“Lá phổi xanh” miền Tây xứ Nghệ

Bảo vệ nghiêm ngặt động, thực vật quý hiếm

Với mục đích tăng cường công tác tuần tra, bảo vệ động vật hoang dã tại 2 khu vực bảo vệ đặc biệt, 2 Tổ bảo vệ rừng thuộc Vườn Quốc gia Pù Mát được thành lập với 12 thành viên. Tổ Cò Phạt có 6 thành viên làm nhiệm vụ tuần tra bảo vệ khu vực bảo vệ đặc biệt Khe Bống. Tổ Khe Choăng có 6 thành viên làm nhiệm vụ tuần tra bảo vệ khu vực bảo vệ đặc biệt Khe Choăng. Mỗi thành viên của các Tổ bảo vệ rừng tổ chức tuần tra 15 ngày/tháng, hoạt động từ đầu năm 2018 đến nay.

Sau gần 3 năm hoạt động, sự tác động của người dân vào 2 khu vực bảo vệ đặc biệt đã giảm rõ rệt, năm 2020 chỉ còn một tác động là dấu vết của người dân để lại. Có thể là họ đi lấy cây thuốc hay đi săn bắn động vật. Điều này cho thấy, 2 khu vực bảo vệ đặc biệt đã được bảo vệ tốt, đảm bảo môi trường sống an toàn cao cho các loài động vật ở đây.

Sa mu dầu - Cây di sản Việt Nam trong vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát

Ngoài ra, tổ chức SVW còn hỗ trợ kinh phí cho Vườn tuyển dụng, hợp đồng lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách và thành lập đội Anti Poaching (đội chống săn trộm) để phối hợp với Kiểm lâm Pù Mát tuần tra bảo vệ rừng, tháo gỡ bẫy thú, xử lý vi phạm về lâm luật. Mỗi thành viên đội chống săn trộm sẽ phối hợp với Kiểm lâm Vườn Quốc gia tuần tra bảo vệ rừng tối thiểu 15 ngày/tháng.

Sau một thời gian ngắn, đã có 85 người tham gia tuần tra rừng 593 ngày và gần 6.000 km đi bộ tuần tra, xử lý, trục xuất hơn 200 người ra khỏi rừng hoặc xử lý vi phạm về lâm luật; phá huỷ 539 lán trại; tháo gỡ 4.655 bẫy thú; xử lý cứu hộ hoặc tái thả động vật còn sống 18 cá thể, số lượng động vật chết 93 cá thể, số lượng động vật chết không tính được bằng con 23 kg; tịch thu xử lý 11 kích cá.

Với sự quyết liệt trong công tác bảo vệ, đến nay hoạt động khai thác gỗ vì mục đích thương mại đã được ngăn chặn. Hiện, chỉ có một số ít vụ khai thác gỗ làm nhà của người dân Đan Lai sống trong vùng lõi của Vườn. Tình trạng đặt bẫy bắt động vật hoang dã đã giảm so với trước đây. Đặc biệt, 2 vùng bảo vệ đặc biệt có sự phân bố tập trung của các loài động vật đã được bảo vệ nghiêm ngặt, trở thành vùng không săn bắt, đảm bảo môi trường sống an toàn cao cho các loài động vật.

Đặc biệt, việc triển khai ứng dụng phần mềm SMART vào công tác tuần tra rừng cho tất cả Kiểm lâm và các lực lượng bảo vệ rừng. Kết quả đã thực hiện việc tuần tra đúng theo kế hoạch, báo cáo kết quả tuần tra rừng rõ ràng, thể hiện thông tin so sánh... để làm cơ sở xây dựng kế hoạch tuần tra và đánh giá hiệu quả bảo vệ rừng trên các địa bàn của Vườn Quốc gia Pù Mát. Đặc biệt, hỗ trợ kiểm tra, giám sát có hiệu quả hoạt động tuần tra bảo vệ rừng.

Hiện, Vườn quốc gia Pù Mát cũng đang tiếp tục hợp tác, kêu gọi đầu tư cải tạo, xây mới đồng bộ cơ sở vật chất, chuồng trại tại Trung tâm cứu hộ Vườn Quốc gia Pù Mát, tạo một diện mạo mới quy mô, hoàn thiện hơn gồm xây mới 2 nhà cứu hộ tê tê với diện tích 240 m², xây mới phòng điều trị thú y chuyên nghiệp diện tích 140 m², xây mới 2 khu kiểm dịch rùa gồm hệ thống chuồng phù hợp với đặc tính loài, sửa chữa tất cả các chuồng cứu hộ cho các loài và nâng cấp cơ sở vật chất khác như khu chuẩn bị thức ăn cho động vật, cổng, tường rào, lối đi nội bộ, công tác phòng dịch, thức ăn động vật. Việc chăm sóc cứu hộ động vật đã được cải thiện rõ rệt, năng lực của cán bộ thú y và cứu hộ được nâng cao, Trung tâm cứu hộ ngày càng chuyên nghiệp hơn. Từ tháng 9/2017 đến nay, trung tâm đã tiếp nhận 337 cá thể động vật các loại và tái thả về rừng Vườn Quốc gia Pù Mát 181 cá thể.

Cứu hộ tê tê tại Trung tâm cứu hộ Vườn Quốc gia Pù Mát

Hướng tới vườn di sản Asean

Ông Trần Xuân Cường - Giám đốc Vườn Quốc gia Pù Mát, vui mừng cho biết thêm: “Trong 3 năm qua trong diện tích Vườn Quốc gia Pù Mát đã không còn tình trạng khai thác gỗ vì mục đích thương mại; tình hình đánh bắt huỷ diệt nguồn lợi thuỷ sinh cơ bản được khống chế; chấm dứt tất cả các điểm nóng khai thác lâm sản và săn bắt động vật hoang dã. Ban Quản lý Vườn cũng làm tốt việc hợp tác bảo tồn liên biên giới với nước bạn Lào trong bảo tồn đa dạng sinh học”.

Ban Quản lý vườn cũng đã phối hợp triển khai các đề tài khoa học công nghệ; Điều tra, giám sát động vật hoang dã; Quản lý tốt kho tiêu bản với giá trị nghiên cứu rất cao; Tiếp nhận cứu hộ hàng trăm cá thể động vật hoang dã…

Trong thời gian tới, Ban Quản lý Vườn sẽ tiếp tục tập trung nghiên cứu, quy hoạch lại các phân khu chức năng phù hợp với thực tiễn nhằm bảo vệ và phát triển hệ sinh thái rừng, bảo tồn các loài động vật hoang dã, phát triển sinh kế cho đồng bào các dân tộc sinh sống trong vùng lõi và vùng đệm. Thực hiện tốt quy chế phối hợp trong quản lý, bảo vệ rừng; tăng cường hợp tác trong bảo tồn sinh học...

Ngoài ra, Ban Quản lý Vườn cũng sẽ có Kế hoạch mở rộng Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã; Thực hiện Chương trình sinh sản bảo tồn các loài quý, hiếm, được ưu tiên bảo vệ trong chương trình bảo tồn quốc gia. Tiếp tục nghiên cứu, tham mưu cho UBND tỉnh Nghệ An một số vấn đề như xin chủ trương; xây dựng hoàn thiện hồ sơ Vườn di sản ASEAN để trình Trung tâm Đa dạng sinh học ASEAN thẩm định phê duyệt trong thời gian tới; xây dựng Chương trình hợp tác liên biên giới Lào để hình thành hành lang đa dạng sinh học liên biên giới đầu tiên ở Nghệ An. Phấn đấu đến năm 2025 Vườn Quốc gia Pù Mát được đưa vào danh lục xanh của Tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới.

Vườn Quốc gia Pù Mát nằm ở sườn phía Đông dãy Trường Sơn, trải dài trên 3 huyện miền núi của tỉnh Nghệ An là Con Cuông, Anh Sơn và Tương Dương. Pù Mát theo tiếng của đồng bào dân tộc Thái có nghĩa là những con dốc cao. Vườn quốc gia Pù Mát được thành lập năm 1995 và được tổ chức Khoa học Giáo dục và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới năm 2007.