Cần nhận diện, đánh giá đúng tác hại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Khó phân biệt thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Theo các chuyên gia y tế, thuốc lá điện tử là thiết bị sử dụng pin làm nóng dung dịch để tạo ra khí, khói. Thành phần chính trong tinh dầu thuốc lá điện tử gồm nicotine và khoảng 60 hợp chất hóa học bao gồm các chất cực độc như Glycerin, Propylene, Propylene Oxide gây kích ứng đường thở, mắt, gây ung thư, hen và nhiều hợp chất khác có trong sol khí được tạo ra từ thuốc lá điện tử.

Bên cạnh đó, khoảng 20.000 loại hương vị khác nhau, trong đó có nhiều hương vị được tạo ra bởi các chất đặc biệt độc hại như Diacetyl, Cinnamaldehyte gây viêm tiểu phế quản co thắt hay Pentanedione gây xơ hóa đường thở.

Còn thuốc lá nung nóng là sản phẩm sử dụng thiết bị điện tử để nung nóng điếu thuốc hoặc viên nén từ sợi thuốc truyền thống tạo ra khí, khói. Cũng giống như thuốc lá điện tử, các loại thuốc lá, viên nén sử dụng trong thuốc lá nung nóng đều có thành phần chính là nicotine, khi đốt cháy cũng tạo ra các chất độc hại tương tự như thuốc lá truyền thống.

Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo, thuốc lá làm nóng tạo ra chất khí độc hại, có nhiều chất độc giống như trong khói thuốc lá điếu thông thường, dù được nung ở nhiệt độ thấp hơn nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như khói thuốc lá. Nhiều chất trong số đó gây ung thư, bệnh tim mạch và hô hấp như Nitrosamin, Formaldehyde, Carbon monoxide, Hydrocarbon thơm đa vòng.

Phơi nhiễm Carbon monoxide làm giảm việc cung cấp oxy tới tim và các tổ chức mô khác, làm tăng nguy cơ gây huyết khối, bệnh tim và đột quỵ.

Trong khi đó, phơi nhiễm nicotine gây tác động bất lợi cho sức khỏe bà mẹ và bào thai trong thời kỳ thai nghén gây ra đẻ non, thai chết lưu và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch. Việc phơi nhiễm nicotine trong quá trình phát triển bào thai và vị thành niên gây hậu quả nghiêm trọng kéo dài đối với sự phát triển não bộ.

Trên thị trường hiện nay còn xuất hiện nhiều sản phẩm lai giữa 2 loại thuốc lá thế hệ mới này. Không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch thuốc lá điện tử và nguyên liệu thuốc lá. Điều này làm cho cả người sử dụng và các cơ quan quản lý khó phân biệt được đâu là thuốc lá điện tử, đâu là thuốc lá nung nóng.

Nguy cơ nghiện ma túy từ thuốc lá điện tử

So với thuốc lá điếu thông thường, cách thức sử dụng các loại thuốc lá điện tử tạo cảm giác an toàn, song thực chất không phải như vậy. Bác sĩ Nguyễn Hoàng Gia, Phó Trưởng khoa Nội I, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội cho biết, khi các chất hương liệu trong thuốc lá điện tử có dạng vitamin E, dạng tinh dầu, theo báo cáo, một số trường hợp có tổn thương phổi rất nặng nề.

Đánh vào tâm lý giới trẻ, các thiết bị thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sản xuất với mẫu mã đa dạng, hình thức bắt mắt, nhỏ gọn, khiến cho học sinh có thể dễ dàng sử dụng trong trường học, gia đình và rất nhiều phụ huynh không phát hiện ra con em mình đang sử dụng thuốc lá điện tử, hoặc nếu biết thì cũng không thể biết con em mình có dùng thuốc lá điện tử phối trộn với ma túy hay không.

Trái ngược với lời quảng cáo không gây nghiện, không độc hại, thuốc lá thế hệ mới gây ra nguy cơ bệnh tật cao hơn, thậm chí là những tác hại sớm hơn so với thuốc lá truyền thống. Với việc sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng tăng, hàng ngàn trường hợp ngộ độc nicotine đã được báo cáo ở Mỹ, châu Âu và các quốc gia khác trong những năm gần đây.

Tại Việt Nam, theo báo cáo tổng hợp, gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Tại bệnh viện Bạch Mai, mỗi năm có hàng trăm người nhập viện do ngộ độc ma túy có trong tinh dầu thuốc lá điện tử, đa phần các em ở độ tuổi thanh thiếu niên.

Theo tìm hiểu của phóng viên, tại bệnh viện này, có bệnh nhân 17 tuổi, sử dụng thuốc lá điện tử được 2 năm, thời điểm nhập viện, bệnh nhân mất ngủ nhiều đêm, xuất hiện ảo giác có người lạ bên cạnh, bệnh nhân bồn chồn, lo lắng, có nhiều hành động bất thường. Cũng có bệnh nhân nhập viện trong tình trạng xuất hiện ảo giác, mê sảng.

Kết quả xét nghiệm cho thấy, trong mẫu tinh dầu thuốc lá của bệnh nhân sử dụng đều chứa ít nhất 3 loại ma túy tổng hợp. Đáng lo ngại, người sử dụng sẽ không thể nhận biết.

Trong khi đó, theo TS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch mai, ma túy tổng hợp hiện nay là các hóa chất nhân tạo mới được tổng hợp, đó là những chất kích thích cực mạnh lên thần kinh, tâm thần, tim mạch thậm chí đa cơ quan. Hóa chất gây tổn thương cơ tim, bệnh mạch vành, bệnh thiếu máu, có chất gây hẹp mạch não, gây nhồi máu não.

Đại tá Nguyễn Xuân Trường, Giám đốc Trung tâm Giám định ma túy, Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an cho biết, ma túy tổng hợp có tác dụng mạnh hơn rất nhiều so với ma túy truyền thống, được tổng hợp từ các nguyên liệu và các hóa chất, mà các hóa chất này thông thường có tính chất lưỡng dụng, tức là sử dụng hợp pháp để phát triển kinh tế - xã hội, nhưng nếu bị lạm dụng sang sản xuất ma túy thì nó lại trở thành tiền chất ma túy.

Có thể thấy, việc nhận diện tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là rất quan trọng để có thể phòng ngừa, bảo vệ cộng đồng, đặc biệt là thanh, thiếu niên khỏi các chất gây nghiện, góp phần hoàn thiện tốt hơn công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng.