Cần Thơ tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu

Hiểm hoạ từ BĐKH

Đánh giá của Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc cho thấy, Việt Nam là một trong năm nước trên thế giới dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu (BĐKH). Khu vực ĐBSCL nói chung và TP Cần Thơ nói riêng đang đứng trước những thách thức lớn khi BĐKH tác động và đe dọa đến sự phát triển bền vững của một đô thị đang trên đà phát triển.

Theo Bộ TN&MT, khoảng 30 năm qua, BĐKH khiến khu vực ĐBSCL có sự thay đổi về nhiệt độ trung bình năm tăng, mực nước dâng cao thêm… ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển kinh tế xã hội, đời sống người dân. Do tác động của BĐKH, TP Cần Thơ đã và đang phải đối mặt với các hiểm họa như: triều cường, sạt lở đất, nắng nóng, bão, lốc xoáy kéo theo những hiểm họa khác như: xâm nhập mặn, ô nhiễm môi trường và dịch bệnh.

Nhiều ngôi nhà cặp sông Cần Thơ (thuộc địa bàn huyện Phong Điền) có nguy cơ sạt lở rất cao, cần sớm được di dời đến nơi ở ổn định. Ảnh: HV

Văn phòng Công tác BĐKH TP Cần Thơ cho biết, do ảnh hưởng BĐKH, sạt lở bờ sông là một trong những hiện tượng BĐKH xuất hiện thường xuyên trong những năm gần đây, gây thiệt hại tài sản, kinh doanh, sản xuất của người dân. Diễn biến sạt lở bờ sông, kênh rạch trên địa bàn thành phố ngày một nghiêm trọng, phức tạp, gia tăng cả về cường độ và số lượng.

Đặc biệt, các đoạn sông, kênh, rạch chảy qua các khu vực đông dân cư, các kênh rạch có mật độ giao thông thủy lớn, những đoạn sông cong, các cửa phân lưu, nhập lưu, nơi giao thoa giữa dòng chảy sông và dòng triều… có nguy cơ sạt lở cao, gây thiệt hại về sinh mạng, mất đất, nhà cửa, tài sản, cơ sở hạ tầng xây dựng hai bên bờ sông, kênh, rạch.

Trong khi đó, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn đang diễn ra, ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, đời sống sinh hoạt của người dân TP. Cần Thơ.

Quá trình đô thị hóa đang diễn ra tương đối mạnh tại TP. Cần Thơ trong những năm gần đây cũng đã làm phát sinh nhiều loại tải trọng làm lún mặt đất và công trình tại những khu vực có mật độ xây dựng cao, tải trọng lớn; đồng thời việc khai thác nước ngầm phục vụ cho việc cấp nước đô thị ở Cần Thơ cũng là nguyên nhân gây sụt lún cục bộ mặt đất. Do đó, những giải pháp ứng phó, hạn chế tác động của BĐKH là vô cùng cấp thiết.

Nâng cao năng lực ứng phó

Trước thực tế đó, thời gian qua, TP Cần Thơ đã tích cực triển khai các chính sách, biện pháp nhằm giảm, hạn chế phát thải khí nhà kính, các tác động của BÐKH. Ðồng thời, tăng cường khả năng tiếp cận năng lượng bền vững, hướng tới lượng phát thải thấp, tăng trưởng xanh.

Theo UBND TP Cần Thơ, các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm giảm nhẹ BÐKH được thành phố chỉ đạo thực hiện cụ thể thông qua ban hành các kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ; kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris về BÐKH; chương trình mục tiêu ứng phó với BÐKH và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016-2020…

TP Cần Thơ đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của toàn hội về chủ động ứng phó với BÐKH, bảo vệ môi trường hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Từ đó, góp phần tạo nên sự đoàn kết trong các hành động và chủ động trong công tác ứng phó.

Các ngành, lĩnh vực đã bước đầu lồng ghép và xây dựng các giải pháp về phát triển ngành theo hướng bền vững, kết hợp với bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu phù hợp với điều kiện thực tế của thành phố trong từng giai đoạn phát triển. Từ đó, xây dựng các mô hình tuyên truyền hiệu quả. Ðiển hình như: Phân loại xử lý rác thải tại hộ gia đình; Chủ nhật xanh; ra quân thu gom rác thải, dọn dẹp vệ sinh môi trường…

Trong sản xuất nông nghiệp, từng bước nhân rộng mô hình sản xuất theo quy trình VietGAP, Global GAP, ứng dụng kỹ thuật tiên tiến.

TP Cần Thơ cũng đang triển khai nhiều dự án nhằm ứng phó ứng phó với BĐKH. Điển hình như Tiểu dự án đê bao vườn cây ăn trái tại huyện Phong Ðiền, dự án Hợp phần cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn thuộc dự án WB6, dự án Nâng cấp đô thị vùng ÐBSCL - Tiểu dự án TP Cần Thơ, dự án Thoát nước và xử lý nước thải TP Cần Thơ công suất 30.000m3/ngày.đêm, dự án Kè bờ sông Cần Thơ ứng phó BÐKH, dự án Phát triển TP Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng đô thị…

“Thông qua các công trình, dự án vừa nâng cao khả năng thích ứng đô thị, vừa hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, đê kè cũng như các hạ tầng kỹ thuật về môi trường, góp phần nâng cao khả năng chống chịu của thành phố trong bối cảnh BÐKH”, báo cáo của UBND TP Cần Thơ nêu rõ.

Một điểm trong quan trọng nhằm nâng cao năng lực ứng phó BĐKH tại TP Cần Thơ đó là vấn đề hợp tác quốc tế về lĩnh vực BÐKH được tăng cường, tạo động lực mới cho kế hoạch ứng phó BÐKH.

Theo đó, Thành phố đã tham gia tích cực vào các tổ chức, mạng lưới quốc tế nhằm chia sẻ, học hỏi những sáng kiến, giải pháp bảo vệ môi trường, ứng phó BÐKH như: tham gia Thỏa thuận các Thị trưởng Toàn cầu về Khí hậu và Năng lượng; tham gia Mạng lưới các thành phố BreatheLife; thành viên trong mạng lưới 100 thành phố trên toàn cầu có khả năng chống chịu...

Đồng thời, phối hợp với các tổ chức quốc tế (tổ chức UN - Habitat Việt Nam, Viện Chiến lược Môi trường Toàn cầu Nhật Bản, Tổ chức Không khí sạch châu Á…) tổ chức nhiều hội thảo tập huấn về các thông tin, kiến thức về môi trường, biến đổi khí hậu, phát thải thấp… cho công chức, viên chức thành phố.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các giải pháp ứng phó với BÐKH, thành phố vẫn còn gặp một số khó khăn do các chính sách về ứng phó BÐKH cơ bản phù hợp và đầy đủ; trong khi BÐKH tác động sâu rộng đến tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Điều này dẫn đến quá trình thực hiện còn lúng túng, bị động. Việc lồng ghép ứng phó BÐKH trong các chiến lược, quy hoạch chưa mang hiệu quả cao; sự phối hợp giữa cá địa phương chưa chặt chẽ…

"Hạn chế chủ yếu của TP Cần Thơ trong việc thực hiện các giải pháp ứng phó BĐKH là về nguồn lực, bao gồm cả kinh phí và nhân lực; bên cạnh đó, sự tham gia của cộng đồng chưa cao".

Trong thời gian tới, TP Cần Thơ định hướng giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và môi trường; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó BÐKH; lựa chọn các dự án công nghệ cao, thân thiện môi trường và chấp hành nghiêm các quy định pháp luật.

Với mục tiêu trên, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ trong vai trò là đơn vị chuyên môn sẽ tiếp tục tham mưu UBND thành phố các giải pháp bảo vệ môi trường, ứng phó với BÐKH; xây dựng, cập nhật, thống kê các thông số về chất lượng môi trường không khí, nước, chất thải, tiếng ồn các khu vực trên địa bàn thành phố phục vụ quản lý môi trường thông minh theo Nghị quyết 10-NQ/TU của Thành ủy.

Cùng với đó, tăng cường phối hợp tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, người dân trong việc chấp hành pháp luật; tích cực bảo vệ môi trường và thích ứng với BÐKH. Sở cũng tham mưu thành phố giải quyết triệt để các cơ sở, khu vực gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; giải quyết vấn đề rác thải và xử lý rác. Ngoài ra, tiếp tục tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực môi trường và ứng phó với BÐKH…