Thu hồi đất không có căn cứ pháp luật
Thửa đất số 874 hiện nay trước kia có diện tích 1 mẫu 9 sào là thửa đất vườn chung của nhà thờ tộc Trần, do ông Trần Quang Hiển (Tộc trưởng) đứng tên trong trích lục Đại Nam Trung kỳ Chánh phủ từ thời Pháp thuộc. Khi ông Hiển chết, con trai ông Hiển là Trần Quang Vinh là người thừa kế quản lý. Sau 1975, do hoàn cảnh kinh tế khó khăn, ông Trần Quang Vinh đưa gia đình vào Đồng Nai làm ăn thì toàn bộ diện tích đất vườn nhà thờ tộc Trần do ông Hiển để lại được ông Vinh giao cho ông Trần Ngọc Ân (Em ruột của ông Hiển và là chú ruột của ông Vinh, ông Ân cũng là người có quyền lợi đối với thửa đất trên) tiếp tục thừa kế sử dụng từ tháng 11/1976 (Thể hiện trong biên lai thu đảm phụ nông nghiệp đất vườn nhà thờ do ông Trần Ngọc Ân đứng tên đóng tiền trong biên lai số 9504442).
Tuy nhiên, đến năm 1977, Nông hội Nghĩa Lộ dẫn một số người đến tự ý chặt phá toàn bộ cây cối trong vườn mà ông Trần Ngọc Ân đang quản lý, sử dụng hợp pháp. Người của Nông hội còn bắt trói một số người trong gia đình ông Trần Ngọc Ân. Vụ việc sau đó đã được Viện kiểm sát và Công an thị xã Quảng Ngãi giải quyết.
Thế nhưng, đến năm 1983, Nông hội Nghĩa Lộ lại tiếp tục tự ý đưa 10 hộ gia đình, cá nhân đến ngang nhiên chiếm dụng một số diện tích xung quanh thửa đất vườn nhà thờ của gia đình ông Ân để làm nhà ở trái phép, khiến gia đình ông Ân có đơn yêu cầu chính quyền Tỉnh Quảng Ngãi giải quyết.
Tuy nhiên, UBND thị xã Quảng Ngãi thời điểm đó không tiến hành giải quyết tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình ông Ân và các hộ tự ý chiếm đất, mà lại ra Quyết định số 156/QĐ-UB ngày 15/10/1994 thu hồi toàn bộ diện tích đất 2.900 m2 còn lại của thửa số 874, tờ bản đồ số 1, phường Nghĩa Lộ, TX. Quảng Ngãi và giao cho UBND phường Nghĩa Lộ quản lý. Trên phần đất đang tranh chấp, UBND xã Nghĩa Lộ tự giao đất cho 7 hộ dân làm nhà ở với diện tích 2.320m2 (từ năm 1980 - 1991), diện tích đất còn lại, năm 2017 UBND phường Nghĩa Lộ cho xây dựng công trình Văn hóa thể thao tại tổ 16, phường Nghĩa Lộ. Hiện nay công trình này đã sắp hoàn thành.
“Phớt lờ” Kết luận Thanh tra?
Theo Báo cáo kết luận của Thanh tra Sở Địa chính tỉnh Quảng Ngãi do Chánh thanh tra tỉnh Quảng Ngãi ông Huỳnh Nam Kha ký ngày 30/10/1999 đã chỉ rõ những sai phạm trên của UBND TX. Quảng Ngãi cũng như UBND xã Nghĩa Lộ. Kết luận thanh tra nêu rõ: “Trên phần đất đang tranh chấp, UBND xã Nghĩa Lộ tự giao đất cho 7 hộ dân làm nhà ở với diện tích 2.320m2 (từ năm 1980 - 1991) là trái với quy định 201-CP ngày 1/7/1980 của Chính phủ và trái với điều 13 Luật Đất đai năm 1988”, giao cho UBND TX. Quảng Ngãi tổ chức kiểm tra, chỉ đạo xử lý những trường hợp giao đất không đúng thẩm quyền ở cấp cơ sở.
Ngoài ra, trong phần kiến nghị xử lý trong kết luận thanh tra tại khoản b nêu rõ: giải quyết việc 11 hộ lấn chiếm đất với diện tích cao hơn so với diện tích được giao trên các thửa 784, 785, 786, 787, 788, 789, 792, 793, 794, 825, 826, tờ bản đồ số 1 đo vẽ năm 1993 của phường Nghĩa Lộ (được chia ra từ thửa 874 đang tranh chấp). “Giải quyết việc ông Trần Ngọc Ân có yêu cầu thu hồi đất và giao cho ông diện tích đất mà UBND TX. Quảng Ngãi, UBND xã Nghĩa Lộ đã giao cho 11 hộ đang ở tại khối 6, phường Nghĩa Lộ”. Đồng thời, kiểm điểm trách nhiệm đối với UBND TX. Quảng Ngãi, UBND phường Nghĩa Lộ trong công tác quản lý đất đai và việc giao đất không đúng thẩm quyền theo quy định của Luật đất đai. Thế nhưng, cả 2 cấp chính quyền đều không thực hiện theo kết luận của thanh tra tỉnh Quảng Ngãi.
Cũng theo kết luận thanh tra ngày 30/10/1999 thì, tổng diện tích đất được giao cho 11 hộ là 2.800m2, nhưng diện tích thực tế chênh lệch lên tới 1.109,47m2. Nhiều hộ lấn chiếm thêm với diện tích lớn như: hộ bà Đoàn Thị Lai diện tích lấn chiếm 425,24m2, Trần Quang Hùng 153,41m2, Trần Thị Xuân 154,92m2, v.v.. Nhưng tất cả diện tích đất lấn chiếm trái phép thêm này được UBND phường Nghĩa Lộ, trực tiếp là ông Bùi Diệu- Chủ tịch UBND phường Nghĩa Lộ đồng ý hợp thức hóa và ký tờ trình xin cấp GCNQSD đất cho 10 hộ và đã được UBND TP. Quảng Ngãi cấp GCNQSD đất năm 2014. Qua đó cho thấy, đã có dấu hiệu cố tình làm trái các quy định về quản lý đất đai từ cấp cơ sở là UBND phường Nghĩa Lộ.
Mặc dù, Thanh tra Chính phủ đã có Công văn 274/TDTW ngày 12/5/2017, đề nghị UBND tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo cơ quan chức năng kiểm tra, rà soát và trả lời đơn khiếu nại của bà Đỗ Thị Kim Ngân, nhưng chính quyền tỉnh Quảng Ngãi lại ban hành công văn bác đơn khiếu nại của gia đình ông Ân và cho là đã giải quyết xong vụ việc từ năm 2001 bằng Quyết định số 1796/QĐUBND ngày 25/5/2001 là không thỏa đáng.
Luật sư Trương Công Nguyễn Anh Phiệt, Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng cho rằng: “Khi Thanh tra Chính phủ đã có công văn gửi UBND tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu giải quyết theo đơn thư khiếu nại của người dân, khi chưa có kết luận cuối cùng về việc giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật, thì UBND tỉnh Quảng Ngãi phải có văn bản thông báo việc dừng toàn bộ việc thi công đối với công trình Nhà văn hóa thể thao tại tổ 16, phường Nghĩa Lộ vì đất đang có khiếu nại, tranh chấp, để chờ kết luận cuối cùng của Thanh tra Chính phủ, hoặc Thanh tra Bộ Tài nguyên Môi trường”.
