Quảng Ngãi: Tái định cư và di dân vùng sạt lở

Sạt lở bủa vây

Mưa bão kéo dài liên tiếp trong thời gian qua đã làm tình trạng sạt lở đất ở Quảng Ngãi diễn ra nhiều nơi, tập trung ở các huyện miền núi. Tại những khu vực này đều có một đặc điểm chung chủ yếu là đất xốp, gặp mưa lớn kéo dài sẽ “ngậm” nước rất nhanh. Chỉ cần lượng mưa lớn kéo dài sẽ khiến đất "chảy" như thác lũ, uy hiếp nhà cửa, thậm chí làm nhiều ngôi nhà bị xóa sổ trong chốc lát.

Sạt lở núi cùng lũ dữ cuốn trôi nhiều ngôi làng ở các huyện miền núi Quảng Ngãi

Theo ông Đỗ Thanh Vượt - Chủ tịch UBND xã Sơn Long (huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi từ đầu mùa mưa bão đến trên địa bàn xã xảy ra nhiều vụ sạt lở núi, gây ách tắc giao thông, nhưng chưa bao giờ có cảnh lũ bùn đỏ kinh hoàng như đồi Le Ngói hồi giữa tháng 11 vừa qua. Mưa hơn một tháng trời, cả ngọn núi đã no nước. Sau 3 tiếng nổ đinh tai, ngọn núi đổ ập xuống, phá vỡ và lôi tuột xuống lũ bùn mấy mươi mét đường bê tông của người dân xóm Huy Duỗi.

“Thật may là không có thiệt hại về người. Nếu ngày hôm trước không đưa dân đi trước thì thảm cảnh của 15 hộ với gần 100 khẩu ở đây còn đau đớn hơn ở Trà Leng. Từ vụ lở núi ấy, chính quyền xã Sơn Long cũng di dời luôn tổng cộng 56 hộ dân ở chân núi ra chỗ an toàn”, ông kể.

Ông Vượt cho hay, sau những đợt sạt lở núi liên tiếp vừa qua, nhiều người dân mất nhà đang phải ở xen ghép nhà người thân hoặc tá túc ở nhà văn hóa thôn, nhiều hộ còn nhà không ai dám về xóm cũ. Do đó, về lâu về dài phải tìm nơi tái định cư an toàn cho bà con. Tuy nhiên, với đồng bào Cadong, giờ để họ tự làm nhà là chuyện khó. Đồng bào ở đây không có thu nhập ổn định, quanh năm làm lúa rẫy, làm thuê và đi rừng hái lượm. Người Cadong hầu như chỉ đủ ăn”, Chủ tịch UBND xã Sơn Long cho hay.

Theo chính quyền huyện Sơn Tây, việc tái định cư, làm nhà ở cho người Cadong gặp khá nhiều khó khăn. Với địa hình quá đồi dốc, nên việc tìm kiếm mặt bằng phù hợp không đơn giản. Ngoài ra, để san ủi làm hạ tầng mặt bằng tái định cư và hỗ trợ bà con dựng nhà cũng cần kinh phí rất lớn trong khi nguồn lực của địa phương lại có hạn. Hiện tại, địa phương đang kêu gọi mọi nguồn lực để hỗ trợ cho người dân vùng núi lở.

Sạt lở ở thôn Ra Pân, xã Sơn Long khiến hàng ngàn khối bùn đá trút xuống một ngôi làng.

Cần giải pháp đồng bộ

Trong các năm năm 2019 và 2020, Viện Khoa học địa chất và Khoáng sản đã về Quảng Ngãi để điều tra hiện trạng và phân vùng cảnh báo sạt lở, qua đó nhận thấy địa hình tỉnh Quảng Ngãi khá phức tạp.

Ông Đinh Văn Điết - Chủ tịch UBND huyện Minh Long cho biết, trên địa bàn huyện, ngoài điểm sạt ở ở thôn Gò Tranh vừa qua thì ở xã Long Môn, sạt lở cũng đang đe dọa các công trình trường Tiểu học, trường THCS bán trú xã Long Môn, trường Mầm non xã Long Môn, trụ sở làm việc Đảng ủy, UBND xã và 38 hộ, 142 nhân khẩu sống trong khu vực.

“Địa phương mong được trung ương hỗ trợ kinh phí để bố trí, xây dựng một khu tái định cư mới ở vị trí an toàn cho người dân bị ảnh hưởng sớm ổn định cuộc sống”, ông Điết nói.

Theo Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Quảng Ngãi, hiện nay địa phương hơn 50 điểm có nguy cơ sạt lở ở các huyện Ba Tơ, Sơn Hà, Minh Long, Trà Bồng và Sư đoàn 307. Trước thực trạng có quá nhiều khu vực dễ xảy ra sạt lở, không đảm bảo an toàn cho người dân sinh sống, tỉnh Quảng Ngãi đề nghị được Chính phủ hỗ trợ khẩn cấp 310 tỷ đồng để đầu tư khu tái định cư, di dân trong vùng đã bị sạt lở và có nguy cơ sạt lở.

Tìm nơi ở mới an toàn, tái định cư cho người dân vùng sạt lở là giải pháp cần thiết

Đồng thời, về lâu dài, để đảm bảo an toàn về tính mạng và tài sản của người dân vùng có nguy cơ cao sạt lở đất, lũ quét, Quảng Ngãi đề nghị Ban chỉ đạo trung ương về Phòng, chống thiên tai sớm triển khai thực hiện đề án di dời dân tổng thể vùng nguy cơ cao bị sạt lở đất, lũ quét.

Tại buổi làm việc giữa Quảng Ngãi với đoàn công tác của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai (PCTT), ông Vũ Xuân Thành, Phó tổng cục trưởng Tổng cục PCTT cho rằng, Quảng Ngãi là địa phương làm tốt công tác vận động sơ tán, di dời dân ở những vùng có nguy cơ sạt lở đất, đá, nhằm phòng tránh và giảm đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản của dân.

Về lâu về dài, Ban chỉ đạo sẽ có những đánh giá căn cơ và tham mưu để báo cáo Chính phủ. Trên cơ sở này, trong thời gian tới sẽ có giải pháp đồng bộ từ tất cả các nội dung nhằm đảm bảo an toàn, giảm thiểu thiệt hại cho người dân miền núi Quảng Ngãi.