Vụ san phẳng mộ nghi vợ vua Tự Đức: Có dấu hiệu xâm phạm mồ mả?

Khu vực rộng lớn, trong đó có ngôi mộ nghi là vợ vua Tự Đức bị san phẳng để làm bãi đỗ xe

Xâm phạm mồ mả?

Liên quan đến sự việc “Lăng mộ nghi vợ vua Tự Đức bị san phẳng?” mà Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường đã thông tin, trao đổi với PV, luật sư Võ Công Hạnh (Công ty Luật Công Khánh, Đoàn luật sư tỉnh Thừa Thiên Huế) cho hay, tấm bia, nền móng, tường thành... là những chỉ dấu cho thấy đó là hành vi xâm phạm mồ mả, phía cơ quan công an cần sớm điều tra làm rõ.

Tuy nhiên, theo luật sư Võ Công Hạnh, để kết luận đây là hành vi xâm phạm mồ mả thì hành vi đó phải thể hiện một cách cụ thể rõ ràng, ít nhất cũng bằng tư liệu hình ảnh.

Theo luật sư, cần xác định rõ, trước đó ngôi mộ tại khu vực triển khai dự án Bãi đỗ xe khách tham quan lăng Tự Đức và lăng Đồng Khánh (phường Thủy Xuân, TP. Huế) có nhìn thấy bằng trực quan hay không? Bằng chứng phía đơn vị thi công biết mà vẫn tự ý san ủi?...

Bà con dòng họ Nguyễn Phước tộc thuê máy xúc đến hiện trường tìm kiếm tấm bia của ngôi mộ cổ

“Nếu thực sự vị trí đó là nơi chôn cất thi hài bà Cửu giai Tài nhân họ Lê (vợ một vị vua triều Nguyễn) thì đó là hành vi cấu thành tội xâm phạm mồ mả theo Điều 245 Bộ luật Hình sự. Trường hợp chỉ mang tính chất khảo cổ hay nghi vấn thì chưa đủ yếu tố cấu thành tội xâm phạm mồ mả...”- luật sư Hạnh cho biết.

Trong khi đó,  PGS. TS Đỗ Bang- Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng: “Theo quan điểm riêng của tôi, về nguyên tắc, theo Luật Di sản văn hóa thì hiện nay nên tiến hành khảo cổ để xác minh đây có phải là mộ của vợ vua hay không, còn làm hay không tùy thuộc vào nhà đầu tư”.

PGS. TS Đỗ Bang cũng đánh giá, việc tìm ra bia mộ của ngôi mộ cổ bị san ủi làm bãi đậu xe là một phát hiện rất quan trọng. “Tuy nhiên, thông tin trên bia mộ vẫn còn thiếu một số ngôn ngữ như tên tuổi cụ thể của bà Tài Nhân họ Lê; ngày mất cũng như người phụng lập. Theo tôi, cần tìm về gia tộc họ Lê để làm rõ thân thế, gia thế và thời kỳ hoạt động trong cung của bà như thế nào”- PGS. TS Đỗ Bang nói.

Di dời tấm bia đến đặt ở nơi được xem là huyệt mộ

Mộ của ai cũng phải được ứng xử công bằng!

“Quan điểm của chúng tôi, cho dù lăng mộ nào, của ai thì cũng cần được ứng xử trân trọng, có văn hóa, công bằng và đúng quy định pháp luật...”- ông Nguyễn Văn Hà, Chánh thanh tra Sở Văn hóa & Thể thao Thừa Thiên Huế đã nói như vậy khi trao đổi với PV.

Ông Hà cho biết, từ khi phát hiện sự việc thì cơ quan văn hóa tỉnh đã có mặt kịp thời, làm biên bản, ghi nhận lại sự việc và giao lại cho đơn vị thi công bảo vệ nguyên trạng lăng mộ; đồng thời khuyến cáo đơn vị thi công trong quá trình thi công mà phát hiện được di tích thì báo ngay cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý.

Sau đó, Thanh tra Sở Văn hóa & Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế cũng đã có cuộc họp với các bên liên quan để lấy ý kiến. Theo đó, ông Nguyễn Văn Hà giải trình như sau: Về phía Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế thì cũng đã khảo sát và chưa phát hiện ra lăng mộ này vì lăng mộ tương tự như vậy rất nhiều nên chưa đưa vào hồ sơ quản lý. Trung tâm bảo tồn Di tích cũng khẳng định vị trí lăng mộ không thuộc thẩm quyền quản lý của cơ quan này vì nằm ngoài phạm vi vùng bảo vệ của di tích.

Tấm bia được tìm thấy là một người vợ của vua triều Nguyễn

Đối với Sở Văn hóa Thể thao cũng đã chỉ đạo Thanh tra Sở phối hợp với phòng Di sản văn hóa tiến hành xác minh, rà soát toàn bộ danh sách các di tích đã được công nhận xếp hạng cấp tỉnh, cấp quốc gia; rà soát lại các di tích và danh lam thắng cảnh trong danh mục được bảo vệ theo Nghị định số 1046 của UBND tỉnh ngày 8/10/1993, tuy nhiên lăng mộ đã phát hiện không có trong các danh sách, danh mục nêu trên.

Cũng theo ông Hà, qua buổi làm việc, ông Lê Quốc Tuấn- Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Chuỗi Giá Trị (đơn vị thi công) đã nhận thức được hành vi của mình đối với sự việc đã xảy ra, có thái độ cầu thị, đã gửi lời xin lỗi đến mọi người, các cơ quan liên quan và hội đồng Trị sự Nguyễn Phước Tộc. Ông Tuấn cũng cam kết khắc phục mọi hậu quả mà các bên liên quan yêu cầu.

TS. Phan Thanh Hải- Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế thông tin rằng, đơn vị vừa nhận được đề xuất lập hồ sơ hiện trạng để phục dựng lại lăng mộ nghi vợ vua Tự Đức tại khu vực dự án bãi đỗ xe. Tuy nhiên, việc phục dựng lại ngôi lăng mộ tại vị trí cũ hay chuyển đến vị trí khác nằm ngoài dự án thì hiện vẫn đang xin ý kiến của tỉnh.

Việc thi công Dự án Bãi đỗ xe khách tham quan lăng Tự Đức- lăng Đồng Khánh đã tạm dừng

Trước đó, như Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường đã đưa, nhiều ngày qua, tại Huế xuất hiện thông tin lăng mộ nghi là của một người vợ vua Tự Đức bị đơn vị thi công san ủi để thực hiện dự án bãi đỗ xe theo hình thức xã hội hóa.

Sau những nổ lực tìm kiếm, cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều dấu tích khẳng định rằng tại vị trí bị san phẳng làm bãi đậu xe từng có một ngôi mộ cổ. 

Cụ thể, tấm bia được xe múc của đội tìm kiếm phát hiện nằm lẫn sâu trong đất vào chiều 24/6, cách vị trí được xác định là khu lăng mộ cổ khoảng 50 m. Tấm bia được làm bằng đá nguyên khối còn khá nguyên vẹn với chiều dài 67 cm, rộng 32 cm và dày 10 cm. Dòng chữ Hán khắc chìm trên bia là: Tiền triều tài nhân cửu giai Lê Thị Thụy Thục Thuận chi mộ, tạm dịch là “Mộ của bà Tài Nhân họ Lê, thụy là Thục Thuận”. Ông Phan Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế xác nhận tấm bia mới được tìm thấy là của vợ một vị vua Nhà Nguyễn. Tuy nhiên, ông Hải vẫn chưa xác định là vợ của vị vua nào mà căn cứ vào dòng chữ được khắc trên bia có thể nhận định đây là lăng mộ của một người vợ ở bậc thứ 9 (Tài nhân) của vua nhà Nguyễn.

Hiện tại, tấm bia vừa được tìm thấy đang được đặt tại nơi được coi là huyệt mộ và tạm thời sẽ giao lại cho chính quyền địa phương bảo vệ nhằm phục vụ công tác thẩm định trong thời gian tới.

Báo Tài nguyên & Môi trường sẽ tiếp tục thông tin.

Bài & ảnh: Thế Anh – Anh Dũng