tác quản lý hóa đơn thuế đối với việc mua bán cát, sỏi, ngăn chặn hành vi mua hóa đơn, hợp thức hóa chứng từ.