Cảnh báo sớm nguy cơ ngập lụt cho Hà Nội

12 quận hưởng lợi

Ngập lụt khi mưa lớn đã xuất hiện ở Hà Nội từ nhiều năm nay, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Chỉ tính riêng trận ngập lụt lịch sử năm 2008, Hà Nội đã thiệt hại trên 3.000 tỷ đồng và khiến 17 người thiệt mạng. Theo ông Hoàng Văn Đại, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, mặc dù TP. Hà Nội đã có nhiều đơn vị đã triển khai các hệ thống cảnh báo các khu vực ngập lụt; nhiều ứng dụng thực tế được triển khai phục vụ người dân thủ đô như tra cứu thông tin ngập úng khu vực nội thành, xây dựng bản đồ vị trí các điểm úng ngập khi mưa dựa trên ảnh chụp thực tế từ các camera giám sát... Nhưng những dự án này chỉ thông báo về các khu vực ngập lụt (các khu vực đã và đang xảy ra ngập lụt) chứ không phải là cảnh báo các nguy cơ về ngập lụt.

Để thiết lập một hệ thống cảnh báo và giám sát tình hình ngập lụt hiệu quả cho TP. Hà Nội, mới đây, Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia (Tổng cục KTTV - Bộ TN&MT) và Công ty HydroScan (Vương quốc Bỉ) đã ký kết Thỏa thuận hợp tác Dự án “Chuyển giao công nghệ FLOOD4CAST® ứng dụng cảnh báo ngập lụt cho khu vực nội thành Hà Nội”. Dự án do Chính phủ Vương quốc Bỉ tài trợ không hoàn lại cho Việt Nam, thực hiện trong 3 năm (từ năm 2021 - 2024) nhằm xây dựng công nghệ cảnh báo thời gian thực về ngập lụt do mưa cho khu vực nội thành Hà Nội. Kết quả của Dự án được kỳ vọng sẽ hỗ trợ ngành Khí tượng thủy văn Việt Nam trong công tác giám sát, cảnh báo, dự báo hiệu quả ngập lụt đô thị.

Dự án sẽ được triển khai trên 12 quận của TP. Hà Nội với tổng diện tích 306,64 km2. Tuy nhiên, Dự án sẽ tập trung triển khai chi tiết cho 8 quận nội thành gồm Hoàn Kiếm, Tây Hồ, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hoàng Mai, là những khu vực chịu ảnh hưởng ngập úng nặng nề nhất của TP. Hà Nội với diện tích khoảng 120 km2, tổng dân số gần 2 triệu người. Đây là khu vực có nhiều khu phố cổ, hệ thống tiêu thoát nước được xây dựng từ lâu, tuy đã được cải tạo nhưng thực trạng ngập lụt khi xuất hiện mưa lớn vẫn xảy ra thường xuyên, đặc biệt ở nhiều tuyến phố thuộc các quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa và Thanh Xuân.

Sau mỗi trận mưa lớn, nhiều tuyến đường khu vực nội thành Hà Nội chìm trong “biển nước”. Ảnh: Hoàng Minh

Cảnh báo sớm nguy cơ ngập lụt

Ông Patrick Swartenbroekx, Tổng Giám đốc Công ty HydroScan cho biết, Flood4Cast® được phát triển bởi công ty HydroScan, là một phần mềm hỗ trợ dự báo, cảnh báo chủ động quản lý lũ lụt trong môi trường đô thị. Các thuật toán thông minh của Flood4Cast® được sử dụng cảnh báo rủi ro ngập lụt dựa trên lượng mưa theo thời gian thực và bản đồ lũ lụt hiện có. Công nghệ vận hành theo thời gian thực chuyển lượng mưa cực đoan thành các mức báo động, liên kết tình hình ngập lụt thực tế nhất với mức báo động đưa ra. Lượng mưa cũng được dự báo trước trong 3 giờ tới. Có nghĩa là người dân sẽ nhận được thông tin sớm về nguy cơ ngập lụt chứ không phải là hiện trạng ngập lụt. Các kịch bản lũ lụt tương ứng trong tương lai cũng được lập bản đồ trong khoảng thời gian dự báo này.

Những thông tin cảnh báo, dự báo sớm với độ tin cậy cao sẽ giúp người dân Thủ đô phòng tránh được những thiệt hại không đáng có; các cơ quan chức năng cũng chủ động hành động hơn trong việc triển khai các hoạt động ứng cứu tới người dân ở các khu vực có nguy cơ cao.

Tổng Cục trưởng Tổng cục KTTV Trần Hồng Thái nhấn mạnh, việc thực hiện Dự án này là phù hợp với chủ trương của Chính phủ Việt Nam trong việc nâng cao năng lực đối phó với những rủi ro liên quan đến thiên tai, tiếp cận và ứng dụng các công nghệ tiên tiến đặc biệt thông qua các hoạt động hợp tác quốc tế, đẩy mạnh hiện đại hóa công tác dự báo KTTV nhằm cung cấp thông tin cảnh báo sớm cho cộng đồng, vì lợi ích của người dân Việt Nam.

Đồng thời, Dự án cũng có ý nghĩa lớn với các đơn vị nghiệp vụ của Tổng cục KTTV như Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, các Đài KTTV khu vực khi được tiếp cận một công nghệ mới về cảnh báo, dự báo ngập lụt đô thị. Các dự báo viên sẽ được đào tạo để triển khai và vận hành hệ thống trong điều kiện tác nghiệp.

Bảo đảm an toàn trong mùa mưa bão

Để chủ động phòng, chống, ứng phó kịp thời, hiệu quả, giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra, UBND TP. Hà Nội đã ban hành Công văn số 2187/UBND-SXD về phòng, chống thiên tai, bảo đảm an toàn cho người, nhà ở và công trình thuộc lĩnh vực xây dựng trong mùa mưa bão năm 2021.

UBND thành phố yêu cầu các Sở: Xây dựng, Công Thương, GTVT, NN&PTNT, TT&TT có trách nhiệm tổ chức tập huấn, tuyên truyền, phổ biến đến các đơn vị, cá nhân đang quản lý công trình xây dựng chuyên ngành về các biện pháp phòng, chống thiên tai, bảo đảm an toàn cho người và công trình xây dựng.

Sở Quy hoạch - Kiến trúc chủ trì phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã và các đơn vị có liên quan tiếp tục triển khai thực hiện việc rà soát, cập nhật, bổ sung các giải pháp ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu vào quy hoạch đô thị, khu dân cư phù hợp với đặc điểm địa hình, khí hậu và những khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai; xác định mức độ ảnh hưởng với các tần suất mưa lũ xảy ra ở từng khu vực trên địa bàn để lựa chọn địa điểm tái định cư bảo đảm an toàn cho người dân.