Hà Nội: Vé xe buýt được đề nghị tăng lên tối đa gấp đôi

Tại Tờ trình số 572/TTr-SGTVT, Sở Giao thông vận tải (GTVT) Hà Nội đề xuất giá vé xe buýt Hà Nội lượt cự ly dưới 15km tăng từ 7.000 đồng lên 8.000 đồng; từ 15km đến dưới 25km tăng từ 7.000 đồng lên 10.000 đồng; từ 25km đến dưới 30km tăng từ 8.000 đồng lên 12.000 đồng; từ 30km đến dưới 40km tăng từ 9.000 đồng lên 15.000 đồng; và từ 40km trở lên tăng từ 9.000 đồng lên 20.000 đồng.

Với vé tháng, mức tăng trung bình lên tới 40%. Học sinh, sinh viên, công nhân khu công nghiệp đi một tuyến là 70.000 đồng (hiện là 55.000 đồng), liên tuyến 140.000 đồng (hiện là 100.000 đồng). Vé mua theo hình thức tập thể (không ưu tiên) đi một tuyến 100.000 đồng (hiện là 70.000 đồng), liên tuyến 200.000 đồng (hiện là 140.000 đồng).

Người có công, người cao tuổi (60 tuổi trở lên), trẻ em dưới 6 tuổi, nhân khẩu thuộc hộ nghèo tiếp tục được miễn tiền vé xe buýt có thời hạn 5 năm.

Các đối tượng khác vé một tuyến là 140.000 đồng (hiện 100.000 đồng), vé liên tuyến 280.000 đồng (hiện 200.000 đồng).

Theo Sở GTVT Hà Nội, từ năm 2014 đến nay thành phố đã không điều chỉnh nên giá vé đang rất thấp so với mặt bằng thu nhập người dân. Thu nhập bình quân của người Hà Nội năm 2022 khoảng 8,4 triệu đồng, tăng 75% so với năm 2014.

Theo tính toán, chi phí đi lại chiếm khoảng 10% tổng thu nhập, tương ứng mỗi người chi 800.000 đồng "là chấp nhận được". Trong những năm qua các yếu tố đầu vào phục vụ cho hoạt động xe buýt như giá nhiên liệu, tiền lương… tăng cao so với trước đây. Chi phí cho hoạt động vận tải công cộng đã tăng gần 50% so với năm 2014.

Hiện tại cơ cấu vé và giá vé hiện nay chưa phù hợp với sự phát triển của mạng lưới tuyến. Tại thời điểm điều chỉnh giá vé năm 2014 mạng lưới tuyến có 72 tuyến và nhánh tuyến chưa phủ rộng khắp 30 quận, huyện, thị xã của TP Hà Nội, tuyến có cự ly dài nhất là 49,9 km.

Đến nay tại sau 9 năm thì mạng lưới các tuyến buýt có 132 tuyến phủ rộng khắp 30/30 quận, huyện, thị xã, tuyến cự ly dài nhất 61,05 km. Giá vé hiện nay của các tuyến có cự ly từ 30km đến 60km có mức giá như nhau là chưa phù hợp với cự ly di chuyển của hành khách.

Hiện thành phố có 153 tuyến xe buýt đang khai thác, trong đó có 128 tuyến trợ giá, 9 tuyến không trợ giá; 13 tuyến buýt kế cận và 3 tuyến city tour.

Giai đoạn 2015 - 2019 đã trợ giá trung bình 1,371 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2020 - 2022 trợ giá trung bình 2.230 tỷ đồng/năm (riêng năm 2022 trợ giá là 2.991 tỷ đồng, dự kiến năm 2023 trợ giá 2.754 tỷ đồng).

Trong đó ngân sách TP Hà Nội hỗ trợ 50% giá vé tháng đối với học sinh, sinh viên, công nhân các khu công nghiệp; hỗ trợ 30% giá vé tháng đối với cán bộ, nhân viên tại các văn phòng công sở, doanh nghiệp ngoài khu công nghiệp mua vé tháng theo hình thức tập thể; miễn tiền vé với người có công, người khuyết tật, người cao tuổi, trẻ em dưới 6 tuổi, nhân khẩu thuộc hộ nghèo.

Hiện hành khách sử dụng vé tháng chiếm trên 80% tổng lượng khách đi xe buýt ở Hà Nội, số lượng thẻ vé miễn phí tăng dần theo từng năm.

Nếu tăng như đề xuất, doanh thu bán vé tăng khoảng 300 tỷ đồng mỗi năm. Sở GTVT Hà Nội dự báo khi mới tăng giá vé, số khách có thể giảm, nhưng vẫn đảm bảo doanh thu. Năm 2014, khi điều chỉnh giá vé, hành khách đi vé tháng giảm 3% nhưng doanh thu tăng 15%, vé lượt giảm 10%, doanh thu tăng 20%.

Thống kê cho thấy, tỷ lệ đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách công cộng (bao gồm xe buýt và đường sắt đô thị) ở Hà Nội là 19,5% trong năm 2023. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2025, vận tải hành khách công cộng đáp ứng 30-35% nhu cầu đi lại của người dân Hà Nội.

Sở GTVT Hà Nội cho rằng, việc tăng giá vé xe buýt có trợ giá đảm bảo sự hài hoà giữa doanh thu từ vé lượt, vé tháng và chi phí đi lại giữa người sử dụng phương tiện xe buýt với các phương tiện khác; Điều chỉnh giá vé xe buýt phải tiến hành đồng thời với việc rà soát, điều chỉnh định mức kinh tế kỹ thuật đảm bảo giá thành vận chuyển xe buýt hợp lý và tăng cường quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt.

Bên cạnh đó, phù hợp với khả năng chi trả của người dân; Tăng tính hấp dẫn dịch vụ VTHKCC bằng xe buýt; Giúp người dân có nhiều lựa chọn về vé, đơn giản, thuận tiện trong lựa chọn và sử dụng vé; Tạo nguồn thu bền vững từ vé đồng thời giảm bớt gánh nặng trợ giá của ngân sách Nhà nước.

Cũng theo Sở GTVT Hà Nội, giá vé đề xuất điều chỉnh như trên đảm bảo nhóm người có thu nhập thấp có thể tham gia phương tiện giao thông công cộng bằng xe buýt; Tiếp tục duy trì chính sách ưu tiên học sinh, sinh viên, công nhân các khu công nghiệp góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội.

Ngoài ra, tạo điều kiện đầu tư đổi mới phương tiện, nâng cấp cơ sở hạ tầng cho xe buýt, từng bước nâng cao chất lượng dịch vụ, mở rộng vùng phục vụ để người dân lựa chọn phương tiện xe buýt cho nhu cầu đi lại trên địa bàn thành phố nhằm hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân.

Hành khách sử dụng dịch vụ xe buýt nâng cao trách nhiệm cùng chia sẻ một phần khó khăn với thành phố trong bối cảnh khả năng cân đối ngân sách để chi cho hoạt động vận tải khách công cộng bằng xe buýt gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế.

"Việc điều chỉnh giá vé xe buýt sẽ tác động không lớn đến thu nhập của đa số người dân sử dụng dịch vụ xe buýt và vẫn cạnh tranh được với các loại hình vận tải khác": Sở GTVT cho hay.

Liên quan đến đề xuất của Sở GTVT, Văn phòng UBND TP Hà Nội vừa có văn bản gửi Sở GTVT và Sở Tài chính TP Hà Nội thông báo ý kiến của Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền.

Theo đó, Thành phố giao Sở GTVT rà soát, báo cáo rõ cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn của việc đề xuất mức tăng giá vé xe buýt (đặc biệt là từ 3-5 mức giá vé lượt và giá vé lượt điều chỉnh tăng cao trên 50%). Báo cáo UBND TP Hà Nội trong tháng 6/2024, trên cơ sở rà soát, báo cáo của Sở GTVT, giao Sở Tài chính kiểm tra, xem xét có ý kiến rõ quan điểm của Sở đối với đề nghị của Sở GTVT, báo cáo TP trước ngày 15/7.