Thực hiện các cam kết về môi trường trong Hiệp định TPP

Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là Hiệp định thương mại đầu tiên đưa ra các cam kết về môi trường bên cạnh các cam kết truyền thống về thương mại và đầu tư. Do vậy, hoàn thiện hệ thống pháp luật môi trường để thực thi Hiệp định TPP là mục tiêu quan trọng, được nêu ra và dành được rất nhiều sự quan tâm của các đại biểu tham dự Hội thảo “Đánh giá tác động của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) lên hệ thống pháp luật môi trường của Việt Nam” do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức sáng 14/9 tại Hà Nội.

Đồng chủ trì Hội thảo: Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân và ông Filip Graovac - Phó Trưởng đại diện Quỹ Châu Á; bà Emily I. Dougherty - Giám đốc Môi trường và Tài nguyên, Đại diện thương mại Hoa Kỳ. Đại biểu tham dự gồm các đại diện các bộ, ngành trung ương, địa phương; các tổ chức quốc tế, cơ quan ngoại giao, hợp tác phát triển của các nước thành viên Hiệp định TPP; các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ, các chuyên gia trong và ngoài nước.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân phát biểu tại Hội thảo

 Thách thức lớn của Việt Nam trong thực hiện cam kết của Hiệp định TPP

Hiệp định TPP đã được các 12 quốc gia vành đai Thái Bình Dương ký kết ngày 04/02/2016 tại New Zealand và hiện đang trong quá trình phê chuẩn nội bộ ở các quốc gia thành viên. Đối với Việt Nam, dự kiến Quốc hộ sẽ thông qua tại kỳ họp tiếp theo vào cuối năm nay.

Hiệp định TPP là bước tiến quan trọng nhằm đạt mục tiêu cao nhất về thương mại tự do và hội nhập trên toàn khu vực Thái Bình Dương - là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, được đánh giá là hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới (chiếm 40% GDP, 30 thương mại toàn cầu) và trở thành hình mẫu hợp tác thương mại của thế kỷ 21. Hiệp định TPP không dừng lại những cam kết thương mại truyền thống, mà còn bao gồm những nội dung thương mại phi truyền thống.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân khẳng định: “Là một bên của Hiệp định TPP, Việt Nam được đánh giá sẽ đạt được các lợi ích lớn trên các mặt kinh tế, chính trị và xã hội. Tuy nhiên, Việt Nam cũng được dự báo sẽ gặp thách thức rất lớn bởi trình độ nền kinh tế phát triển ở mức thấp nhất trong 12 quốc gia thành viên, trong khi đó các cam kết của Hiệp định TPP lại cao hơn nhiều so với các hiệp định thương mại đã ký kết trước đây.” 

Đồng chủ trì Hội thảo

Hiệp định thương mại đầu tiên đưa ra các cam kết về môi trường bên cạnh các cam kết truyền thống về thương mại và đầu tư

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho biết, Hiệp định TPP là hiệp định thương mại đầu tiên đưa ra các cam kết về môi trường bên cạnh các cam kết truyền thống về thương mại và đầu tư. Cam kết về môi trường trong Hiệp định TPP có phạm vi khá rộng, bao gồm nhiều ngành, lĩnh vực thuộc chức năng quản lý nhà nước của một số bộ, ngành khác nhau như: Bộ Tài nguyên và Môi trường (liên quan đến đa dạng sinh học, sinh vật ngoại lai xâm hại, biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường biển, hàng hóa và dịch vụ môi trường), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (liên quan đến đánh bắt hải sản, buôn bán động vật hoang dã), Bộ Giao thông vận tải (ngăn ngừa ô nhiễm từ tàu biển)….

“Cam kết trong Hiệp định không chỉ hướng tới sự tự do hóa thương mại sâu, rộng mà còn nhằm đạt mục tiêu bảo vệ môi trường hướng tới sự phát triển bền vững với nỗ lực hoàn thiện hệ thống pháp luật về môi trường cũng như thực thi các quy định này ở mức cao nhất mà không cản trở thương mại giữa các nước. Để có cơ chế thực thi hiệu quả các cam kết của TPP, Hiệp định còn quy định thành lập Ủy ban môi trường giúp giám sát thực thi các cam kết về môi trường; thiếp lập cơ chế giải quyết tranh chấp về môi trường trong Hiệp định.” – Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân nói.

Toàn cảnh Hội thảo

Cơ hội cho Việt Nam hoàn thiện và thúc đẩy tuân thủ, thực thi pháp luật môi trường

Để chủ động và sẵn sàng thực thi Hiệp định TPP và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVFTA), Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã quyết định thành lập Tổ công tác thực thi các cam kết về tài nguyên và môi trường trong Hiệp định TPP và Hiệp định EVFTA (Vụ Pháp chế làm cơ quan đầu mối của Bộ).

Thời gian qua, Vụ Pháp chế đã triển khai rà soát các cam kết về tài nguyên và môi trường trong Hiệp định TPP; tổ chức đánh giá tác động của Hiệp định TPP lên hệ thống pháp luật về tài nguyên và môi trường của Việt Nam và đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật để thực thi Hiệp định TPP và Hiệp định EVFTA.

“Thực thi đầy đủ các cam kết môi trường trong Hiệp định TPP không chỉ là thực hiện nghĩa vụ mà còn là cơ hội cho Việt Nam tiếp tục tăng cường quản lý và bảo vệ môi trường, mà trước hết là hoàn thiện hệ thống pháp luật về môi trường, thúc đẩy tuân thủ và thực thi pháp luật môi trường, qua đó góp phần vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong bảo vệ môi trường.” – Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân nhấn mạnh.

Thay mặt Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân kêu gọi sự hợp tác của các bên trong giải quyết các vấn đề môi trường của khu vực Châu Á Thái Bình Dương được thể hiện trong Hiệp định TPP. Thứ trưởng mong muốn nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật và tăng cường năng lực từ các đối tác phát triển quốc tế, các quốc gia thành viên Hiệp định TPP và sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ và hiệu quả của các bộ, ngành, địa phương trong quá trình chuẩn bị và thực thi các cam kết về môi trường trong Hiệp định TPP của Việt Nam.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận về các cam kết về môi trường và các tác động của Hiệp định TPP đối với hệ thống pháp luật về môi trường của Việt Nam; qua đó đánh giá mức độ tương thích của pháp luật môi trường Việt Nam với Hiệp định TPP. Đồng thời, thảo luận về kế hoạch, lộ trình cụ thể và các ưu tiên sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về môi trường để thực thi Hiệp định TPP.

Theo Monre