Lào Cai: Di chuyển dân ra khỏi vùng nguy hiểm

Tỉnh Lào Cai hiện tại đang còn 4.243 hộ nằm trong vùng có nguy cơ bị sạt lở cần được di dời.

Lào Cai có địa hình bị chia cắt mạnh bởi nhiều dãy núi cao, độ dốc địa hình lớn và hệ thống sông, suối dày đặc, nên nguy cơ chịu ảnh hưởng của thiên tai là rất lớn. Bên cạnh đó, đặc thù dân cư phân bố rải rác bên các triền đồi, khe suối cũng kéo theo những tiềm ẩn về lũ quét, sạt lở đất.

Năm 2015, tổng thiệt hại do thiên tai trên địa bàn tỉnh là 273 tỷ đồng. Năm 2016, tỉnh Lào Cai hứng chịu đợt rét kỷ lục và mưa tuyết trên diện rộng; chịu ảnh hưởng nặng nề bởi 3 cơn bão lớn, gây hư hại hơn 1.000 ngôi nhà, làm hư hỏng một số công trình hạ tầng giao thông của tỉnh. Tổng thiệt hại do thiên tai lên tới 700 tỷ đồng. 6 tháng đầu năm 2017, mưa lũ đã làm ảnh hưởng rất nhiều tuyến và hư hại nhiều hoa mầu của nhân dân.

Ông Nguyễn Chính Cương, Chánh văn phòng Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Lào Cai cho biết: Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, thời tiết tại Lào Cai có những diễn biến cực đoan, mùa đông tuyết rơi nhiều, mùa hè nắng nóng. Do vậy, có nhiều thiên tai nguy hiểm tác động đến sản xuất và sinh hoạt của người dân. Nhằm giảm thiểu thiệt hại, trước và trong mùa mưa bão, công tác di dời và sắp xếp dân ra khỏi vùng thiên tai đã được tỉnh Lào Cai quan tâm thực hiện.

Lũ ống, lũ quét luôn là mối nguy hiểm rình rập các hộ dân vùng cao Lào Cai trong mỗi mùa mưa bão.

Trong năm 2016-2017, tỉnh đã quyết định đầu tư hơn 46 tỷ đồng khắc phục thiệt hại do 3 cơn bão cho 1.137 hộ (57 hộ/2 dự án tập trung Pơ Xì Ngài, Phìn Ngan; 430 hộ di chuyển khẩn cấp; ổn định tại chỗ 707 hộ;). Đặc biệt, giai đoạn 2016-2020 và định hướng đến 2025 với mục tiêu sắp xếp chỗ ở cho 4.243 hộ với số vốn là 98 tỷ. Trong đó, sắp xếp ra khỏi vùng thiên tai và vùng khó khăn 3.156 hộ; sắp xếp dân cư vùng biên giới 408 hộ; sắp xếp di dân tự do 27 hộ; sắp xếp ra khỏi vùng rừng phòng hộ, đặc dụng 652 hộ. Hình thức sắp xếp tập trung 1.662 hộ; xen ghép 2400 hộ. Đầu tư công trình hạ tầng với 45 dự án phục vụ 2003 hộ hưởng lợi, nhu cầu vốn 966.561 triệu đồng.

Hiện nay, UBND tỉnh đã có chủ trương chuẩn bị đầu tư 04 điểm dân cư tập trung với 106 hộ trong vùng nguy cơ rất cao cần sắp xếp di chuyển khẩn cấp gồm: 3 hộ thôn Nậm Bắt xã Tân Tiến (Bảo Yên) có nguy cơ sạt lở núi; 26 hộ thôn Cam 3 xã Cam Cọn (Bảo Yên) vùng nguy cơ sạt lở núi, 32 hộ thôn Cầu Sum xã Thái Niên (Bảo Thắng), 25 hộ thôn Làng Quỳ, xã Bản Cái (Bắc Hà) nguy cơ bị ngập lụt do hồ thủy điện dâng nước, sạt lở.

Đồng thời, UBND tỉnh cũng đang chỉ đạo các huyện, thành phố rà soát 455 hộ cần di chuyển xen ghép, ổn định tại chỗ; chỉ đạo nghiên cứu phương án sắp xếp dân cư tập trung 389 hộ khu công nghiệp Tằng Lỏong và một số dự án tập trung đăng ký Trung ương hỗ trợ.

Tuy nhiên, việc di chuyển chỗ ở còn vấp phải nhiều khó khăn như: Thiếu mặt bằng trong vùng an toàn để bố trí chuyển đến, người dân không muốn di chuyển xa nơi sản xuất; Chính sách hỗ trợ di chuyển thấp và chưa phù hợp (Dự án sắp xếp tập trung thiếu nguồn đầu tư đồng bộ, mức hỗ trợ di chuyển xen ghép quá thấp, dân nghèo không có kinh phí đối ứng; Chưa áp dụng chính sách thu hồi đất cũ nên nhiều hộ quay trở lại đất cũ vùng nguy hiểm sinh sống; Chưa có chính sách vay vốn hoặc đầu tư công trình gia cố nơi ở tại chỗ); Nhận thức của người dân về thiên tai còn hạn chế; Ảnh hưởng phong tục tập quán như chọn ngày, chọn hướng, triển khai kế hoạch chậm trễ…

Bích Hợp