Nhọc nhằn nghề làm đá “chẻ”

Ngô Huê| 13/02/2020 11:33

(TN&MT) - Hình thành từ hơn 15 năm qua, làng đá chẻ Hòa Sơn (huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng) là nơi mưu sinh của hàng trăm con người nhỏ bé cùng với công việc nặng nhọc. Ngày ngày, họ cặm cụi với công việc khó khăn vất vả, thậm chí nguy hại cả tới tính mạng với hy vọng có ngày đổi đời để hạnh phúc hơn.

Mồ hôi đổi lấy tiền

Đến thôn Xuân Phú (Hòa Sơn, Hòa Vang, Đà Nẵng), con đường nhỏ dẫn đến thôn bị bao phủ bởi lớp bụi mờ mịt, trắng xóa từ các xưởng đá hai bên đường. Tiếng máy cưa đá rít lên liên hồi, đinh tai nhức óc. Vậy mà ngày qua ngày, hàng trăm người lao động nơi đây vẫn miệt mài đập đá, cưa đá và chẻ đá.

Nói những công nhân ở đây phải mưu sinh bằng mồ hôi và máu là không ngoa, bởi nghề làm đá chẻ rất nặng nhọc, nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Che mặt sơ sài bằng tấm khẩu trang mỏng, đôi găng tay vải cũ sờn, với các dụng cụ đơn giản là một cái búa và một thanh kim loại dẹt cứng, những người phụ nữ nơi đây chẻ đá nhanh thoăn thoắt, chuẩn xác và mỏng đến từng millimet mà vẫn không làm cho đá bị vỡ vụn.

Dáng vẻ lam lũ thường thấy ở những người phụ nữ làm nghề chẻ đá ở Hòa Sơn

Bám nghề đá chẻ hơn chục năm nay, chị Nguyễn Thị Trang (34 tuổi, thôn Phú Hạ) không giấu được vẻ lam lũ của một một phụ nữ trung niên đang làm công việc khá nặng nhọc vốn dành cho đàn ông. Nhìn những giọt mồ hôi và bàn tay chai sần rướm máu mới thấy, phải thật khéo léo và kiên nhẫn, chịu khó thì mới mong bám trụ mưu sinh với nghề này.

“Làm hoài rồi quen. Mấy lần đầu bị đập vô tay nhiều lắm, chảy máu là chuyện thường. Nhưng giờ quen rồi, thấy công việc cũng đơn giản. Ngay cả mấy đứa con nít 9 10 tuổi cũng có thể chẻ đá được mà” – chị Trang lạc quan.

Phần việc của cánh mày râu lại càng gian nan hơn gấp bội khi phải phơi mình ngoài nắng và tiếp xúc gần nhất với khói bụi, tiếng ồn phát ra từ máy cưa đá. Với mỗi khối đá nặng chừng 1,2 tấn, các anh phải dùng sức để đục đẽo ra thành từng khối nhỏ, sau đó đưa vào máy cưa để cắt thành từng thanh nhỏ hơn rồi mới đưa cho chị em chẻ.

“Làm nghề này cần có sức, còn lại thì cẩn thận một chút là xong hết. Nghề nào chẳng khó, nhưng làm đá vẫn ổn định hơn so với làm nông, làm ruộng nhiều” – một công nhân cắt đá tâm sự.

Những người đập đá trung bình thu nhập khoảng 400 ngàn đồng/ngày/8 tấn đá

Giữa trưa, nắng như đổ lửa, một người đàn ông da đen nhẻm, cắm cúi đập đá. Mồ hôi đầm đìa, toàn thân ông ướt đẫm. Thấy có người ghé lại hỏi chuyện, ông tạm dừng công việc, ngước lên, buông cây búa và đưa tay vuốt mồ hôi chảy ròng ròng trên mặt. Ông lắc đầu, nói: “Làm cực khổ vậy chứ buông ra là đói ngay cô ơi!”.

Nghiệt ngã nghề

Theo lời kể của nhiều người nơi đây, việc xảy ra tai nạn lao động trong khi làm việc khó mà tránh khỏi. Chú Ngô Ngọc Anh (64 tuổi, thôn Phú Hạ) cho biết: “ Tôi từng bị đá cắt vào chân khi đập khối đá lớn, phải nghỉ ở nhà tới hơn 1 tháng mới đi làm trở lại được”.

Chú nói dứt lời mà mặt chú mang đầy nỗi buồn, lo lắng, nhưng thoạt nhiên chú tiếp lời: “Tôi 64 tuổi rồi nhưng còn khỏe lắm, còn làm thuê 4, 5 chủ xưởng đá khác kia. Giờ con cái cũng có vợ có chồng hết rồi, nhưng tôi vẫn phải đi làm phòng khi bọn nó gặp chuyện còn lo được…”.

Nghề đá chẻ Hòa Sơn vẫn còn nhiều thô sơ và mang tính thủ công

Mặc dù trên môi luôn nở nụ cười, luôn yêu đời, hỉ hỏm nhưng thực ra những người lao động ở đây đang cố gắng đua theo với cuộc sống, họ không chịu gục ngã trước số phận, mong sao một ngày nào đó sung sướng hơn.

Làng chẻ đá Hòa Sơn hiện có khoảng hơn 100 cơ sở sản xuất gia công, chủ yếu là các hộ cá nhân nhỏ lẻ, tập trung về thôn Xuân Phú, thôn Phú Thượng. Đá chẻ nhiều chủng loại, dùng trang trí nội thất, ốp tường, lát đường đi, làm cầu thang,... Trước đây, thị trường tiêu thụ khá chuộng loại đá này, song do cơ chế thay đổi, nhiều người chuyển sang sử dụng nhiều loại nguyên liệu khác sáng đẹp hơn để phục vụ nhu cầu trang trí nên tình hình buôn bán trở nên ế ẩm.

Anh Tiến (46 tuổi, thôn Phú Hạ), chủ của 2 phân xưởng đá tâm sự, trước đây, mỗi mét vuông đá giá từ 75.000 – 80.000 đồng, nay đã rớt xuống chỉ còn 45.000 đồng. Nếu như trước đây, hầu hết bà con nơi này đều tập trung đi làm nghề chẻ đá thì bây giờ, 5 người chỉ còn được 2 người là ở lại với nghề, còn lại thì chuyển về làm nông, trồng trọt, chăn nuôi, phụ hồ...

Khi được hỏi: “Khó vậy sao không làm nghề khác đỡ nguy hiểm hơn?”, chị Trang thật thà: “Thực ra làm nghề khác cũng được chớ, nhưng mà từ khi có con thì công việc bận rộn hơn, mà nghề đá chẻ này thoải mái về thời gian, không bắt buộc đi làm mấy giờ, về mấy giờ cả, nên mình tự do để lo cho con cái, nội trợ cho gia đình được. Nghề này thì làm ăn lương theo sản phẩm, làm bao nhiêu thì được tiền bấy nhiêu, tui tẩy đá (làm đá thành phẩm) 1m² thì được mười ngàn, mặc dù nguy hiểm với bụi nhiều nhưng được cái tự do là thích nhất”.

Làng đá chẻ Hòa Sơn đang đứng trước nhiều thách thức tìm thị trường

Mặc dù làng đá chẻ Hòa Sơn đang “nuôi sống” khá nhiều người, song những gì thu lại dường như vẫn chưa đủ so với công sức mà những người lao động nơi đây đang bỏ ra, trong khi họ còn phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe, an toàn toàn lao động. Tuy vậy, nỗi lo vẫn còn bỏ ngỏ, thoáng qua, những con người nơi đây lại tiếp tục lao vào lớp bụi trắng xóa, lẫn trong tiếng đục đẽo, cắt đá, cặm cụi mưu sinh, mặc kệ những rủi ro, nguy hiểm mà bản thân phải đối mặt hằng ngày...