Ngành da giày và xu hướng thích ứng các tiêu chuẩn “xanh hóa”

Hướng đi mới của ngành Da giày

Năm 2023 được xem là một năm đầy khó khăn với ngành Da giày khi lạm phát và kinh tế toàn cầu suy giảm, dẫn đến tiêu thụ hàng hóa giảm mạnh. Nhất là tại các thị trường lớn như Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu.

Năm 2024, nhiều chuyên gia đánh giá vẫn tiếp tục là một năm có nhiều thách thức. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Da giày Việt đã nắm được xu hướng của thị trường để chuyển đổi sản xuất, bắt kịp với yêu cầu ngày một khắt khe của các đơn hàng.

Mục tiêu của ngành Da giày đến năm 2030 là tổng kim ngạch xuất khẩu giày dép, túi xách đạt 38 - 40 tỷ USD. Đến năm 2035, ngành sẽ phát triển hiệu quả và bền vững theo mô hình kinh tế tuần hoàn; hoàn thiện chuỗi giá trị sản xuất trong nước; tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu; phát triển được một số thương hiệu tầm khu vực và thế giới.

Ông Nguyễn Quang Vũ - Chủ tịch Hiệp hội Giày da túi xách tỉnh Bình Dương cho biết, thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp đang gặp phải là nút thắt về chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu. Theo ông Vũ, hiện nay các quốc gia nhập khẩu giày dép lớn đưa ra hàng loạt yêu cầu mới, các sản phẩm có trách nhiệm về xã hội và môi trường ngày càng cao.

Liên minh châu Âu (EU) đã bắt đầu đưa ra các yêu cầu mới về an toàn sinh thái, bền vững. Yêu cầu từ thị trường này, nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm về vòng đời sản phẩm, phải tái chế sản phẩm; thẩm định chuỗi cung ứng bền vững với các doanh nghiệp có doanh số 450 triệu Euro và trên 1.000 lao động; vấn đề truy xuất nguồn gốc, minh bạch chuỗi cung ứng. Nếu nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài, các doanh nghiệp sẽ phải minh bạch toàn bộ quá trình sản xuất.

Xanh hóa quy trình sản xuất

Theo Hiệp hội Giày da, túi xách tỉnh Bình Dương, với việc có 15 hiệp định thương mại tự do được ký kết, Việt Nam tiếp cận và thiết lập quan hệ thương mại với gần 230 thị trường. Chính sách thay đổi của thị trường nhập khẩu sẽ tác động mạnh mẽ tới các doanh nghiệp trong ngành Da giày.

Tuy nhiên, đứng trước những cơ hội lớn từ các hiệp định thương mại tự do, quan trọng nhất là các doanh nghiệp trong ngày Da giày cần thúc đẩy sản xuất xanh và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế. Các chính sách mới từ Mỹ hay EU đã yêu cầu đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững, đẩy mạnh việc luật hóa những hoạt động này. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ càng để tham gia vào chuỗi cung ứng bền vững và giảm thiểu khí thải carbon trong sản xuất.

Ông Nguyễn Đức Thuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đầu tư Thái Bình - TBS (Bình Dương) cho biết ngành da giày đang đứng trước những cơ hội lớn từ các hiệp định thương mại tự do nhưng việc có thể tận dụng được hay không cần phải phát triển công nghiệp hỗ trợ, nguyên phụ liệu trong nước.

Công ty TNHH Ever Tech Plastic Việt Nam (Bình Dương) là doanh nghiệp sản xuất, gia công đế, khuôn mẫu giày… với 2 nhà máy cùng hơn 1.800 lao động. Bà Nguyễn Thị Ngọc - Phó Tổng giám đốc Cty TNHH Ever Tech Plastic Việt Nam cho biết, thời gian qua, dù khó khăn, công ty vẫn tham gia dự án giảm thiểu năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính của các nhãn hàng như Adidas, Nike….

Lãnh đạo Hiệp hội Giày da, túi xách tỉnh Bình Dương cho hay, giày dép là ngành được đánh giá trong quá trình sản xuất gây ra phát thải lớn, EU lại là thị trường xuất khẩu rất lớn. Do vậy, trong giai đoạn tới, doanh nghiệp trong lĩnh vực này phải thay đổi để đáp ứng các quy định mới của EU.

Ông Maxime Rogeon - Trưởng Bộ phận Da giày của Công ty Decathlon Việt Nam cho biết, mặc dù Việt Nam có nhiều ưu thế như: Các nhà sản xuất lớn trên thế giới đều có cơ sở sản xuất tại Việt Nam; thị trường lớn nhờ các FTA, tự chủ được khoảng 50% nguyên liệu nhưng cũng phải đối mặt với các đối thủ cạnh tranh như Indonesia, với mức thuế nhập khẩu vào Mỹ thuận lợi hơn. Do đó, Việt Nam cần phải tăng cường giải pháp về logistics xanh và cải tiến nguồn cung ứng và vận chuyển để thích ứng nhanh chóng với xu hướng này.

Để ngành Da giày phát triển bền vững, các doanh nghiệp đề xuất cần hình thành khu công nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ chuyên biệt cho ngành, tập trung sản xuất da thuộc, vải kỹ thuật, phụ kiện làm khuôn, đế… thuận tiện cho bảo vệ môi trường và tổ chức sản xuất tập trung, phát triển công nghiệp phụ trợ với các cơ chế, chính sách thích hợp.

Trong Nghị định 111/2015/NĐ-CP có nên thông qua các chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ để giúp nâng cao năng lực doanh nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển phù hợp, hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế và khu vực…

Đặc biệt, với các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ bảo vệ môi trường sẽ được vay với lãi suất ưu đãi từ Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam.