Quảng Nam: Nguy cơ thất thoát nguồn thu phát sinh từ khai thác quỹ đất

Theo thống kê, 6 chi nhánh Trung tâm Phát triển quỹ đất (PTQĐ) là TP. Tam Kỳ, TP. Hội An, TX. Điện Bàn, huyện Thăng Bình, Núi Thành, Duy Xuyên trực thuộc Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Nam từ ngày hợp nhất một cấp đã thực hiện dự án bồi thường, tái định cư với diện tích đất thu hồi 200ha, chi trả tiền được khoảng 75% tổng giá trị bồi thường. Riêng nguồn khai thác quỹ đất, từ đầu năm 2017 đến nay, 6 chi nhánh ở các địa phương kể trên tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất với diện tích hơn 3,4ha, với số tiền trúng đấu giá hơn 120 tỷ đồng.

Tuy nhiên, vừa qua UBND tỉnh Quảng Nam quyết định bàn giao lại Trung tâm PTQĐ các chi nhánh trực thuộc về lại cho 6 địa phương ven biển quản lý. Lý do là từ khi hoạt động theo mô hình một cấp đến nay, các chi nhánh trực thuộc không được UBND cấp huyện, thành phố, thị xã giao thực hiện tạo lập và khai thác quỹ đất.

Các địa phương giao cho ban quản lý dự án, hoặc các phòng ban thuộc UBND cấp huyện thực hiện. Một số địa phương chỉ giao cho chi nhánh trực thuộc Trung tâm PTQĐ tỉnh tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, khai thác quỹ đất lẻ nhưng nguồn kinh phí phục vụ nhiệm vụ này không được giao hoặc giao hạn chế.

Trong khi đó, nhu cầu quỹ đất sạch phục vụ phát triển đô thị, thương mại dịch vụ rất lớn nhưng đến nay tỉnh Quảng Nam vẫn chưa ban hành cơ chế tạo lập và phát triển quỹ đất; cơ chế tài chính sử dụng nguồn thu từ đất; quan hệ phối hợp, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa Trung tâm PTQĐ tỉnh, các chi nhánh trực thuộc với UBND cấp huyện.
 

Theo ông Võ Hồng- Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Nam, bất cập lộ diện là giám sát dự án đầu tư nhà ở theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) không rạch ròi cơ quan chịu trách nhiệm chính. Khâu lập thiết kế, dự toán, tư vấn giám sát, thi công dự án BT do nhà đầu tư thực hiện trong khi cơ quan quản lý nhà nước còn buông lỏng khâu thẩm định dự án, giám sát chất lượng công trình, tác động môi trường. Việc rà soát, thẩm định năng lực tài chính nhà đầu tư thiếu chặt chẽ, chất lượng quy hoạch sử dụng đất chưa theo kịp yêu cầu tốc độ phát triển kinh tế - xã hội nên mỗi năm điều chỉnh, bổ sung hàng chục danh mục thu hồi đất là  nguyên nhân điều chỉnh danh mục thu hồi đất nhiều lần.

Cụ thể, qua Thanh tra sử dụng đất đã phát hiện nhiều lỗi sai phạm chủ yếu như chậm nộp nghĩa vụ tài chính, triển khai dự án không đúng tiến độ, chưa đảm bảo trình tự thủ tục đất đai trước khi triển khai dự án.

Đơn cử, qua thanh tra năm 2017 đối với 18 doanh nghiệp, tổ chức sử dụng đất trên địa bàn huyện Duy Xuyên thì có đến 16 doanh nghiệp vi phạm Luật Đất đai, Luật Tài nguyên, chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.

Thêm nữa, nguy cơ thất thoát nguồn thu phát sinh từ khai thác quỹ đất rất lớn. Tính đến nay có 26 doanh nghiệp giao dịch bất động sản có trụ sở ngoài địa bàn tỉnh Quảng Nam. Trong đó có 10 doanh nghiệp đăng ký thành lập chi nhánh tại tỉnh nhưng hình thức hạch toán phụ thuộc nên các chi nhánh này không kê khai đầy đủ các hoạt động bất động sản tại Quảng Nam.