Đắk Lắk: Dân khốn khổ vì bãi rác trong khu đông dân cư

(TN&MT) - Là nơi tập kết, xử lý rác thải nhưng nhiều bãi chôn lấp rác thải tập trung trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk lại trở thành điểm gây ô nhiễm nghiêm trọng. Trong khi chờ đợi cơ quan chức năng quy hoạch, xây dựng những bãi rác hợp quy chuẩn, nhiều khu dân cư vẫn phải sống chung với ô nhiễm.

Rác thải tại bãi chôn lấp rác thải huyện Krông Búk lấn ra Quốc lộ 14

Sống chung với ô nhiễm

Nhiều năm nay, rác thải của huyện Krông Búk được tập kết trong khu đất rộng khoảng 0,4ha ở thôn 15 (xã Pơng Drang), nằm ven QL14. Theo ông Phạm Quốc Đạt - Trưởng thôn 15, bãi rác thải nằm cách khu dân cư của thôn khoảng 500m. Mỗi lần đơn vị xử lý rác thải (Công ty TNHH Thành Đạt) cho đốt rác thì khói phủ kín cả 1 vùng, không chỉ khiến người và vật nuôi khó chịu, cây trồng bị ảnh hưởng đến năng suất mà còn gây ra nhiều khó khăn cho người tham gia giao thông. Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm ở bãi rác cũng đáng báo động, là điểm phát sinh nhiều ruồi, muỗi và các sinh vật gây bệnh.

Vào mùa mưa năm 2014, có thời điểm Công ty TNHH Thành Đạt không chôn lấp kịp, đã đổ rác thải ra đến bìa Quốc lộ 14, gây ô nhiễm môi trường. Tình trạng rác lấn đường không chỉ có ở bãi tập kết rác của huyện Krông Búk mà còn là “ám ảnh” kéo dài triền miên đối với người dân ở các xã Ea M’Nang, Quảng Hiệp và Ea MD’roh (huyện Cư M’gar). Mỗi lần ra - vào trung tâm huyện, họ phải qua bãi tập kết rác rộng hơn 0,5ha (ở xã Quảng Tiến), nơi tiếp nhận trung bình 15 tấn rác thải/1 ngày. Do tập kết rác bừa bãi, mùi hôi thối nồng nặc từ các loại rác thải bốc lên nồng nặc, sinh vật gây bệnh phát triển mạnh… khu xử lý rác thải này trở thành nơi ô nhiễm môi trường nhất huyện. Người đi đường chỉ biết nín thở, kéo hết ga để lao nhanh qua còn những hộ dân bên cạnh thì buộc phải sống chung với ô nhiễm vì “đã nhiều lần kiến nghị nhưng họ chẳng giải quyết”.

Bãi rác thải huyện Cư M’gar ô nhiễm nghiêm trọng, là nơi phát sinh ruồi, muỗi và nhiều vi sinh vật gây bệnh

Ngay tại TP. Buôn Ma Thuột, từ nhiều năm nay, bãi chôn lấp chất thải rắn ở xã Cư Êbur (TP. Buôn Ma Thuột, do Công ty TNHH MTV Đô thị và Môi trường Đắk Lắk quản lý) đã trở thành khu vực gây ô nhiễm nghiêm trọng. Do bãi rác nằm trên một ngọn đồi cao, rác thải được chất thành các đống mà không có tường rào ngăn cách nên mùi thối và các sinh vật gây bệnh như ruồi, muỗi… ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của hàng trăm hộ dân địa phương. Cùng với đó, nước thải từ bãi rác thường xuyên rò rỉ ra đất canh tác của người dân, khiến nhiều loại cây trồng chết dần. Có nhiều thời điểm, nước thải tràn ra suối đi qua thôn 8 (xã Cư Êbur), dẫn vào hồ 201 ở cuối thôn rồi đổ thẳng ra sông Srêpôk, gây ô nhiễm nguồn nước. Vào năm 2013, Sở TN&MT tỉnh Đắk Lắk đã kiểm tra và phát hiện Công ty TNHH MTV Đô thị và Môi trường Đắk Lắk xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải lượng nước thải nhỏ hơn 10m3/ngày, kết quả phân tích mẫu nước thải có thông số Coliform vượt quy chuẩn cho phép về chất thải 42 lần.

Bãi rác thải huyện Cư M’gar ô nhiễm nghiêm trọng

Theo kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đến năm 2020 (ban hành kèm theo Quyết định số 1788 ngày 1/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ), đến hết năm 2015, Công ty TNHH MTV Quản lý Đô thị và Môi trường Đắk Lắk đóng cửa bãi rác và xây dựng các công trình xử lý chất thải. Trong thời gian xử lý triệt để, công ty phải áp dụng ngay các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm như: xây dựng, lắp đặt ô chôn lấp mới đúng quy trình kỹ thuật; xây dựng khu xử lý chất thải y tế; phun chế phẩm sinh học để giảm thiểu ô nhiễm… Nhưng đến nay, tình trạng ô nhiễm từ bãi rác này vẫn còn “nhức nhối”, gây bức xúc trong cộng đồng dân cư địa phương.

Rác và nước thải từ bãi chôn lấp rác thải rắn TP. Buôn Ma Thuột tràn ra khu vực lân cận

Bao giờ có bãi xử lý hợp quy chuẩn?

Theo ông Trần Tuấn Ngọc - Trưởng phòng TN&MT huyện Cư M’gar, khi các bãi rác tập trung ô nhiễm nghiêm trọng sẽ phát sinh các ổ dịch bệnh, là nơi ruồi muỗi và các vi sinh vật gây bệnh sinh sôi, phát triển ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của người dân; là mối nguy hại cho cuộc sống của cộng đồng dân cư trong vùng. “Sớm nắm bắt được vấn đề này, huyện đã quy hoạch hơn 10ha đất tại xã Ea H’Đing để xây dựng bãi chôn lấp rác thải hợp quy chuẩn. Nhưng sau nhiều năm, đến nay địa phương vẫn chưa thể đầu tư xây dựng vì thiếu kinh phí” - ông Ngọc cho hay.

Rác và nước thải từ bãi chôn lấp rác thải rắn TP. Buôn Ma Thuột tràn ra gây ô nhiễm

Ông Y KaNin H’Đơk - Phó Giám đốc Sở TN&MT Đắk Lắk, thừa nhận hầu hết các bãi rác thải tập trung trên địa bàn tỉnh chưa bảo đảm các quy định về môi trường. Trong khi đó, các phương án như: phun thuốc diệt ruồi, chất khử mùi và đốt, chôn lấp tại chỗ định kỳ 3 tháng đến 6 tháng/lần… chỉ là những giải pháp tình thế, chưa làm giảm thiểu được tình trạng ô nhiễm. “Ô nhiễm từ các bãi rác là vấn đề nhức nhối của địa phương từ nhiều năm nay. Muốn xây dựng 1 bãi rác đúng quy chuẩn phải đầu tư hàng chục tỷ đồng nhưng ngân sách địa phương có hạn và việc đẩy mạnh xã hội hóa vấn đề này còn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù nhiều huyện như Cư M’gar, Krông Búk, thị xã Buôn Hồ… đã quy hoạch được các khu vực để xây dựng bãi rác mới, cách xa khu đông dân cư từ nhiều năm nay nhưng hiện tất cả vẫn “nằm trên giấy” vì không có kinh phí để xây dựng” - ông Y KaNin nói.

Bài & ảnh: Lê Phước