Triển khai hiệu quả công tác phòng chống tác hại của thuốc lá

Ông Đỗ Văn Mẫn – Chánh Văn phòng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu cho biết, sau khi có Quyết định số 2461/QĐ-BTNMT của Bộ TN&MT về Kế hoạch phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) giai đoạn 2023 – 2024, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (KHKT&BĐKH) đã ban hành và triển khai Kế hoạch PCTHTL kịp thời bằng nhiều hình thức tuyên truyền, thông tin như gửi Email đến toàn thể cán bộ, viên chức, người lao động trong Viện; Treo banner, poster, thông tin về PCTHTL gắn trên bảng tin của cơ quan tại cả 2 trụ sở Hà Nội và TP. HCM.

Đồng thời, qua những cuộc họp giao ban 6 tháng, giao ban Quý, giao ban tuần, tổng kết cuối năm và Hội nghị Viên chức hàng năm, Viện cũng thông tin và nhắc nhở đến toàn bộ cán bộ nhấn mạnh mặt tiêu cực của thuốc lá đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tài chính, môi trường,… để các cán bộ, viên chức, người lao động hiểu rõ được tác hại của thuốc lá và hướng đến cắt giảm cũng như không tái sử dụng.

Trong Kế hoạch, Viện cũng xây dựng những mục tiêu cụ thể đối với từng giai đoạn, từng thời kỳ, thực hiện đúng với chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước nhằm làm rõ nhận thức của mọi người trong tác hại của thuốc lá, bởi bản thân người hút thuốc sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, và sẽ còn ảnh hưởng gián tiếp đến đồng nghiệp, cơ quan, môi trường xung quanh, đến đồng nghiệp, cơ quan, gia đình,… khi những người không hút thuốc lại trở thành người hút thuốc lá thụ động. Bên cạnh đó, hướng người hút thuốc giảm thiểu tình trạng hút thuốc và cắt bỏ hoàn toàn việc sử dụng thuốc lá tại Viện.

Ông Mẫn nhấn mạnh sự thay đổi to lớn từ khi Viện áp dụng Luật PCTHTL cũng như Quyết định của Bộ TN&MT về việc PCTHTL: Trước đây, việc hút thuốc của cán bộ trong Viện đều rất tự do, hút tại đâu cũng được, kể cả trong phòng làm việc. Điều đó có thể đánh giá là tùy tiện, gây ảnh hưởng nhiều đến mọi người. Nhưng khi Kế hoạch được đưa ra, tình trạng này đã có những cải thiện nhất định. Khu vực trong cơ quan, trong phòng họp, phòng làm việc đã có quy định cấm hút thuốc và phân ra nơi hút thuốc được quy định tại vị trí cho phép.

Tuy nhiên, vì mọi người hút thuốc cũng đã trở thành những thói quen cố hữu khó có thể bỏ ngay, nên việc xử lý những hành vi vi phạm tại Viện vẫn còn nhẹ, hầu hết là nhắc nhở chung, nêu tên trước toàn cơ quan,… Do đó, để đảm bảo tính hiệu quả của công tác PCTHTL, quy định xử phạt tại Viện cũng cần được điều chỉnh với các chế tài nghiêm minh như: Đánh giá xếp loại cán bộ, viên chức, người lao động hàng năm; Áp dụng việc không lên lương, chậm lương hay đi lao động công ích; Hoặc phạt tiền, liên quan đến mặt hành chính.

Ví dụ, khi nhìn thấy đồng chí nào hút thuốc ngay tại phòng làm việc, gây ảnh hưởng đến mọi người xung quanh hay không đúng chỗ, tiền phạt phải quy vào số tiền lớn là 1.000.000đ, đóng vào quỹ của Công đoàn Viện, giao cho tổ bảo vệ và Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan đi giám sát hoặc tình cờ phát hiện là có thể xử phạt. Sau đó, Tổ công tác sẽ lập biên bản, công khai đàng hoàng, người phạt phải ký tên và nộp đưa lên lãnh đạo, như vậy mới bám sát được chủ trương Quyết định của Bộ và Kế hoạch mà Viện đã ban hành.

Lý giải cho việc vẫn sử dụng thuốc lá, anh Nguyễn Văn Đại – Phòng Nghiên cứu thích ứng với Biến đổi khí hậu – Viện KHKTTV&BĐKH cho biết, việc hút thuốc của anh chủ yếu để giải tỏa bớt áp lực, căng thẳng trong công việc, hoặc do thói quen sử dụng đã từ lâu. Tuy nhiên, anh không lạm dụng việc sử dụng thuốc lá và không hút nhiều so với mặt bằng chung và so với các đồng nghiệp và có ý thức hơn trong việc chọn nơi phù hợp để hút.

Trong Viện, anh thấy rằng trước đây việc hút thuốc có thể diễn ra ở bất kỳ đâu, khi anh đi ngang qua hành lang trong Viện cũng có người cầm điếu thuốc vừa đi vừa hút, hoặc ở trong các Phòng, ban khác luôn luôn có một gạt tàn thuốc để đó cho mọi người hút thuốc trực tiếp trong phòng. Điều này gây ảnh hưởng đến bầu không khí chung, nhất là đối với chị em phụ nữ, và có thể gây ra nguy cơ hút thuốc lá thụ động cho người không hút thuốc.

Tuy nhiên, sau khi có sự quán triệt của cơ quan, tình trạng hút thuốc ở trong Viện đã được giảm bớt và đạt hiệu quả tích cực, không còn trường hợp mọi người hút thuốc trong phòng làm việc, vào trong Viện cũng không còn thấy có tàn thuốc vương vãi ngoài hành lang, dọc lối vào.

Bản thân anh sau khi được Viện tuyên truyền về Luật PCTHTL cũng có sự thay đổi, anh chấp hành nghiêm túc việc hút thuốc lá ở nơi công cộng, khi ở nhà hay đi đến nơi đông người, anh cũng không hút thuốc mà mang thuốc ra đầu ngõ hoặc những nơi thoáng đãng để không ảnh hưởng tới mọi người xung quanh. Liều lượng hút thuốc của anh cũng đã giảm đi rất nhiều từ nửa bao thuốc xuống chỉ còn vài điếu một ngày. “Quan trọng là Luật tác động thế nào vào ý thức và nhận thức của mỗi người” – Anh Đại khẳng định.

Như vậy, có thể thấy, công tác thực hiện Kế hoạch Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được Viện KHKTTV&BĐKH áp dụng và thi hành hiệu quả trong cách phổ Luật PCTHTL đến toàn thể cán bộ, viên chức, người lao động tại Viện. Ông Đỗ Văn Mẫn ghi nhận, sau khi được tuyên truyền về công tác PCTHTL, mặc dù mới chỉ áp dụng những hình thức xử lý vi phạm nhẹ nhưng cũng đã tác động lớn đến một số cán bộ có thói quen hút thuốc. Tình trạng này đã giảm đi cả về thói quen, mật độ, cường độ sử dụng thuốc lá.

Tuy nhiên, để công tác PCTHTL có hiệu quả và có kết quả cụ thể không chỉ tại Viện mà còn cả xã hội, cần có những quy định chặt chẽ hơn và những chế tài cụ thể, có những biện pháp mạnh hơn nữa để làm cho công tác PCTHTL thực sự tác động được đến cộng đồng và đi vào cuộc sống.