Những con số trên là kết quả hành trình đi tìm những con số thực tế về ô nhiễm nhựa trên biển của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (IUCN), Trung tâm Hỗ trợ Phát triển xanh (GreenHub) cùng 11 Khu bảo tồn biển và Vườn quốc gia năm 2019.
Giám sát còn diễn ra hai lần mỗi năm và trong ba năm tại 36 điểm của 12 khu bảo tồn biển (KBTB), Vườn quốc gia và một số địa phương ven biển khác.
Xây dựng phương pháp chuẩn giám sát rác thải nhựa vùng ven biển
Rác thải nhựa trong các đại dương hiện là một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, và Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng chất thải nhựa cao nhất thải ra biển.
 |
|
Hành trình giám sát rác thải biển sẽ diễn ra 2 lần mỗi năm và kéo dài trong 3 năm tại các KBTB và VQG. Ảnh: IUCN |
Theo IUCN, trong số 20 quốc gia được nghiên cứu, lượng rác thải nhựa từ Việt Nam ra biển dao động từ 0,28 đến 0,73 triệu tấn / năm, tương đương 6% tổng lượng rác thải nhựa biển và đứng thứ 4 trong 20 quốc gia đứng đầu về lượng rác thải nhựa ra đại dương.
Nhận thấy nguy cơ nghiêm trọng của chất thải nhựa đối với môi trường, nhiều sáng kiến, kế hoạch và văn bản, quy định đã được ban hành. Nhiều tỉnh, thành phố ven biển cũng hòa nhập ô nhiễm và xử lý chất thải nhựa biển vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội địa phương.
Tuy nhiên, trong thực tế, Việt Nam không có nguồn nhựa đặc trưng hoặc thống kê về số lượng chất thải nhựa ở các khu vực ven biển, bao gồm cả Khu bảo tồn biển nhạy cảm, có thể là ảnh hưởng nghiêm trọng bởi ô nhiễm chất thải.
Để xây dựng một phương pháp tiêu chuẩn cho giám sát chất thải nhựa ở các vùng ven biển ở Việt Nam, từ tháng 2-12 / 2019, IUCN hợp tác với GreenHub đã chuẩn bị một hướng dẫn có tên Phương pháp về giám sát và đánh giá các mảnh vỡ bãi biển và tiến hành các hoạt động giám sát bãi biển ở 11 Khu bảo tồn biển gồm: Bái Tử Long, Cát Bà, Bạch Long Vĩ, Cồn Cỏ, Cù Lao Chàm, Hòn Cau, Nha Trang, Phú Quốc, Côn Đảo…
Phương pháp này dựa trên hướng dẫn của Cơ quan Khí quyển (NOAA) và Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) về giám sát mảnh vỡ nhựa biển với các điều chỉnh cho bối cảnh địa phương. Vào tháng 3/2019, phương pháp đã được thử nghiệm tại Hải Phòng.
Thông tin hữu ích cho khuyến nghị chính sách
Kết quả của giai đoạn đầu tiên (tháng 5-tháng 7/2019) cho thấy, chất thải nhựa chiếm tới 97% trong bảy loại chất thải được thu gom (nhựa, kim loại, thủy tinh, cao su, vải, gỗ và linh tinh). Các chất thải nhựa phổ biến nhất là xốp, dây/lưới, túi nhựa.
 |
|
Ảnh: IUCN |
Những kết quả ban đầu này đã được chia sẻ tại một hội thảo quốc gia về Ô nhiễm nhựa Đại Dương: Kế hoạch hành động của ngành thủy sản do IUCN và Tổng cục Thủy sản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức. Đồng thời, đóng vai trò là đầu vào có giá trị cho Kế hoạch hành động về Quản lý chất thải nhựa của Ngư nghiệp giai đoạn 2020-2025.
“Kết quả giám sát sẽ được phân tích, sử dụng để chia sẻ và đề nghị cho ứng dụng chung bộ dữ liệu giám sát chất thải biển của Việt Nam, có thể làm đầu vào cho khuyến nghị chính sách của chính phủ”, IUCN cho biết.
IUCN cho biết, chương trình ưu tiên các Khu bảo tồn biển và Vườn quốc gia ven biển và hải đảo của Việt Nam vì đây là các khu vực được thành lập để bảo vệ và các hệ sinh thái quan trọng cho Việt Nam và toàn cầu.
Kết quả giám sát dài hạn, lặp đi lặp lại có thể xác định thành phần và số lượng chất thải nhựa và chất thải gốc của nó; khuyến cáo những điểm nóng ô nhiễm chất thải cho chính quyền địa phương và phương pháp thu gom chất thải an toàn nhằm giảm thiểu tác động bất lợi cho hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Bên cạnh đó, đóng góp cho chính sách quốc gia dựa trên thu thập dữ liệu trên cơ sở khoa học; sử dụng hiệu quả con người và nguồn tài chính để giảm thiểu và ngăn chặn tác động của chất thải biển, ô nhiễm nhựa…
