Gian nan thực hiện tiêu chí môi trường ở Lào Cai

Một trong những khó khăn trong thực hiện tiêu chí môi trường ở Lào Cai là thói quen thả rông gia súc và làm chuồng trại gần các nguồn nước sinh hoạt.

Cùng với cả nước, sau 05 năm triển khai xây dựng NTM, bộ mặt nông thôn Lào Cai đã có nhiều đổi thay. Các tuyến đường giao thông liên thôn, liên xã được nâng cấp, mở rộng, số hộ sử dụng nước sạch hợp vệ sinh tăng cao, nhận thức của người dân đang dần thay đổi về thói quen, tập quán. Tuy nhiên, tính đến tháng 5/2017, trên địa bàn tỉnh Lào Cai mới chỉ có 28/143 xã đạt chuẩn tiêu chí môi trường, chiếm tỷ lệ 19,58%. Có thể khẳng định đây là một trong những tiêu chí khó đạt nhất trong 19 tiêu chí về xây dựng NTM.

Xuân Giao là một xã được huyện Bảo Thắng chọn làm điểm xây dựng NTM, với điều kiện tương đối thuận lợi về mọi mặt. Ông Ngô Đức Trung, Chủ tịch UBND xã Xuân Giao cho biết: Dù có nhiều thuận lợi, nhưng để là xã đạt chuẩn NTM, Xuân Giao đã phải rất vất vả mới đạt được tiêu chí môi trường, và hiện tiêu chí này mới chỉ đạt ở mức tối thiểu.

Thói quen vứt rác bừa bãi đã và đang làm cho thực hiện tiêu chí môi trường gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, hoàn thành tiêu chí môi trường đã khó, để giữ được tiêu chí môi trường còn khó hơn gấp bội. Xã Xuân Giao có 19 thôn với địa bàn rộng và có tới hơn một nửa số thôn thuộc diện vùng cao đặc biệt khó khăn, tập quán sinh hoạt lạc hậu như: chăn thả, nuôi nhốt gia súc dưới gầm sàn; ăn, ở không hợp vệ sinh; việc chôn cất người chết; thu gom, xử lý rác thải; nước sạch… vẫn là vấn đề nan giải. Sau khi đạt chuẩn nông thôn mới thì việc tuyên truyền cho bà con duy trì và giữ gìn nếp sống văn minh cũng là rất khó khăn.

Xã Trịnh Tường là một trong các xã vùng cao đặc biệt khó khăn của huyện Bát Xát, với điều kiện địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, cơ sở hạ tầng chưa phát triển, tỷ lệ hộ nghèo còn chiếm hơn 44% nên việc huy động nguồn lực đóng góp của người dân còn hạn chế. Trong khi nguồn kinh phí để thực hiện chương trình được cấp hàng năm còn quá ít so với mục tiêu đề ra, mà các tiêu chí đòi hỏi nguồn kinh phí lớn mới thực hiện được. Vì vậy, hiện Trịnh Tường mới thực hiện 9/19 tiêu chí, trong đó tiêu chí môi trường vẫn rất nan giải. Đây cũng là điều khiến cấp ủy, chính quyền xã trăn trở và đang tập trung tìm các giải pháp để thực hiện có hiệu quả trong thời gian tới.

Những tập quán, hủ tục của bà con vùng cao làm cho công tác bảo vệ môi trường còn nhiều hạn chế.

Ông Lưu Đức Cường, Chi cục trưởng Chi cục BVMT tỉnh Lào Cai cho biết: Để đạt được ở mức tối thiểu và duy trì bền vững các quy định tại Bộ tiêu chí Quốc gia NTM về tiêu chí môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm đã và đang là vấn đề vô cùng khó khăn đối với Lào Cai. Đánh giá theo tiêu chí 17 tại 144/144 xã hầu hết các chỉ tiêu đạt rất thấp, đặc biệt một số chỉ tiêu, như quy hoạch xây dựng bãi rác, nghĩa trang của các xã hầu hết chưa được xây dựng đảm bảo theo tiêu chuẩn, số hộ có nhà vệ sinh hiện nay là 37.388/113.420 hộ (đạt 33%); số hộ có chuồng nuôi nhốt gia súc hợp vệ sinh là 14.865/79.852 hộ (đạt 18,39%).

Trong đó, 36 xã NTM hoàn thành trong giai đoạn 2011 - 2016 cũng còn rất thấp: Tại 36 xã hiện còn 17.961 hộ chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh; 12.144 hộ chưa có chuồng nhốt gia súc hợp vệ sinh; 36 xã chưa có khu xử lý chất thải và 34 xã chưa có nghĩa trang; trên 13.000 hộ chưa được cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia. Ngoài ra, việc người dân sau khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật vỏ bao bì thải bỏ lại môi trường, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy cách; việc thả rông gia súc, thói quen không sử dụng nhà vệ sinh... đang là rào cản lớn trong việc thực hiện phong trào thi đua “Vệ sinh môi trường nông thôn”.

Bích Hợp