Tự hào những người con đại ngàn

Tự hào người con Tây Nguyên

Cộng đồng các dân tộc thiểu số Tây Nguyên đã có những đóng góp không nhỏ làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975. Giải phóng Đức Lập (Đắk Nông, ngày 9/3/1975) và Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk, ngày 10/3/1975) - mở màn thắng lợi cho chiến dịch Tây Nguyên, tạo thời cơ để đưa cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 đi đến thắng lợi. Có được thành công, một phần là nhờ sự đoàn kết, đóng góp của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên. Đã có hàng ngàn người con của núi rừng ngã xuống hoặc gửi lại một phần xương máu của mình để làm nên chiến thắng vẻ vang này.

Dưới cái nắng như đổ lửa của những ngày đầu tháng 4, chúng tôi về căn cứ địa cách mạng Nâm Nung (huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông) chứng kiến quang cảnh rực rỡ với hàng ngàn lá cờ đỏ sao vàng được treo dọc hai bên đường như thể hiện sự đoàn kết, kiên định, chung một lòng trước sau như một. Trong ngôi nhà gỗ truyền thống của đồng bào người M’Nông, già làng Y Xuyên ở bon Ja Ráh, xã Nâm Nung, huyện Krông Nô (Đắk Nông) tự hào kể lại những ký ức đã theo ông suốt mấy chục năm qua về những tháng ngày trực tiếp góp sức cho chiến dịch Tây Nguyên.

Theo già làng Y Xuyên, năm 1959, Đoàn công tác B90 (Bộ Quốc phòng) tới Nâm Nung, dựa vào bon Ja Ráh để làm "bàn đạp" phát triển, mở rộng cơ sở và soi đường vào Nam, tìm bắt liên lạc với các bộ phận mở đường của Đông Nam Bộ từ chiến khu Đ ra. Cách mạng chọn bon Ja Ráh, bà con trong bon vui sướng lắm nên đồng lòng ủng hộ. “Bà con trong bon căm thù chúng nó (địch) lắm vì chúng phá hoại bon làng. Cán bộ cách mạng đến, ai cũng vui sướng, phấn khởi. Ban ngày thì đi làm nương làm rẫy, ban đêm thì giã gạo để nuôi cán bộ. Ai có gì thì cho cái ấy, bà con âm thầm giúp sức, ai cũng một lòng theo cách mạng”, già làng Y Xuyên kể lại.

Sau này Nâm Nung trở thành căn cứ cách mạng, nhiều thanh niên xung phong đi bộ đội để trực tiếp ra trận. Có người sống trở về, có người hy sinh. “Trong cuộc kháng chiến ấy, xã mình có gần 40 nam nữ thanh niên hy sinh để bảo vệ Tổ quốc”, ông Y Xuyên trầm giọng nói về những mất mát và cho biết, năm 1994, xã ông vinh dự đón nhận danh hiệu đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Đến năm 2019, Nâm Nung trở thành xã An toàn khu của tỉnh Đắk Nông.

Cùng có truyền thống như Nâm Nung anh hùng, buôn Ea M’Đroh (xã Ea M’Đroh, huyện Cư Mgar, Đắk Lắk) được biết đến với buôn làng nhiều anh hùng kháng chiến. Khi nhắc lại những tháng ngày khốc liệt năm 1975, những ký ức hào hùng lại sống lại một cách trọn vẹn trong lòng những thế hệ nơi đây. Ngồi trong căn nhà sàn đơn sơ, bà H’Răng (sinh năm 1937) kể rằng, những năm 60 của thế kỷ trước, buôn Ea M’Đroh từng là “điểm nóng” vì nuôi giấu cán bộ cách mạng. Vì có niềm tin với chiến sĩ, với cách mạng nên nhiều gia đình đồng bào Ê Đê ở đây sẵn sàng nuôi giấu cán bộ trong nhà.

“Có lần địch vào buôn khám nhà, dân phải cho cán bộ trốn trên gác bếp, ở dưới đốt lửa lớn để đánh lạc hướng. Khi khói lan ra, chiến sĩ phía trên chịu nóng, khó thở nhưng vẫn quyết nằm im vì chỉ cần chúng thấy sẽ giết ngay”, bà H’Răng bồi bồi nhớ lại. Trước tinh thần ủng hộ cách mạng của đồng bào buôn Ea M’Đroh, cuối năm 1961, địch phá và đốt cháy hết buôn làng để cắt đứt liên lạc giữa người dân và bộ đội nên buôn Ea M’Đroh còn được gọi là buôn Cháy. “Nhìn cả thôn, buôn rừng rực chìm trong biển lửa, người dân càng quyết tâm, sắt son một lòng theo cách mạng dù gian khổ”, bà H’Răng run run xúc động khi nhắc lại kỷ niệm xưa.

Ký ức còn vang mãi

Theo Trưởng buôn Y Rang Niê Kđăm tại Buôn Ea Mroh (xã Ea M’Đroh, huyện Cư Mgar, Đắk Lắk) giai đoạn trước năm 1975, dù phải bỏ buôn làng vào rừng, thiếu thốn rất nhiều thứ nhưng bà con vẫn kiên cường, tin tưởng tuyệt đối vào Đảng và hết lòng bảo vệ cán bộ cách mạng. “Thời đó, sống trong lòng địch, đi dưới bom đạn, băng rừng vượt thác… chúng tôi không hề sợ hãi. Vì cái mong muốn sớm thống nhất đất nước nên bản thân tôi cũng như nhiều người lính khác luôn động viên nhau phải chiến đấu”, Trưởng buôn Y Rang Niê Kđăm tự hào kể lại.

Cùng tâm trạng tự hào xen lẫn những bồi hồi của ký ức, bà H’Răng giơ 2 cánh tay với những vết thương loang lổ do bị cháy xém như một minh chứng về tấm lòng của bà với cách mạng. Bà lão 87 tuổi kể rằng, trong một lần đang địu con nấu cơm cho cán bộ chiến sĩ, bất ngờ quân địch phát hiện và dội bom xuống gần vị trí bà đang đứng khiến đất cát vùi lấp cả 2 mẹ con. Lúc đó, bà HRăng ôm chặt đứa con vào lòng, cơ thể vô cùng đau đớn. Cả 2 mẹ con may mắn sống sót, nhưng suốt 3 tháng liền, máu từ mũi và miệng của bà cứ đôi lúc lại trào ra...

Cũng như nhiều cựu chiến binh khác, ông K’Dung (sinh năm 1956, trú tại phường Nghĩa Trung, TP. Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông) mỗi lần nhắc lại cuộc kháng chiến đều không giấu nổi sự mất mát, đau thương của chiến tranh. Tuy nhiên, mỗi lần kể về quá trình kháng chiến tại chiến dịch Tây Nguyên, mắt người lính già sáng lên và giọng nói to rõ hơn. “Ngày ấy, sau khi quân ta chiếm được Đức Lập, từ ngày 10/3/1975, địch rút quân về Gia Nghĩa để chạy qua Lâm Đồng. Nắm bắt được tình hình, Đại đội của tôi đã phục kích, tiến công địch trên đường chúng rút chạy”. Ông K’Dung kể lại.

Sau ngày giải phóng Gia Nghĩa, từng dòng người từ khắp nơi trở về nhà. Tiếng cười, tiếng nói, tiếng reo hò… khiến ai ai cũng sung sướng. Riêng ông K’Dung thì đặc biệt hơn, ông được gặp lại hai người anh trai của mình, nhưng ở hai vị thế khác nhau. “Tôi là quân giải phóng, còn hai người đó là quân của chế độ cũ”.

Nhớ về những cảm xúc khi giải phóng được Buôn Ma Thuột, ông Ama Hoanh (Tô Tấn Tài) - Nguyên Bí thư Thị ủy Buôn Ma Thuột xúc động kể rằng: “Biết tin giải phóng Buôn Ma Thuột, toàn quân và dân nhảy múa vui mừng sung sướng, cờ chiến thắng tung bay khắp nơi. Đó là khoảnh khắc thiêng liêng in đậm vào tâm trí của nhân dân Tây Nguyên!”.