Dang dở dự án xử lý ô nhiễm môi trường bãi rác Cửa Lò

Bãi rác thải thị xã Cửa Lò nằm cạnh nghĩa trang phường Nghi Hương và giáp ranh với xã Nghi Thạch (huyện Nghi Lộc), do hoạt động trong một thời gian dài nên  bị quá tải và gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Thời điểm chúng tôi có mặt, mặc dù, đã được bốc dỡ nhiều đợt, nhưng còn nhiều đống rác bị cỏ dại bao phủ cao bằng nóc nhà. Mái nhà điều hành bãi rác và hàng rào nhiều đoạn bị sập, hoang tàn.

Bà Nguyễn Thị Hà - Bí thư Chi bộ khối Trần Phú (phường Nghi Hương) cho biết, trước đây, đã có 1 thời gian, đơn vị thi công cho máy xúc chuyển rác đi nơi khác nhưng chưa hết. Nhiều năm nay, diện tích ruộng của dân ở cạnh bãi rác bị ô nhiễm khi nguồn nước từ bãi rác thẩm thấu, mặc dù, xung quanh khu vực có xây mương thoát nước nhưng không ngăn được. Mùa tháng 10, khi người dân làm lúa hỏng do trước đó, khi mưa lụt, nước từ bãi rác tràn ra xung quanh. Đến vụ Xuân, người dân làm lạc xong cũng không dám dùng vì sợ nhiễm độc.

Được biết, trong những lần tiếp xúc cử tri, người dân đã có ý kiến đề nghị di dời bãi rác, nhưng đến nay, vẫn chưa được xử lý. Tình trạng mương thoát nước không được lưu thông và bị sập nhiều đoạn nên nước thải bị ứ đọng. Nguy hiểm hơn, mương nước thải của nghĩa trang chạy cùng với mương thoát nước từ bãi rác nên mức độ ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng.

Ông Trần Thọ Đạt, Chủ tịch UBND xã Nghi Hương cho biết thêm, bãi rác nằm trên địa phận phường nhưng trách nhiệm di dời bãi rác là của thị xã Cửa Lò. Phường đã đề nghị thị xã bốc dỡ, nhưng vẫn chưa thấy thực hiện.

Bãi rác thải thị xã Cửa Lò đặt tại khối Trần Phú, phường Nghi Hương có diện tích 14.200 m2, hoạt động từ năm 1995 với “công nghệ” chôn lấp, phạm vi phục vụ xử lý rác thải trên địa bàn thị xã. Năm 2013, bãi rác thải được đưa vào quyết định số 1788 của Chính phủ về việc phê duyệt kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đến năm 2020. Trong đó, quy định thời hạn xử lý triệt để bãi rác thải này là từ năm 2013 đến 2016.

Một lượng rác thải lớn còn tồn đọng tại dự án xử lý triệt để ô nhiễm môi trường tại bãi rác thải của Thị xã Cửa Lò

Để xử lý bãi rác thải này, ngày 21/6/2013, UBND thị xã Cửa Lò đã thành lập Ban Quản lý xử lý triệt để bãi rác thải theo Quyết định số 1324. Ngày 20/12/2013, UBND thị xã Cửa Lò có Quyết định số 3800 phê duyệt kết quả chỉ định thầu gói thầu số 1 “xử lý triệt để ô nhiễm môi trường bãi rác thải Nghi Hương”. Tiếp đó, cùng thời gian, Ban Quản lý dự án xử lý triệt để ô nhiễm môi trường đã ký hợp đồng với Công ty TNHH Một thành viên Xây dựng và Chuyển giao công nghệ môi trường (có trụ sở tại TP. Hà Nội) để thi công xử lý triệt để ô nhiễm môi trường bãi rác thải Nghi Hương.

Sau khi ký hợp đồng, nhà thầu đã tiến hành thi công xây dựng công trình dự án theo đúng nội dung hợp đồng như tiến độ đã ký kết với Ban Quản lý dự án. Hàng chục nghìn mét khối rác được xúc lên xe tải chở đến Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên (huyện Nghi Lộc) để xử lý. Sau đó, Ban quản lý đã kiểm tra và nghiệm thu kết quả thực hiện 3 đợt, vào các ngày: 26/5/2014, 23/7/2014, 23/1/2015 với khối lượng thực hiện là 48.746 m3. Theo tính toán của chủ đầu tư, khối lượng nhà thầu thi công tính đến thời điểm hiện nay đạt 70% khối lượng phải thực hiện theo dự án đã được duyệt.

Tổng mức đầu tư dự án là hơn 14,084 tỷ đồng. Hiện, vốn của dự án đã được cấp là 12,5 tỷ đồng, đạt 88,8% tổng đầu tư dự án. Cho đến nay, UBND thị xã Cửa Lò đã giải ngân cho Công ty TNHH Một thành viên Xây dựng và Chuyển giao công nghệ môi trường trên 5,3 tỷ đồng trong tổng số khối lượng đã hoàn thành 48.946m3.

Để đảm bảo tiến độ thi công xử lý triệt để ô nhiễm môi trường bãi rác thải Nghi Hương theo đúng thiết kế dự toán và tiến độ thi công dự án có mục tiêu từ nguồn vốn Trung ương, Phòng TN&MT đã đề nghị UBND thị xã Cửa Lò cân đối ngân sách để thanh toán cho nhà thầu theo khối lượng đã được nghiệm thu để tiếp tục thực hiện xử lý triệt để để ô nhiễm môi trường trước năm 2019 nhưng đến nay, xử lý bãi rác vẫn chưa được khởi động lại.

Ông Phan Công Đối, Trưởng phòng TN&MT thị xã Cửa Lò cho biết, dự án triển khai đã lâu nhưng có thông tin đơn vị thi công đang chuyển đổi mô hình doanh nghiệp, nên mặc dù, nhiều lần thị xã đôn đốc nhưng đơn vị vẫn chưa làm tiếp. Hiện, ngành TN&MT thị xã đang mong nhà thầu vào để đơn vị này tiếp tục triển khai hoàn thành khối lượng trong hợp đồng hoặc quyết toán khối lượng để thuê đơn vị khác. Thời gian tới, thị xã sẽ tiếp tục đôn đốc, nếu không được sẽ cắt hợp đồng.

Ngày 23/3/2019, Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Nghệ An đã kiểm tra thực tế tình hình xử lý ô nhiễm môi trường triệt để tại bãi rác thị xã Cửa Lò và đề nghị UBND thị xã Cửa Lò đôn đốc nhà thầu và các phòng, ban liên quan đẩy nhanh tiến độ dự án để hoàn thành xử lý triệt để ô nhiễm bãi rác trong năm 2019; lập hồ sơ đề nghị chứng nhận hoàn thành việc thực hiện các biện pháp xử lý triệt để ô nhiễm môi trường tại bãi rác gửi Sở TN&MT để xem xét đưa ra khỏi danh sách các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.