Phóng viên Báo tài nguyên và Môi trường có mặt tại mương Đồng Hang, thôn Nam Thôn dài khoảng 1 km từ khu ruộng Dàn Bò qua mương Đồng Hang xuống Kênh 3 chảy về mương Suối Rét (có người gọi là Suối Sét) về xã Hà Yên. Mương Đồng Hang chảy qua Cụm công nghiệp Hà Tân, được bao bọc 2 bên là các doanh nghiệp sản xuất và chế biến đá, dọc 2 bên mương do không được khơi thông dòng chảy thường xuyên nên cỏ dại, cỏ lau, cỏ lác mọc um tùm, cùng với lượng lớn bột đá chảy ra cùng nước thải có thể “nghẹn tắc” bất kể khi nào, có những đoạn thắt lút chưa đầy một mét, màu nước đục lờ lờ một vài cây sen đang vươn mình tranh giành sự sống vươn lên.
Trong Biên bản kiểm tra vừa qua của Sở Tài nguyên và Môi trường cho thấy Cơ sở sản xuất của Công ty TNHH Châu Quý còn một số tồn tại như: Các ao chứa nước thải và lắng bột đá được xây dựng chưa đảm bảo quy cách; công tác vệ sinh môi trường công nghiệp trong các nhà xưởng chưa được gọn gàng, sạch sẽ; một phần bột đá, đá cắt cạnh thải với khối lượng khoảng (600 - 700)kg đang đổ thải trái quy định (phía ao tiếp giáp với mương Đồng Hang) có nguy cơ tràn xuống mương khi có mưa lớn.
Cơ sở sản xuất của Công ty TNHH Tĩnh Tuyết không có hồ sơ, giấy tờ liên quan đến công tác bảo vệ môi trường, vệ sinh công nghiệp trong khuôn viên chưa gọn gàng, sạch sẽ, bột đá, đá cạnh thải đổ tại nhiều vị trí trong khuôn viên, bụi sân nền đường còn phát tán; để nước thải chảy ra mương Đồng Hang; một phần bột đá, đá cắt cạnh thải với khối lượng khoảng (800 - 900) kg đang đổ thải trái quy định (phía bờ ao tiếp giáp với mương Đồng Hang), nguy cơ tràn xuống mương khi có mưa lớn.
Hay tại Cơ sở sản xuất của hộ gia đình ông Mai Văn Chung cũng không có hồ sơ, giấy tờ về môi trường, các hợp đồng thu gom, xử lý chất thải; hố lắng nước thải có diện tích nhỏ, không đảm bảo quy cách lắng lọc dẫn đến tình trạng nước thải lẫn bột đá đang để chảy ra mương Đồng Hang; vệ sinh công nghiệp trong khuôn viên xưởng sản xuất chưa gọn gàng, sạch sẽ; đổ chất thải (bột đá, đá cắt cạnh thải với khối lượng khoảng 400kg) trái quy định (phía bờ ao tiếp giáp với mương Đồng Hang), gây nguy cơ tràn bột đá xuống mương Đồng Hang. Bên cạnh đó, thời điểm kiểm tra, Sở Tài nguyên và Môi trường đã lấy 01 mẫu nước thải của Cơ sở đang thải ra mương Đồng Hang để phân tích, đánh giá. Qua kết quả phân tích cho thấy, chỉ tiêu TSS vượt 1,28 lần.
Ông Ngô Văn Len, Trưởng thôn Nam Thôn cho biết: Việc các doanh nghiệp sản xuất, chế biến đá trên địa bàn thôn xả thải ra mương Đồng Hang, bà con trong thôn nhiều lần phản ánh lên UBND xã vì ảnh hưởng đến một số hộ gia đình dùng giếng nước khơi, nhưng nay bà con đã dùng nước máy, mương Đồng Hang cũng là nơi cung cấp nước để dùng tưới cho khu vực Đồng Quậy, ông Len nói thêm.
Trong Biên bản của Đoàn kiểm tra Sở Tài nguyên và Môi trường ngày 1/6/2022, ông Trương Văn Huấn, Chủ tịch UBND xã cho biết: Trên địa xã có 13 doanh nghiệp hoạt động khai thác, chế biến, trong đó có 6 cơ sở tại Cụm công nghiệp, năm 2021, UBND xã có thành lập đoàn kiểm tra công tác bảo vệ môi trường tại các xưởng chế biến đá, qua kiểm tra UBND xã yêu cầu các cơ sở cải tạo, nạo vét, gia cố các ao xử lý nước thải để tang hiệu quả lắng đọng bột đá và phòng chống nước thải chảy tràn ra môi trường. Đến tháng 4/2022, thực hiện Nghị quyết của HĐND xã, Ban Kinh tế của HĐND xã cũng đã thành lập Đoàn kiểm tra giám sát việc hoạt động của các cơ cở sản xuất, chế biến đá trọng Cụm công nghiệp, qua kiểm tra Đoàn cũng nhắc nhở các cơ sở thực hiện nghiêm túc công tác bảo vệ môi trường. Việc Báo phản ánh về ô nhiễm môi trường do hoạt động chế biến đá trong Cụm công nghiệp có phần đúng với thực tế.
Việc các doanh nghiệp sản xuất và chế biến đá tại Cụm công nghiệp xã Hà Tân trong quá trình hoạt động xả thải ra môi trường gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt của bà con thôn Nam Thôn, nhất là nước thải đang xả ra mương Đồng Hang, đang dần biến con mương này trở thành mương “chết” và trở thành nơi xả thải cho các cơ này. Rất mong Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ đạo các cơ quan chức năng xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân đã “làm ngơ” để các cơ sở sản xuất, chế biến đá tại Cụm công nghiệp Hà Tân xả thải ra môi trường./.