Tổng cục Môi trường thông tin về chất lượng không khí Hà Nội

Hai tuần qua, chất lượng không khí ở mức kém

Báo cáo mới nhất của Tổng cục Môi trường tổng hợp trong thời gian từ ngày 12/9 đến 29/9 cho thấy, chất lượng không khí tại Hà Nội liên tục có những ngày nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép của QCVN 05:2013/BTNMT. Các thông số khác như NO₂, O_3, CO, SO₂ vẫn nằm trong giới hạn cho phép.

Theo số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, liên tục trên địa bàn thành phố (gồm 1 trạm của Tổng cục Môi trường, 11 trạm của TP.Hà Nội và 1 trạm của Đại sứ quán Mỹ) đo được trong khoảng thời gian từ 12/0 đến 29/9, nồng độ bụi PM2.5 có xu hướng gia tăng trong thời gian từ 12-17/9, sau đó giảm từ 18-22/9 và tăng cao trở lại, duy trì liên tiếp trong các ngày 23-29/9. Trong các ngày 15-17/9 và 23-29/9 có đến trên 75% giá trị PM2.5 TB 24h của các trạm vượt QCVN 05:2013/BTNMT. Đặc biệt trong các ngày từ 15-29/9, toàn bộ các trạm đều có giá trị PM2.5 TB 24h vượt QCVN 05:2013/BTNMT.

Về chỉ số AQI tại các trạm trong các ngày từ 12-29/9, chỉ có 5/18 ngày có AQI ở mức trung bình, các ngày còn lại chỉ số AQI luôn ở mức kém (AQI>100). Đặc biệt, AQI có xu hướng gia tăng và duy trì ở mức cao trong các ngày từ 23-29/9, nhiều trạm AQI đã tăng cao gần tới mức xấu. Ngày 29/9 còn ghi nhận giá trị AQI của trạm Đại sứ quán Mỹ vượt mức xấu (AQI>200).

Diễn biến trong ngày, khoảng thời gian từ đêm và sáng sớm có giá trị PM2.5 tăng và duy trì ở mức cao, AQI cũng ở mức kém (AQI>100), thậm chí, có những giờ lên mức xấu (AQI>200). Đặc biệt, trong liên tiếp các sáng ngày 25-30/9, một số trạm ghi nhận AQI giờ đã vượt ngưỡng 200, ở mức xấu. Tuy nhiên, AQI giờ ở mức xấu chỉ có tại một số vị trí và có tính thời điểm. Đó là trạm Hoàn Kiếm, Thành Công, Phạm Văn Đồng, Hàng Đậu, Minh Khai, Đại sứ quán Mỹ, 556 Nguyễn Văn Cừ, tập trung vào khung giờ 0h-6h. Trong đó, từ 27-30/9 là những ngày có nhiều trạm và nhiều giờ AQI ở mức xấu nhất trong hai tuần qua.

Trước kết quả quan trắc ghi nhận được, Tổng cục Môi trường đã so sánh với các năm trước. Theo đó, từ năm 2010 đến nay, nồng độ bụi PM10 và PM2.5 có xu hướng giảm. Đối chiếu với kết quả quan trắc từ trạm của Đại sứ quán Mỹ trong giai đoạn từ 2016 – 2018 cũng cho thấy xu hướng tương ứng đối với nồng độ PM2.5.

So sánh nồng độ bụi PM2.5 trong các tháng qua các năm từ năm 2013 – 2019 cho thất, nồng độ bụi PM2.5 trong các tháng năm 2019 cũng có xu hướng giảm qua các năm. Riêng tháng 9, nồng độ bụi tăng mạnh so với các tháng trước đó và so với cùng kỳ các năm từ 2015 – 2018.

Đâu là nguyên nhân?

Nhận định sơ bộ về nguyên nhân dẫn đến tình trạng chất lượng không khí ở Hà Nội trong thời gian qua có nhiều ngày ở mức kém, Tổng cục Môi trường cho rằng, xu hướng biến động của PM10 và PM2.5 tại các thành phố phía Bắc Việt Nam, trong đó có Hà Nội, phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu. Đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía Bắc khuếch tán xuống phía Nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt, làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.

Đặc biệt, thời gian sáng sớm là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán các chất ô nhiễm thấp. Khi có ánh sáng mặt trời đốt nóng lớp không khí gần mặt đất, không còn hiện tượng nghịch nhiệt, bụi PM2.5 được phát tán, chất lượng không khí được cải thiện hơn. Bên cạnh đó, những ngày này, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5.

Mặt khác, theo dõi lượng mưa trong tháng 9 các năm từ 2013 – 2019 cho thấy, năm 2019 có lượng mưa thấp nhất. Liên tiếp trong nhiều ngày (từ 21 – 30/9), toàn bộ khu vực Hà Nội không có mưa. Đây cũng có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nồng độ bụi trong không khí của Hà Nội cao đột biến trong những ngày qua.

Theo Tổng cục Môi trường, trong khoảng thời gian này và những ngày tiếp theo, với đặc điểm thời tiết giao mùa, ban ngày nắng khá mạnh, hanh khô, ban đêm nhiệt độ không khí mặt đất khá thấp, hiện tượng nghịch nhiệt vẫn có thể tiếp diễn, nồng độ bụi PM2.5 có thể vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao tại một số thời điểm trong ngày, đặc biệt vào buổi đêm và sáng sớm.

“Người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp nên hạn chế ra ngoài, tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời, nếu có nhu cầu ra ngoài cần trang bị khẩu trang, đeo kính che mắt”, Tổng cục Môi trường khuyến cáo./.