Vay mua nhà: Nên "liệu cơm gắp mắm"

Chị Yến được người quen giới thiệu 1 lô đất ở huyện Bình Chánh (TP.HCM) có diện tích 150m2 với giá 2,2 tỷ đồng. Sau khi xem lô đất, chị Yến rất thích. Hiện chị đang có 1,5 tỷ đồng, nếu mua lô đất này, chị phải vay thêm 700 triệu đồng nữa. "Mặc dù rất thích lô đất đó nhưng tôi vẫn chưa dám vay ngân hàng vào thời điểm này, cho dù lãi suất đã hạ nhiều so với năm 2023. Để xem sắp tới lãi suất có hạ nữa không tôi mới tính tiếp hoặc tôi sẽ tìm mua miếng đất vừa với túi tiền của mình để khỏi lo gánh nặng trả nợ”, chị Yến chia sẻ.

Tương tự, anh Nam cũng muốn mua căn chung cư ngay tại quận 12 (TP.HCM), nhưng nghĩ đến việc phải vay ngân hàng, anh Nam lo lắng nói: "Nếu mua căn này, tôi phải vay ngân hàng thêm 500 triệu đồng. Với mức lãi suất ưu đãi năm đầu là 8,5% một năm, nhưng năm sau lên 11-12%, số tiền tôi phải trả gốc lãi khoảng 9 triệu đồng mỗi tháng. Việc vay vốn này khiến kinh tế gia đình gặp áp lực, nên tôi quyết định tạm gác lại việc mua căn hộ, chờ lãi suất giảm thêm".

Theo số liệu khảo sát gần đây của Batdongsan.com.vn, có 70% người được hỏi cho biết đợi lãi suất ngân hàng giảm tiếp mới vay mua nhà. 65% cho rằng lãi suất vẫn đang cao và rất cao. Nhiều người cho rằng, với mức lãi suất như hiện nay nếu người mua nhà không tính toán tốt thì bản thân sẽ không thể trả đủ lãi cho ngân hàng theo tiến độ. Bởi lẽ, các ngân hàng thường chỉ ưu đãi lãi suất trong năm đầu, tuỳ từng gói vay. Khi hết thời gian ưu đãi đó, lãi suất thả nổi theo thị trường là không hề nhẹ nhàng với những người làm công ăn lương, thu nhập không có sự ổn định, chưa kể những chi phí khác trong cuộc sống. Do đó, với nhiều người muốn vay mua nhà thì "liệu cơm gắp mắm" là sự lựa chọn trong thời điểm này.

Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, vay ngân hàng là một phương án phổ biến để có thể sở hữu nhà đất mà không cần phải tích góp đủ số tiền cần. Hiện nay, các ngân hàng cung cấp nhiều gói vay mua nhà với lãi suất đa dạng và thời gian trả góp kéo dài 15-20 năm, cá biệt có những ngân hàng cho vay trong 30-35 năm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Tuy nhiên, dù thời gian vay dài hay ngắn, điều quan trọng nhất là phải đảm bảo khả năng trả nợ.

Khi quyết định mức vay, người vay cần xem xét tỷ lệ nợ sao cho không gây áp lực tài chính quá lớn. Trong quá trình xử lý hồ sơ vay, người cho vay thường cung cấp thông tin về số tiền tối đa có thể vay, số gốc và khoản lãi phải trả hàng tháng. Do số tiền vay mua nhà thường không nhỏ, nên khách hàng cá nhân cần đánh giá kỹ lưỡng khả năng tái chính, bao gồm việc chi tiết hóa thu nhập và chi phí sinh hoạt của gia đình trước khi xác định mức vay. Điều này giúp người vay duy trì sự kiểm soát đối với khả năng trả nợ hàng tháng.

TS. Sử Ngọc Khương, Giám đốc Cấp cao Savills Việt Nam cho rằng, mặc dù nhiều ngân hàng có thể cung cấp khoan vay lên đến 80% giá trị bất động sản, nhưng khách hàng chỉ nên vay khoảng 40-50%. Đây được coi là “tỷ lệ vàng" giúp duy trì sự cân bằng giữa cuộc sống hàng ngày và việc trả nợ mua nhà. Ví dụ, nếu giá trị căn hộ là 2 tỷ đồng, mức vay lý tưởng là 800 triệu đồng, tương đương 40% giá trị căn hộ. Tuy nhiên, để đảm bảo khả năng trả nợ, người vay mua nhà cần phải xem xét tổng thu nhập của gia đình và tính toán số tiền cần trả mỗi tháng dựa trên mức vay, thời gian vay và lãi suất.

Thực tế, từ đầu năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần giảm lãi suất điều hành, tạo điều kiện để giảm lãi suất huy động và cho vay. Tới nay, lãi suất huy động đã ở mức thấp nhất trong một thập niên qua, lãi suất cho vay mua nhà cũng hạ nhiệt đáng kể. Lãi suất cho vay giảm cũng đồng nghĩa với việc áp lực tại chính khi vay mua nhà cũng được nhẹ gánh. Song, thời gian ưu đãi lãi suất không kéo dài, thường từ 12-24 tháng, hết thời gian ưu đãi lãi suất thả nổi sẽ tăng trở lại. Đó là chưa kể giá nhà vẫn đang neo rất cao, nếu nguồn thu nhập không ổn định, người mua không nên đi vay để mua nhà.