Viện Khoa học KTTV&BĐKH: Hướng tới thực hiện hiệu quả mô hình "Công sở không khói thuốc"

PV: Thưa ông, qua những năm triển khai Kế hoạch Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL), Viện đã làm những gì để hướng đến thực hiện mô hình “công sở không khói thuốc” ?

Ông Đỗ Văn Mẫn: Sau khi có Kế hoạch PCTHTL của Bộ TN&MT, Viện Khoa học KTTV&BĐKH đã ban hành và triển khai Kế hoạch PCTHTL kịp thời bằng nhiều hình thức tuyên truyền, thông tin như gửi thư điện tử (email) đến toàn thể cán bộ, viên chức, người lao động trong Viện; treo banner, poster, thông tin trên trang web cơ quan; thông tin về PCTHTL gắn trên bảng tin của cơ quan tại cả 2 trụ sở tại Hà Nội và tại TP. HCM.

Đồng thời, qua những cuộc họp giao ban tuần, giao ban quý, giao ban 6 tháng, tổng kết cuối năm và Hội nghị toàn thể viên chức hàng năm, Viện cũng thông tin và nhắc nhở đến toàn bộ cán bộ nhấn mạnh mặt tiêu cực của thuốc lá đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tài chính, môi trường… để từ đó, các cán bộ, viên chức, người lao động hiểu rõ được tác hại của thuốc lá và hướng đến cắt giảm; rồi bỏ hẳn việc hút thuốc lá cũng như không tái sử dụng thuốc lá.

PV: Đối với công tác tuyên truyền về PCTHTL năm nay, Viện đã có những đổi mới gì so với những năm trước? Có những sáng kiến nào hay để giảm thiểu tình trạng hút thuốc tại Viện, thưa ông?

Ông Đỗ Văn Mẫn: Trong Kế hoạch tuyên truyền và thực hiện, Viện cũng xây dựng những mục tiêu cụ thể đối với từng giai đoạn, từng thời kỳ và làm đúng với chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, nhằm nêu cao nhận thức của mọi người trong phòng chống tác hại của thuốc lá.

Bởi khi bản thân người hút thuốc sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, và sẽ còn ảnh hưởng gián tiếp đến đồng nghiệp, cơ quan, môi trường xung quanh, gia đình,… khi những người không hút thuốc lại trở thành người hút thuốc lá thụ động.

Bên cạnh đó, hướng người hút thuốc giảm thiểu tình trạng hút thuốc và cắt bỏ hoàn toàn việc sử dụng thuốc lá tại Viện. Xin nhấn mạnh sự thay đổi to lớn từ khi Viện áp dụng Luật PCTHTL cũng như Quyết định của Bộ TN&MT về việc PCTHTL: Trước đây, việc hút thuốc của cán bộ trong Viện đều rất tự do, hút tại đâu cũng được, kể cả trong phòng làm việc. Điều đó có thể đánh giá là tùy tiện, gây ảnh hưởng nhiều đến mọi người, nhưng khi Kế hoạch được đưa ra, tình trạng này đã có những cải thiện nhất định, số lượng người hút thuốc trong Viện đã giảm đi nhiều so với những năm trước.

Do vậy, cần có hình thức tuyên dương kịp thời và phù hợp cho cá nhân điển hình bỏ hút thuốc lá triệt để; tăng cường các hình thức tuyên truyền, như đạp xe đạp vào giờ nghỉ, ngày nghỉ với thông điệp "Bỏ thuốc lá vì sức khỏe bản thân và người thân" và “thuốc lá hủy hoại âm thầm; người thân xa rời hiện hữu”...

PV: Công tác tuyên truyền cũng đi đôi với công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện người sử dụng thuốc lá, vậy, xin ông cho biết tính hiệu quả của công tác này ra sao?

Ông Đỗ Văn Mẫn: Khu vực trong cơ quan, trong phòng họp, phòng làm việc đã có quy định cấm hút thuốc và quy định nơi hút thuốc tại vị trí cho phép. Tuy nhiên, vì mọi người hút thuốc cũng đã trở thành những thói quen cố hữu khó có thể bỏ ngay, nên việc xử lý những hành vi vi phạm tại Viện vẫn còn nhẹ, hầu hết là nhắc nhở chung, nêu tên trước toàn cơ quan,…

Do đó, để đảm bảo tính hiệu quả của công tác PCTHTL, quy định xử phạt tại Viện cũng cần được điều chỉnh với các chế tài nghiêm minh như: Đánh giá xếp loại cán bộ, viên chức, người lao động hàng năm; Áp dụng việc không lên lương, chậm lương hay đi lao động công ích; Hoặc phạt tiền, liên quan đến mặt hành chính; Hoặc sinh hoạt chuyên đề của Chi bộ hoặc của chính quyền lấy chủ đề về việc bỏ hút thuốc lá và cấm hút thuốc lá nơi công cộng và cơ quan để thảo luận. Đề xuất chính người đang hút thuốc lá chuẩn bị và trình bày báo cáo chuyên đề; qua đó rất có thể sẽ có những thông tin đa chiều để có các biện pháp và hình thức bỏ thuốc lá phù hợp, hiệu quả và triệt để.

PV: Theo ông, để hoàn thiện và áp dụng thành công mô hình “công sở không khói thuốc” cần có những biện pháp hay phương án nào để duy trì và đẩy mạnh các hoạt động liên quan đến PCTHTL?

Ông Đỗ Văn Mẫn: Từ những thông tin hiện trạng đã nêu, số người còn hút thuốc vẫn đang là con số đáng báo động; ngoài ra, hiện nay, thuốc lá còn có nhiều dạng, nhiều thể loại khác nhau kể cả nội dung và hình thức rất hấp dẫn người tiêu dùng.

Do vậy cần đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục, hướng dẫn, tư vấn và tăng nặng hình thức xử lý, xử phạt, … Như đất nước Singapore, được biết đến là một đất nước không có tàn thuốc lá nơi công cộng. Bởi họ có nhiều hình thức xử lý, xử phạt rất nặng đối với người vi phạm về hút thuốc lá.

Ví dụ, khi nhìn thấy người hút thuốc ngay tại phòng làm việc, gây ảnh hưởng đến mọi người xung quanh hay không đúng chỗ, cần áp dụng hình thức xử phạt qua hành chính (nên cho vào quy định hoặc quy chế nội bộ) là 1.000.000đ/lần/người, đóng vào quỹ của Công đoàn Viện, giao cho Tổ bảo vệ và Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan đi giám sát hoặc tình cờ phát hiện là có thể xử phạt. Sau đó, Tổ công tác sẽ lập biên bản, công khai rõ ràng, người phạt phải ký tên và nộp đưa lên lãnh đạo, như vậy mới bám sát được chủ trương Quyết định của Bộ và Kế hoạch mà Viện đã ban hành.

Tuy nhiên, để công tác PCTHTL có hiệu quả và có kết quả cụ thể không chỉ tại Viện mà còn cả xã hội, cần có những quy định chặt chẽ hơn và những chế tài cụ thể, có những biện pháp mạnh hơn nữa để làm cho công tác PCTHTL thực sự tác động được đến cộng đồng và đi vào cuộc sống.

PV: Xin cảm ơn ông!