Quản lý chất thải rắn: Mới có 30% bãi chôn lấp vệ sinh

TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh cũng có các bãi chôn lấp lớn với diện tích tương ứng 85 ha và 130 ha. Chỉ có 9% bãi chôn lấp có cân trọng lượng, 36% có lớp lót đáy. Hầu hết các bãi chôn lấp không có máy đầm nén, hệ thống thu gom khí, xử lý nước rỉ rác, hoặc hệ thống quan trắc môi trường và quản lý kém, chủ yếu do thiếu kinh phí.

 Điều này gây ra nhiều vấn đề, rủi ro về môi trường và sức khỏe, đặc biệt ở những vùng có mức phát sinh chất thải lớn và mật độ dân số cao, bao gồm: ô nhiễm nước ngầm tác động trực tiếp đến giếng nước của cộng đồng đang sống xung quanh bãi chôn  lấp; ô nhiễm nguồn nước mặt thông qua việc xả thải các chất thải lỏng độc hại do không xử lý nước rỉ rác một cách đầy đủ hoặc do các hoạt động vận hành kém; ô nhiễm không khí do khí thải từ bãi chôn lấp hoặc từ việc đốt rác thải lộ thiên; rủi ro về sức khỏe, đặc biệt là đối với những người nhặt rác; động vật (ruồi, gián, chuột) lây  lan bệnh tật; và phát tán chất thải, đặc biệt là nhựa, vào môi trường xung quanh và sau đó là vào hệ thống sông ngòi và đại dương.

Hiện có 660 bãi chôn lấp ở Việt Nam tiếp nhận khoảng 20.200 tấn rác thải mỗi ngày. Ảnh: MH

Việc chất thải không được che phủ và có quá nhiều bãi chôn lấp/bãi rác nhỏ tại các địa điểm không phù hợp cùng với rác thải vứt bừa bãi của các hộ gia đình và tái chế không đúng cách tại các làng nghề là nguyên nhân làm chất thải nhựa bị gió thổi bay khắp cánh đồng, rơi vào kênh rạch và sông và trôi ra các bãi biển tại Việt Nam và ra đại dương. Các loại nhựa có nguồn gốc từ đất liền và bị quản lý kém ước tính chiếm 80% nhựa đang trôi nổi trên đại dương.

Một số thành phố và tỉnh đã áp dụng nhiều công nghệ xử lý chất thải tiên tiến hơn với thành công nhất định và mong muốn áp dụng công nghệ ủ phân compost và công nghệ đốt để giảm nhu cầu chôn lấp. Hiện nay, trên toàn quốc, khoảng 22% rác thải thu gom được đưa vào các cơ sở xử lý khác nhau thay vì bãi chôn lấp.