Để có thông tin xây dựng chương trình giám sát chi tiết, IUCN tổ chức “Hội thảo tham vấn xây dựng chương trình giám sát đa dạng sinh học tại Vịnh Hạ Long và Quần đảo Cát Bà” trong hai ngày 9 và 10/8, tại Hà Nội.
Theo IUCN, các bước đầu tiên để thiết kế chương trình giám sát với cách thức có sự tham gia là thu thập các số liệu ĐDSH sẵn có, đánh giá năng lực giám sát cơ sở và thảo luận về các loài mục tiêu và chỉ số giám sát. Để làm việc này, một cuộc đánh giá nhanh trong khu vực dự án đã được tiến hành từ ngày 6 đến ngày 12/5/2018.
Mục tiêu chung của hệ thống giám sát đa dạng sinh học là cho phép các BQL của Khu dự trữ sinh quyển Quần đảo Cát Bà và Vịnh Hạ Long có dữ liệu và thông tin liên quan đến đa dạng sinh học cần thiết để quản lý các hệ sinh thái quan trọng ở trên cạn và dưới nước một cách khoa học và phương thức phù hợp.
Trong đó, tập trung giám sát những thay đổi về tình trạng sinh thái và tính toàn vẹn của các hệ sinh thái quan trọng; giám sát những thay đổi trong quần thể các loài quan tâm; xây dựng một cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học dựa trên dữ liệu hiện có và được thu thập thông qua các hoạt động giám sát tại thực địa có thể được lưu trữ; cung cấp thông tin cho các hành động cần thiết để thực hiện các hoạt động quản lý; nâng cao năng lực cho cán bộ, nhân viên để họ có thể xây dựng các hoạt động giám sát.
Dựa trên đánh giá và ước lượng về tầm quan trọng đới với bảo tồn đa dạng sinh học của Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà, IUCN đề xuất giám sát các hệ sinh thái trọng điểm gồm: Rừng trên núi đá vôi (chú trọng đặc biệt tới rừng mùa mưa thường xanh nhiệt đới nguyên sinh trên núi đá vôi ở VQG Cát Bà và một số đảo lựa chọn ở Vịnh Hạ Long); Các vùng đất ngập nước trên mặt đất và ven biển (tập trung: các khu rừng ngập mặn ở Cái Viềng và Phù Long, bãi bùn và các khu đất ngập nước theo mùa bên trong/ở giữa các núi đá vôi); Các hệ sinh thái biển (tập trung: các hồ nước mặn, rạn san hô, cỏ biển).
Bên cạnh đó, để thiết lập một chương trình giám sát đa dạng sinh học cho Vịnh Hạ Long và Quần đảo Cát Bà, IUCN đề xuất tổ chức một khóa đào tạo một tuần cho khoảng 20 cán bộ, nhân viên Vịnh Hạ Long và Cát Bà và những đối tác có liên quan thực hiện chương trình giám sát sẽ được tổ chức nhằm tập huấn về năng lực và kỹ năng giám sát. Ngoài ra, tổ chức tham quan, học hỏi kinh nghiệm giám sát đa dạng sinh học tại các địa phương khác (như Khu dự trữ sinh quyển Lang Biang, tỉnh Lâm Đồng)có thể được tổ chức cho các cán bộ, nhân viên cơ sở của BQL Vịnh Hạ Long và Quần đảo Cát Bà.