(TN&MT) - Tình trạng khai thác lớp đất mặt của đất trồng lúa hoặc bờ kênh rạch sử dụng vào mục đích san lấp mặt bằng các công trình xây dựng, làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng đã và đang diễn ra ở các địa phương trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng. Nhằm hạn chế tối đa tỉnh trạng trên, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sóc Trăng đã phối hợp với các Sở, Ngành liên quan và UBND cấp huyện tham mưu cho UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành văn bản chỉ đạo xử lý tình trạng khai thác lớp đất mặt của đất trồng lúa sai quy định.
Trong thời gian qua, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các sở, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tuyên truyền, phổ biến rộng rãi các quy định về xử lý hành vi vi phạm và những tác hại của việc khai thác, lấy tầng mặt của đất trồng lúa; kết hợp với công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật. Kết quả đã tổ chức kiểm tra, phát hiện và chuyển cho UBND cấp huyện xử lý theo thẩm quyền 10 trường hợp vi phạm và Sở Tài nguyên và Môi trường ra quyết định xử phạt 1 trường hợp xảy ra ở huyện Châu Thành với tổng số tiền 90 triệu đồng. Thông qua công tác tuyên truyền và xử lý vi phạm, người dân và doanh nghiệp có ý thức hơn trong việc chấp hanh các quy định đối với khai thác lớp đất mặt của đất trồng lúa.
Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sóc Trăng, Nguyễn Văn Thử cho biết, theo báo cáo của các địa phương, hiện nay tình hình khai thác lớp đất mặt của đất trồng lúa làm vật liệu xây dựng đã giảm đáng kể so với những năm trước đây. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, do nhu cầu sử dụng đất để làm vật liệu xây dựng thông thường, đặc biệt là để san lắp mặt bằng ngày càng tăng, thêm vào đó là việc nghiêm cấm khai thác lớp đất mặt của đất trồng lúa, nên trong thời gian gần đây tình trạng khai thác đất bờ kênh, bờ đê trái phép đã diễn ra ở một số địa phương. Theo quy định của pháp luật thì việc khai thác đất bờ kênh, bờ đê để sử dụng vào các mục đích khác: san lấp mặt bằng, sản xuất gạch... phải làm thủ tục xin cấp giấy phép khai thác khoáng sản theo quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật khoáng sản đối với khối lượng đất đem ra bên ngoài phạm vi của dự án để làm vật liệu xây dựng thông thường. Nếu phát hiện các trường hợp vi phạm sẽ xử lý theo quy định tại Nghị định số 33/2017/NĐ-CP ngày 03/4/2017 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản.
Cũng theo ông Nguyễn Văn Thử, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Đất đai, việc khai thác đất mặt của đất trồng lúa và đất bờ kênh, bờ đê trái phép không những gây thất thoát tài nguyên khoáng sản, tác động xấu đến môi trường sinh thái mà còn để lại nhiều nguy cơ tiềm ẩn đối với sản xuất nông nghiệp. Khai thác mất lớp đất mặt là lớp đất chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất đã bị lấy đi, năng suất lúa giảm, sâu bệnh nhiều hơn, chi phí sản xuất tăng.
Ngoài ra, lấy đất mặt ruộng một cách tùy tiện đã không cải tạo được đất, gây khó khăn trong sản xuất ở diện tích đó, mà còn ảnh hưởng xấu đến việc canh tác của diện tích xung quanh bởi việc lấy đất mặt không phải thực hiện đồng loạt. Vì vậy, mặt ruộng biến dạng, chỗ cao, chỗ thấp, rồi biến thành đất trũng, gây khó khăn cho sản xuất như: Điều tiết nước trên cùng một cánh đồng, nếu bơm đủ nước cho các hộ ruộng cao thì ngập úng xảy ra tại ruộng của các hộ đã bán lớp đất mặt; còn nếu bơm vừa đủ lượng nước cho hộ có ruộng thấp, thì ruộng cao thiếu nước trầm trọng. Còn đối với việc khai thác đất bờ kênh, bờ đê nếu không được kiểm soát, quản lý chặt chẽ sẽ ảnh hưởng đến hệ thống các công trình thủy lợi, gây ra tình trạng sạt lở làm ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của người dân.
Để chấn chỉnh tình trạng khai thác tầng mặt đất trồng lúa, các đê bao thủy lợi và nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên đất đai đúng quy định, vừa qua Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành Chỉ thị số 04/CT-UBND, ngày 10/4/2018 về việc tăng cường quản lý đối với hoạt động khai thác đất làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng.
Ông Nguyễn Hoàng Dân, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sóc Trăng cho rằng, theo Chỉ thị này, các tổ chức, cá nhân được cải tạo mặt đất trồng lúa trong phạm vi thửa đất của mình, nếu trường hợp cải tạo mặt đất trồng lúa có nhu cầu chuyển đất ra ngoài phạm vi thửa đất đề làm vật liệu xây dựng thông thường phải có giải pháp cải tạo giữ được tầng đất canh tác và phải làm thủ tục xin phép khai thác khoáng sản theo quy định. Đối với các tổ chức, cá nhân khi lập các dự án đầu tư xây dựng công trình, dự án nạo vét, cải tạo kênh mương thủy lợi, đào ao nuôi trồng thủy sản, đào ao trữ nước ứng phó với biến đổi khí hậu và các dự án khác do cơ quan nhà nước phê duyệt hoặc chủ đầu tư tự phê duyệt, nếu có nhu cầu sử dụng làm vật liệu xây dựng thông thường bên ngoài dự án thì trong dự án cần thể hiện rõ nhu cầu khối lượng đất dôi dư đem ra ngoài phạm vi của dự án để sử dụng làm vật liệu xây dựng thông thường.
Đồng thời, phải thực hiện đúng các quy định pháp luật về khoáng sản và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Còn đối với các cơ quan chủ trì tiếp nhận, thẩm định hồ sơ các dự án đầu tư xây dựng công trình có trách nhiệm hướng dẫn các chủ đầu tư lập dự án nếu có nhu cầu sử dụng đất làm vật liệu xây dựng thông thường phải tính toán cụ thể khối lượng đất dôi dư mang ra ngoài phạm vi dự án; đồng thời, hướng dẫn các chủ đầu tư liên hệ Sở Tài nguyên và Môi trường để lập thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản theo quy định của Luật khoáng sản.
Trong thời gian tới, "Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tham mưu triển khai thực hiện tốt Chỉ thị của Chủ tịch UBND tỉnh; đồng thời tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Sở, Ngành liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các quy định của pháp luật về khoáng sản đến cán bộ, người dân, doanh nghiệp nhằm hạn chế các vi phạm về khai thác đất mặt làm vật liệu xây dựng thông thường. Tổ chức thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật, nâng cao trách nhiệm bảo vệ nguồn tài nguyên đất đai ở các địa phương..."- Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sóc Trăng, Nguyễn Hoàng Dân nhấn mạnh.
