Bãi rác thải Dốc Búng (Hòa Bình) gây ô nhiễm: Trách nhiệm thuộc về ai?

   

   

  Cách thành phố Hòa Bình chỉ vẹn vẹn vài cây số, cách dòng Đà giang vài chục mét, bãi rác Dốc Búng nằm chình ình “giữa thanh thiên, tuế nguyệt”, cứ ngày một cao thêm và phình to quá tải. Hiện nay, rác tại đây đã chất cao vài mét, gây ô nhiễm nghiêm trọng, khu rác duy nhất của thành phố Hòa Bình không có hệ thống xử lý rác thải, nước thải cũng như tường bao xây chắn xung quanh.

   

   

  Qua tìm hiểu của chúng tôi, bãi rác dốc Búng thuộc phường Tân Hoà được thiết kế làm bãi rác tạm của TP Hoà Bình có diện tích khoảng 1,2 ha, độ sâu trung bình từ 12 – 14 m. Đi vào hoạt động từ năm 2004, bãi rác dốc Búng được thay tạm cho bãi rác dốc Tức, thuộc phường Hữu Nghị bị đóng cửa do quá tải. Tuy nhiên, cũng từ thời điểm đó đến nay, bãi rác tạm này đã trở thành bãi rác duy nhất của cả TP Hòa Bình.

   

  Theo Sở TN&MT Hòa Bình, bãi rác có diện tích chôn lấp 9.000 m2, là nơi thu gom xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn thành phố Hòa Bình theo hợp đồng giữa Công ty cổ phần Môi trường đô thị Hòa Bình và UBND TP. Hòa Bình. Hiện nay, hàng ngày bãi rác tiếp nhận khoảng 40 tấn rác thải sinh hoạt của toàn thành phố. Những tưởng khi đi vào sử dụng bãi rác dốc Búng sẽ giảm tải chất thải chung của toàn thành phố Hòa Bình, thế những, thực tại, bãi rác đã gây thất vọng cho người dân, thành “gánh nặng” môi trường cho thành phố  Hòa Bình.

   

  Kết quả phân tích mẫu nước ngầm,  rỉ rác của bãi rác do phía Công ty cổ phần Môi trường đô thị Hòa Bình trong năm 2013 cung cấp, khiến không ít nhà quản lý môi trường phải giật mình. Kết quả quan trắc nước rỉ rác có 10 thông số vượt quy chuẩn, trong đó, hàm lượng Coliform  vượt 383 lần, BOD5 vượt 43,9 lần, COD vượt 41 lần, FE vượt 11,7 lần; nước suối cạnh bãi rác có 13 thông số vượt quy chuẩn, tổng dầu mỡ vượt 133 lần, BOD5 vượt 54 lần, NO3- vượt 10,9 lần.

   

  Hệ lụy thật khôn lường, khi các hàm lượng vượt quy chuẩn kia, hòa vào dòng nước sông Đà sẽ gây hệ lụy nghiêm trọng về môi trường nước, sức khỏe của người dân từ thế hệ này sang thế hệ khác.

   

   

  Trao đổi với PV, ông Đinh Xuân Trường – Trưởng phòng Kiểm soát ô nhiễm (Chi cục BVMT Hòa Bình) cho biết, theo Quyết định 64 của Thủ tướng Chính phủ, bãi rác dốc Búng được liệt vào “danh sách đen” phải xử lý khống chế ô nhiễm môi trường giai đoạn 2003 – 2006. Tuy nhiên, đến nay, Công ty cổ phần Môi trường đô thị Hòa Bình vẫn chưa có biện pháp khắc phục theo quy định.

   

  Theo điều tra của PV, hành vi vi phạm của công ty này hoàn toàn có hệ thống. Bởi lẽ, liên tục từ các năm 2008 đến năm 2013, công ty đã bị Thanh tra Bộ TN&MT, Cục cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (C49 - Bộ Công an), PC 49 – CA Hòa Bình, Thanh tra Sở TN&MT  tiến hành kiểm tra lập biên bản xử lý yêu cầu khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường theo đúng quy định. Trong đó, năm 2008, công ty bị phạt 30 triệu đồng, năm 2011 bị phạt 249 triệu đồng, năm 2013, 189 triệu đồng.

   

  Cũng trong thời gian này, Đoàn thanh tra của Tổng cục Môi trường đã tiến hành kiểm tra đối với Công ty cổ phần Môi trường đô thị Hòa Bình. Qua đó, đoàn đã phát hiện không ít các sai phạm nghiêm trọng về bảo vệ môi trường của công ty này.

   

  Kết luận của Đoàn thanh tra cho thấy, công ty không có báo cáo ĐTM hoặc Đề án BVMT được các cơ quan phê duyệt cho bãi rác dốc Búng; khí thải được xử lý sơ bộ bằng chế phẩm EM và phát tán tự nhiên vào môi trường. công ty không thực hiện đúng nội dung yêu cầu, tiến độ xử lý ô nhiễm; xả nước thải vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn về chất thải 10 lần trở lên trong trường hợp thải lượng thải nhỏ hơn 10m3/ ngày, vi phạm điểm a, khoản 4, điều 10 Nghị định 117 của Chính phủ; chôn lấp chất thải không đúng quy định về BVMT đối với trường hợp chất thải rắn từ 500 m3 trở lên.

   

   

  Ông Nguyễn Văn Dật – Phó Giám đốc Sở TN&MT cho biết: Theo Quyết định 328 của UBND tỉnh yêu cầu đến tháng 12/2013 phải hoàn thành các biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường. Đến nay, bãi rác đã quá tải nhưng UBND TP vẫn chưa đưa vào hoạt động gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, công tác xử lý chưa theo tiến độ của Chính phủ, UBND tỉnh Hòa Bình.

   

   Mặt khác, cơ quan quản lý trực tiếp bãi chôn lấp rác thải dốc Búng là UBND TP. Hòa Bình. Hiện tại, UBND thành phố đã ký hợp đồng và giao cho Công ty cổ phần  Môi trường đô thị Hòa Bình thực hiện, quét, thu gom, vận chuyển, xử lý theo hình thức rắc vôi bột, đầm nén phủ đất… theo đơn giá của UBND TP đã phê duyệt. Do vậy, trách nhiệm quản lý, sử dụng bãi rác dốc Búng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc UBND TP.

   

  Mặc dù, vài năm trước đây, UBND TP Hòa Bình cũng đã quyết định đầu tư khu xử lý rác thải Yên Mông thuộc xã Yên Mông nhằm giảm tải thải thay thế cho bãi rác tạm dốc Búng, tổng số vốn 23 tỷ đồng, tổng diện tích là 20 ha. Bắt đầu triển khai xây dựng từ năm 2007 và đến cuối năm 2009, khu xử lý rác thải này hoàn thành giai đoạn 1 và có thể đi vào hoạt động chôn lấp rác. Tuy nhiên đến nay, bãi rác đầu tư hàng chục tỷ đồng này vẫn trong tình trạng bỏ hoang, cùng với đó là hiện tượng xuống cấp…

   

  Theo ông Nguyễn Văn Dật, trong khi chờ Khu xử lý rác thải Yên Mông đi vào sử dụng, Sở đã có kiến nghị với UBND tỉnh Hòa Bình phê duyệt phương pháp xử lý rác thải bãi rác dốc Búng bằng công nghệ lò đốt sử dụng khí tự nhiên Sanko CNC 50 của Nhật Bản theo đề xuất của UBND TP. Đồng thời xây dựng hệ thống xử lý nước rỉ rác trước khi thải ra môi trường; đề xuất UBND tỉnh kiên quyết chỉ đạo dự án “Đầu tư xây dựng khu xử lý rác thải và chôn lấp rác thải TP Hòa Bình” tại xã Yên Mông đưa vào sử dụng và đóng cửa bãi rác dốc Búng nhằm hạn chế tác động xấu đến môi trường.

   

  Việc chậm trễ không đưa được rác vào khu xử lý tại xã Yên Mông, gây lãng phí tiền của ngân sách Nhà nước. Ngay cả khi rác thải được đưa vào khu xử lý và chôn lấp tại xã Yên Mông thì việc xử lý, khắc phục môi trường tại bãi rác dốc Búng, phường Tân Hoà chắc rằng sẽ “ngốn” không ít tiền của, theo cấp độ thời gian.

   

  Bài và ảnh: Xuân Hợp