Cẩm Thủy (Thanh Hóa): Dân lo mất đất canh tác vì khai thác cát trên sông Mã

Theo phản ánh của người dân có đất canh tác dọc bờ sông Mã cho biết: Thời gian qua, có nhiều tàu thuyền khai thác cát trên sông đã gây ra tình trạng sạt lở, vì thế diện tích đất sản xuất của nhiều hộ dân đang dần bị thu hẹp, cuốn theo hoa màu của người dân xuống sông.

Mặc dù hết hạn khai thác mỏ nhưng Công ty Thành Tín vẫn hoạt động tấp nập

Người dân cho biết thêm: Việc sạt lở xảy ra từ khi UBND tỉnh cấp phép cho mấy mỏ cát trên địa bàn, bởi họ lợi dụng việc được cấp phép nên đưa nhiều tàu thuyền có khối lượng lớn vào khai thác ồ ạt, khai thác cả ra ngoài vị trí mỏ. Đưa vòi vào sát bờ sông để khai thác nên xảy ra việc sạt lở hoa màu của người dân. Nhiều đoạn bị sạt lở nghiêm trọng kéo dài hàng chục mét, tạo ra nhiều hàm ếch cao khoảng 2-3m ăn sâu vào diện tích đất trồng khoai, lạc sắp đến kỳ thu hoạch.

Tại xã Cẩm Vân có 2 mỏ cát của Doanh nghiệp tư nhân Vân Lộc mỏ số 46 và Doanh nghiệp tư nhân Thắng Hiền mỏ số 45. Hiện tại 2 mỏ trên đã hết hạn và UBND tỉnh không chấp thuận chủ trương gia hạn thời gian khai thác mỏ. Đồng thời yêu cầu DN Vân Lộc và DN Thắng Hiền dừng mọi hoạt động khai thác khoáng sản tại mỏ cát trên; di dời máy móc, thiết bị ra khỏi khu vực mỏ; lập, trình duyệt hồ sơ đóng cửa mỏ khoáng sản theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước. Giao UBND huyện Cẩm Thủy chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn và UBND xã Cẩm Vân kiểm tra, giám sát việc dừng khai thác khoáng sản tại mỏ cát số 45 và 46; tổ chức lực lượng giám sát, bảo vệ khu vực mỏ, không để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trên địa bàn.

Tình trạng sạt lở đất ở làng Phác xã Cẩm Vân

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp & PTNT số 56/BC-SNN&PTNN ngày 15/4/2016 Báo cáo kết quả kiểm tra, rà soát các hoạt động nạo vét, khai thác cát, sỏi lòng sông liên quan đến đê điều cho thấy: Bãi tập kết cát ở bờ hữu sông Mã, xã Cẩm Vân của Doanh nghiệp TN Vân Lộc (được UBND tỉnh cho thuê đất làm bãi tập kết, kinh doanh cát tại QĐ số 2496/QĐ-UBND ngày 2/8/2011). Doanh nghiệp đã tự ý đào lạch ngoài phạm vi bãi tập kết và khai thác cát ngay tại bãi thấp của bãi tập kết gây sạt lở đứng thành phần bãi cao. Mặt khác, Doanh nghiệp là chủ mỏ cát số 46 (cách bãi tập kết cát 2,5km về phía hạ lưu) nên không thể đi tàu về điểm mỏ để khai thác cát được. Tại thời điểm Sở đi kiểm tra không có hoạt động khai thác cát tại mỏ, trong khi vẫn có cát mới tập kết lên bãi.

Tình trạng sạt lở đất ở làng Phác xã Cẩm Vân

Tại xã Cẩm Tân có 1 mỏ cát số 47 của Công ty TNHH XD Vận tải Thành Tín, đến nay cũng đã hết hạn quyền khai thác. Đáng lẽ khi giấy phép hết hạn thì phía Công ty phải dừng mọi hoạt động khai thác khoáng sản tại mỏ cát trên; di dời máy móc, thiết bị ra khỏi khu vực mỏ; lập, trình duyệt hồ sơ đóng cửa mỏ khoáng sản theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước. Nhưng tại thời điểm phóng viên có mặt thì máy móc, công nhân của đơn vị vẫn đang hoạt động tại mỏ, xe vẫn ra vào chở vật liệu.

 Theo quan sát của phóng viên, dọc bờ sông Mã đoạn qua xã Cẩm Vân và Cẩm Ngọc bị sạt lở nghiêm trọng. Một bãi bồi có diện tích rộng lớn là đất trồng trọt của bà con nay bị bị sụt, lún đứng thành, lòng sông sâu 3 – 4m. Đất nứt kéo dài hàng chục mét và rơi từng mảng xuống sông cuốn theo ngô, khoai, lạc của bà con, các điểm sạt lở nghiêm trọng xuất hiện ngày một nhiều.

Sạt lở đất tại xã Cẩm Ngọc

Trao đổi với phóng viên Báo Tài nguyên & Môi trường điện tử, ông Nguyễn Khắc Tuấn – Trưởng phòng TN&MT huyện Cẩm Thủy cho biết: Trên địa bàn xã Cẩm Vân và Cẩm Tân có 3 mỏ cát, nhưng đến nay đã hết hạn quyền khai thác, UBND tỉnh đã yêu cầu đóng cửa mỏ. Những vị trí sạt lở là nằm ngoài diện tích mỏ, việc sạt lở có thể do tác động nhiều yếu tố gây ra. DN Thắng Hiền tập kết cát đang trong mùa mưa bão theo quyết định của tỉnh là sai, nhưng phải có thời gian thì DN mới giải tỏa được hết cát trên bãi. Năm ngoái các sở ban, ngành tỉnh có đi kiểm tra và xử phạt đơn vị khai thác cát ra ngoài vị trí là DN Vân Lộc.

Tình trạng khai thác cát đã và đang làm nhiều hec-ta đất ven 2 bờ sông Mã các xã Cẩm Vân, Cẩm Tân, Cẩm Ngọc ( huyện Cẩm Thủy) đang ngày đêm lo lắng vì mất đất canh tác. Nhất là vào mùa mưa bão, khi mà thời tiết đang diễn biến bất thường. Rất mong UBND tỉnh và các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa cần vào cuộc kiểm tra tình trạng trên./.

Bài & ảnh: Tùng Minh