Doanh nghiệp nạo vét cửa biển ì ạch, dân khó vươn khơi

Cửa biển bị bồi lấp nghiêm trọng

Nạo vét “chậm như rùa”

Theo tìm hiểu, cửa Tư Hiền- Tư Dung nằm giữa xã Lộc Bình và xã Vinh Hiền (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế), là nơi thông thương giữa biển với hệ đầm phá Tam Giang- Cầu Hai. Vài năm trở lại đây, cửa biển liên tục bị bồi lấp nghiêm trọng  khiến hoạt động ra khơi bám biển, đánh bắt thủy hải sản của ngư dân địa phương gặp rất nhiều khó khăn.

Chính vì điều đó, tháng 7/2013, Bộ Xây dựng đã đồng ý cho Công ty Cổ phần Khai thác khoáng sản 55 (gọi tắt là Công ty 55) được phép xuất khẩu cát nhiễm mặn tận thu từ dự án nạo vét cửa biển Tư Dung- Tư Hiền.

Dự án được thực hiện với chiều dài 2 km, rộng 70 m, đoạn từ cảng cá Tư Hiền kéo dài ra quá cửa biển. Tuy nhiên, mãi tận tháng 3/2014, Công ty 55 mới tiến hành nạo vét luồng lạch. Đến tháng 9/2014, sau khi đã tận thu 440.000 m3 cát đưa ra nước ngoài bán thì việc nạo vét dừng lại.

Tháng 7/2016, Công ty 55 lại được Bộ Xây dựng gia hạn cho xuất khẩu cát nhiễm mặn tận thu khi nạo vét cửa Tư Hiền. Khi giai đoạn 2 dự án kết thúc vào cuối tháng 3/2017, công ty đã khai thác khoảng 660.000 m3 cát, vượt khối lượng đề ra theo hồ sơ ban đầu là 150.000 m3 cát.

Dự án đã làm thất thoát hàng trăm ngàn khối cát nhưng cửa biển Tư Hiền vẫn bị bồi lấp, nhiều ngư dân “than trời” khi tàu thuyền khó di chuyển. Không những thế, việc nạo vét không hiệu quả, không được chú trọng còn gây nguy hiểm, tai nạn cho người dân, đặc biệt trong mùa mưa bão.

Có mặt tại cửa biển vào những ngày đầu tháng 4, PV nhận thấy phản ánh của người dân là đúng sự thật. Cửa biển Tư Hiền vẫn bị bồi lấp, các tàu cá nằm bất động, một số thì ì ạch vươn khơi một cách khó khăn.

Ngư dân Nguyễn Phú (thôn Hiền An 2, xã Vinh Hiền) bức xúc: “Bao năm nay cửa biển vẫn bồi. Việc hút cát để khơi thông thì chậm quá, mà cũng chỉ là tạm thời vì cửa biển nhanh chóng bồi lấp lại. Tàu của chúng tôi khó vào bến được. Muốn ra khơi cũng phải đắn đo. Thiệt hại kinh tế là rất lớn trong khi doanh nghiệp lại có lợi nhuận từ việc lấy cát thì không chấp nhận được”.

Ông Nguyễn Mến- Chi hội trưởng Chi hội nghề cá xa bờ xã Vinh Hiền cho hay: “Vùng cửa biển không được nạo đều, luồng lạch quá cạn, tàu thuyền vào ra vẫn rất khó, thậm chí đi không được. Ngư dân ở đây mong muốn được nhà nước quan tâm hơn để họ yên tâm bám biển”.

Cũng theo ghi nhận, khu vực gần cửa biển thời gian gần đây đã xảy ra hiện tượng sạt lở nhưng vẫn chưa rõ nguyên nhân.

Nhiều tàu cá có công suất lớn neo đậu tại cảng cá Tư Hiền, khó ra khơi vì việc khơi thông cửa biển ì ạch

Cần đánh giá tác động môi trường

Ông Nguyễn Văn Lợi- Chủ tịch UBND xã Vinh Hiền cho biết, lúc đầu nghe tin tận thu cát nên bà con rất phấn khởi. Nhưng đến bây giờ đã nhiều năm rồi mà dự án vẫn chưa mang lại hiệu quả cao nhất. Chỗ không cần thì nạo vét, trong khi chỗ cần lại không làm. Mong muốn của xã và dân nơi đây là sớm được khơi thông cửa biển, nhằm đảm bảo sinh thái cũng như mang lợi lợi ích kinh tế của người dân ven phá Tam Giang- Cầu Hai.

Sau khi để “bốc hơi” cát, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thừa Thiên Huế đã đề nghị Công ty 55 thuê đơn vị tư vấn đánh giá lại tác động môi trường, đặc biệt là tác động của việc nạo vét. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, khi làm lại dự án vào năm 2016, Công ty 55 chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục theo quy định, chưa phối hợp với các cơ quan chức năng có thẩm quyền và không thông báo để giám sát.

Theo ông Phan Thiên Định- Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thừa Thiên Huế, Sở đã tạm dừng việc khai thác tại cửa biển Tư Hiền và đang báo cáo lên cấp trên chờ chỉ đạo.

“Công ty 55 vẫn tiếp tục xin đề nghị thực hiện dự án. Tuy nhiên qua những gì đang diễn ra rất không đảm bảo nên tỉnh chưa chấp nhận. Còn việc khai thác cát vượt quy định đến 150.000 m3 cát, tỉnh buộc truy thuế với công ty”- ông Định thông tin.

Tại cuộc họp giữa các sở ban ngành về dự án vừa diễn ra, trả lời báo chí, ông Phan Thanh Hùng (Chi cục trưởng Chi cục Thủy Lợi và Phòng chống lụt bão, Sở NN&PTNT tỉnh Thừa Thiên Huế) khẳng định, qua quá trình khai thác đến nay, các ngành chức năng nhận thấy hiệu quả thông luồng lạch cho cửa biển Tư Hiền chưa đạt. Doanh nghiệp chỉ tập trung lấy cát ngoài cửa biển Tư Hiền trở ra, lấy lý do thời tiết để thi công chậm, tận thu cát để bán. Còn từ cửa biển trở vào cảng cá Tư Hiền vẫn chưa tập trung thông luồng, dẫn đến giao thông, đi lại của ngư dân gặp rất nhiều khó khăn.

“Nhà đầu tư cần làm lại toàn bộ hồ sơ, thủ tục, đánh giá tác động môi trường, đặc biệt là tác động nạo vét đối với diễn biến bồi lắng, xói lở ở khu vực biển. Đánh giá khối lượng khai thác cũng như nghiêm túc, chấp hành sự giám sát của người dân, chính quyền địa phương nếu muốn tiếp tục triển khai dự án...”- ông Hùng đề nghị.

Cũng ở cuộc họp, Phó chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế Phan Ngọc Thọ cho biết mục tiêu của dự án là khơi thông luồng lạch nhưng đến thời điểm này đã hết thời hạn mà vẫn chưa đạt. Ông Thọ đề nghị Công ty 55 phải có trách nhiệm, bảo vệ quyền lợi cho người dân.

Ông Phan Hữu Ba- Phó Giám đốc Công ty 55 chỉ hứa sẽ họp Hội đồng quản trị để khắc phục những sai sót trong dự án, đồng thời xem lại hồ sơ, báo cáo tác động môi trường.

Bài và ảnh:Thế Anh