Quyết liệt nhiều giải pháp ứng phó với hạn, mặn

Đồng bằng sông Cửu Long chủ động chống hạn

Để chủ động ứng phó với ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn, giảm thiểu thấp nhất thiệt hại đối với sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân ở Đồng bằng sông cửu Long (ĐBSCL), thời gian qua, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương đã tích cực vào cuộc, quyết liệt chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện nhiều giải pháp.

Hoàn thành nhiều công trình chống hạn mặn

Từ tháng 6/2019, Bộ NN&PTNT đã tổ chức theo dõi, giám sát, dự báo tình hình nguồn nước liên tục để chủ động điều hành, cũng như báo cáo Thủ  tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện sớm, quyết liệt các giải pháp ứng phó.

Theo đó, ngày 22/1/2020, Thủ  tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 04/CT-TTg về việc triển khai các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn. Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã trực tiếp chủ  trì Hội nghị “Phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn, bảo đảm sản xuất nông nghiệp và dân sinh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long mùa khô năm 2019 - 2020” tại tỉnh Bến Tre.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đẩy nhanh tiến độ các công trình thủy lợi, kịp thời tham gia kiểm soát mặn, ngọt ngay trong mùa khô 2019 - 2020, Bộ NN&PTNT cùng với các địa phương đã đẩy nhanh tiến độ  thi công các dự án đầu tư xây dựng.

Hiện, đã đưa 5 dự án vào tạm thời vận hành phòng, chống xâm nhập mặn từ tháng 12/2019, tháng 1/2020. Điển hình là: Cống Âu Ninh Quới (Hệ thống thủy lợi Quản Lộ - Phụng Hiệp); Trạm bơm Xuân Hòa (tỉnh Tiền Giang); các cống Tân Dinh, Bông Bót, Vũng Liêm (Hệ thống thủy lợi Nam Mang Thít); 18 cống kiểm soát mặn thuộc Dự án Bắc Bến Tre giai đoạn 1; Nạo vét kênh Mây Phốp - Ngã Hậu…

Các công trình trên đã chủ động trực tiếp kiểm soát xâm nhập mặn khoảng 83.000 ha và hỗ trợ kiểm soát ảnh hưởng XNM đến 300.000 ha.  Trong thời gian tới, một số dự án đang được thực hiện sẽ tiếp tục bảo đảm chủ động kiểm soát xâm nhập mặn tốt hơn, như: Hệ thống thủy lợi Bắc Bến Tre, Cái Lớn - Cái Bé, Tứ giác Long Xuyên,...

Đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho người dân

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong thời gian diễn ra hạn, mặn có khoảng 79.700 hộ dân đang gặp khó khăn về nước sinh hoạt trong đó Bến Tre 12.700 hộ, Sóc Trăng 24.400 hộ, Kiên Giang 11.300 hộ, Cà Mau 20.100 hộ, Bạc Liêu 3.300 hộ, Long An 7.900 hộ.

Các ngành chức năng đang có nhiều giải pháp chủ động ứng phó xâm nhập mặn

Trước thực tế ấy, tỉnh Bến Tre đã trang bị thiết bị lọc nước nhiễm mặn RO cho 12/35 trạm cấp nước tại tỉnh Bến Tre để tạo đủ nguồn nước ngọt cung cấp cho người dân (người dân tự vận chuyển từ nhà máy nước về nơi ở); Hải đội Bộ Tư lệnh 2 đã dùng tàu hải quân chở được 250 m3 nước ngọt dự trữ cho người dân 03 xã Tân Thủy, An Thủy, An Hòa Tây (huyện Ba Tri) để cung cấp cho các thời gian bị thiếu nước.

Tỉnh Sóc Trăng đã mở rộng được 115 km mạng lưới đường ống cấp nước cho khoảng 4.000 hộ dân và sẽ tiếp tục hoàn thiện thêm 604 km đường ống, hoàn thành sớm trong năm 2020 để bảo đảm cấp nước cho 22.400 hộ dân bị thiếu. Số hộ còn lại (2.000 hộ) sẽ tiếp tục tìm nguồn vốn khác để nâng cấp công trình cấp nước.

Tỉnh Kiên Giang đã bố trí kinh phí đầu tư mở rộng mạng lưới đường ống, nâng công suất nhà máy cấp nước để bảo đảm cung cấp cho 9.000 hộ. Số hộ thiếu nước còn lại sẽ sử dụng cấp nước di động (xe bồn, téc,...) trong thời gian xâm nhập mặn lên cao và sẽ khẩn trương huy động các nguồn vốn khác để sớm giải quyết.

Người dân tỉnh Cà Mau hiện đang bị thiếu nước thuộc các khu vực thường xuyên bị thiếu nước hằng năm. Giải pháp trước mắt là chủ động sử dụng các giải pháp cấp nước hộ gia đình.

Tỉnh Bạc Liêu chuẩn bị ứng vốn trước đầu tư mở rộng 36 km mạng lưới đường ống và khoan bổ sung 04 giếng nước ngầm để cấp nước cho các hộ dân bị ảnh hưởng.

Tỉnh Long An đã hỗ trợ kinh phí mua 160 bồn trữ nước (dung tích 1m3) cấp cho các hộ nghèo, cận nghèo thuộc huyện Cần Giuộc đang bị ảnh hưởng thiếu nước sinh hoạt.

Ngoài ra, tỉnh Tiền Giang đã lắp đặt 50 vòi nước công cộng đảm bảo khắc phục hoàn toàn tình trạng thiếu nước của 2.200 hộ dân trong các ngày xâm nhập mặn lên cao.

Quyết liệt thực hiện các giải pháp ứng phó với hạn, mặn

Cùng với việc hỗ trợ người dân đảm bảo nguồn nước sinh hoạt, các ngành chức năng theo dõi sát tình hình, cập nhật hàng ngày diễn biến thời tiết, nguồn nước ở thượng nguồn sông Mê Công và ĐBSCL. Cụ thể là tổ chức đo đạc, theo dõi độ mặn ở các vùng cửa sông, cửa lấy nước vào công trình thủy lợi, trong công trình thủy lợi để kịp thời phát hiện, nắm bắt tình trạng xâm nhập mặn, thực hiện lấy nước phù hợp.

Tổ chức vận hành hợp lý công trình thủy lợi để tranh thủ lấy nước khi độ mặn ở mức cho phép để tăng cường tích trữ nước vào nội đồng, hệ thống kênh, khẩn trương đóng cống ngăn mặn xâm nhập khi độ mặn lên cao, đặc biệt tại các cống thuộc hệ thống thủy lợi Bảo Định (Tiền Giang), Nam Măng Thít (Trà Vinh, Vĩnh Long); hệ thống thủy lợi Quản Lộ - Phụng Hiệp, cần có sự phối hợp vận hành bảo đảm đáp ứng nhu cầu khác nhau về nước ngọt, mặn của các địa phương.

Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các công trình phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn đang được bàn giao tạm thời để vận hành trong mùa khô 2019-2020, như: Cống Âu thuyền Ninh Quới, Trạm bơm Xuân Hòa, các cống Tân Dinh, Bông Bót, Tân Định, Vũng Liêm, kênh Mây Phốp-Ngã Hậu, hệ thống thủy lợi Bắc Bến Tre.

Rà soát diện tích vườn cây ăn trái và vườn giống cây ăn trái trong toàn vùng và tại 9 tỉnh có nguy cơ ảnh hưởng của hạn, mặn, chi tiết đến từng loại cây trồng và từng huyện có hướng dẫn cụ thể.

Về lâu dài, để đảm bảo nguồn nước sinh hoạt nông thôn, theo Bộ NN&PTNT cần khoan giếng bổ sung nguồn nước ngọt, kéo dài các đường ống từ các nhà máy nước tập trung ở vùng nước ngọt cấp cho các vùng dân cư bị ảnh hưởng, lắp thêm các vòi nước công cộng để cấp cho các hộ dân bị ảnh hưởng xâm nhập mặn sử dụng.

Kêu gọi các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp tư nhân hỗ trợ bồn nhựa trữ nước, thiết bị xử lý nước hộ gia đình cho người dân bị ảnh hưởng, đặc biệt ưu tiên các hộ dân nghèo, sống phân tán, ven sông, ven biển chưa được tiếp cận nguồn nước sạch.

Đầu tư vòi công cộng, bồn nhựa 10 m3, túi nhựa dẻo 15-30 m3 đặt tại địa điểm tập trung (Ủy ban nhân dân xã, nhà văn hóa…) để cung cấp nước cho người dân khu vực chưa có công trình cấp nước tập trung.

Tăng cường tuyên truyền, vận động người dân chủ động tích, trữ nước vào ao, bể, lu; sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước sinh hoạt.

Chuẩn bị phương án huy động các xe bồn lưu động chở nước ngọt cho khoảng 40.000 hộ dân sống phân tán, vùng sâu, vùng xa, vùng ven biển, hải đảo, tập trung tại các tỉnh: Kiên Giang, Bến Tre, Long An, Cà Mau, Trà Vinh.