Người dân tại thôn Linh Cận Sơn cho biết, họ không phản đối việc xây dựng dự án nhưng lo ngại việc xây đập thủy lợi gần nhà sẽ gây nên tình trạng lũ lụt khi có mưa lớn và có mong muốn di dời con đập của dự án này lên cách dân 5km hoặc hạ thấp độ cao của đập.
Ông Phan Văn Sửu, có nhà cách địa điểm xây dựng dự án Hệ thống thủy lợi Rào Nan không xa, cho biết: “Đa số người dân đều không nhất trí việc xây dựng đập sát dân. Chúng tôi chỉ mong muốn di dời con đập lên cách xa dân khoảng 5km chứ để như thế này quá gần. Bây giờ họ muốn làm đập mới ngay tại đập cũ, vì hiện nay cái đập cũ này về mùa lũ nước chảy không kịp, những trận lũ trước nhà tôi nước lên gần tận mái nhà, hàng rào sập hết. Bầy giờ đập xây lên 8 mét nữa, dân chúng tôi sợ nước dưng lên vỡ đập sẽ không thể chạy đi đâu được hết. Đập cũ mà mùa lũ nước đã không thoát kịp, bây giờ xây đập lên thì quá nguy hiểm nên người dân còn e ngại. Nhà tôi có 6ha rừng trồng keo ngay phía trên con đập, nếu xây dựng đập thì số keo này cũng bị ngập, dù có được đền bù không biết được bao nhiêu, nhưng keo tôi trồng 3-4 năm thu hoạch một lần, 6 ha keo cũng được khoảng 120 triệu đồng giúp tăng thêm nguồn thu nhập và bền hơn”.
Cũng chung tâm trạng, bà Liên trong Hội người cao tuổi của thôn Linh Cận Sơn, lo lắng: “Chúng tôi ở đây không phản đối xây dựng dự án nhưng mong cơ quan chức năng xem xét di chuyển đập cách xa dân khoảng 5km, dòng chảy xa ra chứ xây dựng gần như thế chúng tôi không yên tâm; nếu chẳng may vỡ đập thì nước sẽ cuốn trôi hết, chạy không kịp. Lũ ở đây chỉ cần 30 phút là dâng lên cao xoay không kịp rồi, cứ 3 năm lại ở đây lại lũ to một lần. Mà vốn vùng này lũ rất lớn, đất, cây cối sát bờ sông những đợt lũ trước đã cuốn đi hết”.
Thôn Linh Cận Sơn có 255 hộ dân, gần 1.000 khẩu, khoảng cách từ địa điểm xây dựng Dự án Hệ thống thủy lợi Rào Nan đến nhà dân khoảng chừng 400 mét. Những năm 2010, 2013 và 2016 tại xã Quảng Sơn đều xảy ra lũ lớn. Trải qua các trận lũ lụt lớn này hầu hết những người dân trong thôn Linh Cận Sơn đều có mong muốn di chuyển con đập lên cách xa dân để an toàn hơn khi có lũ về.
Trao đổi với PV, ông Mai Trung Kiên - Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn, cho biết: “Ngay thời điểm có thông tin liên quan đến dự án, người dân đã có đề xuất rồi; qua nhiều cuộc đối thoại, hội nghị, họp chi bộ họ vẫn không đồng tình. Ý kiến họ đưa ra là khi xây dựng đập lên cao 6 mét nữa thì nước dội xuống, nước chảy không kịp nên người dân không yên tâm. Họ đề nghị nên làm lùi xa ra về phía thượng nguồn hoặc hạ thấp độ cao để chảy tự do, đập tràn tự do. Trước địa phương cũng đề xuất theo ý kiến của người dân nhưng ở trên họ nói cái này được Bộ phê duyệt rồi”.
Dự án Hệ thống thủy lợi Rào Nan, xã Quảng Sơn, TX. Ba Đồn được Bộ NN&PTNT phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình tại Quyết định số 4428/QĐ-BNN-XD ngày 30/10/2017, với tổng mức đầu tư 350 tỷ đồng bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Dự án do Sở NN&PTNT làm chủ đầu tư với tiến độ hoàn thành vào năm 2020.
Ngày 30/8/2018, Bộ NN&PTNN đã có Quyết định số 3476/QĐ-BNN-XD về việc phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trình, Dự án thủy lợi Rào Nan, tỉnh Quảng Bình.
Việc đến nay dự án vẫn chưa thể triển khai tiếp do gặp phải sự phản đối của người dân, ông Phạm Quang Long - Chủ tịch UBND thị xã Ba Đồn, cho biết: “Dự án xây dựng Hệ thống thủy lợi Rào Nan là công trình phúc lợi có ý nghĩa lâu dài và mang lại nhiều lợi ích cho người dân, đây cũng là công trình trọng điểm của tỉnh. Đặc biệt, các chuyên gia đầu ngành liên quan đến hồ đập đã khảo sát, kiểm tra, đánh giá rất kỹ. Trong khi nước ta có rất nhiều công trình đập lớn và thậm chí có nhiều đập còn nằm sát dân hơn nhưng không ảnh hưởng. Dự án này do Sở NN&PTNN làm chủ đầu tư nên mọi hồ sơ đều do Sở nắm. Địa phương cũng đã nhiều lần họp, trực tiếp trao đổi và tổ chức cho người dân đi tham quan các công trình có quy mô tương tự hoặc lớn hơn như thế này để cho người dân hiểu rõ về dự án”.
Mục tiêu của Dự án Hệ thống thủy lợi Rào Nan là cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản 1.800ha; tạo nguồn cấp nước sinh hoạt với lưu lượng 32.000m3/ngày đêm, công nghiệp với 12.000m3/ngày đêm và các nhu cầu dùng nước khác, góp phần hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sản xuất tập trung nâng cao giá trị sản xuất, phát triển nông nghiệp nông thôn, cải thiện môi trường sinh thái.
Trao đổi với PV về những lo ngại của người dân khi dự án được đầu tư xây dựng, ông Trần Hoài Nam - Giám đốc Ban quản lý Dựa án đầu tư xây dựng ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn thuộc Sở NN&PTNN Quảng Bình, cho biết: “Đến nay, Dự án vẫn chưa thể tiếp tục triển khai thi công do một số người dân địa phương vẫn chưa đồng tình với lý do công trình quá gần khu dân cư sinh sống, không bảo đảm an toàn, ở đây là do người dân chưa hiểu rõ quy trình vận hành đập. Người dân đề xuất di dời đập cách 5km, nhưng theo đánh giá và kiểm tra của các chuyên gia thì di chuyển lên đó còn nguy hiểm hơn, vì tại những vị trí khảo sát trên đó có nền yếu hơn nhiều. Còn về đập ở gần thì mình đã tổ chức cho dân đi tham quan một số công lớn khác trong nước nhà dân nằm sát ngay dưới chân đập để họ thực tế, nhìn thấy. Đập này là đập dưng, nó không phải là đập dự trữ nguồn nước, đập này có đến 10 cửa van, một cửa 10 mét. Cửa van đống về mùa hạn, vào tháng 7-8 nước sẽ tự chảy vào kênh để phục vụ sinh hoạt, sản xuất mà không phải bơm, từ trước đến nay bơm rất tốn kém. Còn về mùa mưa thì mình mở cửa van để nước tự thoát chứ nó không có chức năng chứa nước quanh năm như hồ thủy điện. Việc xây dựng dự án này nó còn có tác dụng phòng lũ, mà ở sông Rào Nan nguy hiểm nhất là lũ quét, lũ tập trung rất nhanh, khi nó tràn về là ào ào, đập có thể chứa được 6 triệu khối nên có thể ngăn được lũ quét.
Chức năng của đập rất đơn giản nhưng kết cấu thì vững chắc hơn đập thủy lợi bình thường nhiều. Công trình này đã được Viện Thủy công - Viện khoa học Thủy lợi Việt Nam tư vấn, là một đơn vị đầu ngành về thủy lợi, có kinh nghiệm thiết kế các công trình lớn của cả nước vậy nên đập Rào Nan đã được tính toán đảm bảo an toàn, ổn định lâu dài”.
Ông Nam cũng cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân, sẽ trực tiếp đối thoại của lãnh đạo tỉnh, các ban ngành để người dân hiểu rõ về mục đích dự án, kết cấu công trình cũng như sự đảm bảo an toàn của công trình sau khi đã triển khai xong để người dân yên tâm hơn.
