Đại biểu Quốc hội: Ưu tiên các nguồn vốn đầu tư cho công tác ứng phó hạn mặn

Ngày 29/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024; và nhiều nội dung quan trọng khác.

Điều hành phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, các nội dung nêu trên đã được Quốc hội thảo luận tại tổ với 163 lượt ý kiến phát biểu. Các ý kiến thảo luận đã được Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp gửi đến các đại biểu Quốc hội, các cơ quan liên quan để nghiên cứu và tiếp thu.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận vào các nội dung đã nêu trên trong Tờ trình của Chính phủ và các Báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội. Trong đó lưu ý các giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế trong phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, quản lý điều hành thu chi ngân sách nhà nước, đảm bảo cân đối ngân sách, an ninh tài chính ngân sách quốc gia; báo cáo thẩm tra và ý kiến cử tri và Nhân dân phản ánh lên các đại biểu Quốc hội và Quốc hội...

Hạn hán, xâm nhập mặn khốc liệt

Phát biểu thảo luận tại hội trường, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến thực trạng hạn hán, xâm nhập mặn tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Các đại biểu cho rằng, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn là một hiện tượng và đã trở thành bình thường mới, cho thấy sự cần thiết phải hành động vì những thiệt hại và mất mát vượt quá khả năng chống chịu và thích ứng của người dân trong vùng, rất cần được Chính phủ quan tâm.

Đại biểu Trần Văn Sáu – Đoàn Đồng Tháp cho biết, trong báo cáo, Chính phủ có nêu thiên tai, hạn hán, bão lũ, xâm nhập mặn, thời tiết cực đoan, sạt lở tiếp tục diễn biến khó lường, gây hậu quả nặng nề. Đối chiếu 6 yếu tố này dường như có mặt đầy đủ ở Đồng bằng sông Cửu Long. Trước bà con lo lắng sống chung với lũ, giờ lại sống chung với hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở luôn rình rập, bủa vây. “Không thể tưởng tượng hết, bà con phải thức đêm đi nhiều cây số để xin từng xô nước cứu trợ”, đại biểu nói, đồng thời cho biết, năm 2024, hạn hán, xâm nhập mặn diễn biết khốc liệt hơn và dường như không có điểm dừng, 11/13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long phải ban bố tình trạng khẩn cấp về hạn mặn.

Theo đại biểu Trần Văn Sáu, nhiều giải pháp cấp bách đã được triển khai, như trữ nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, khởi động xây dựng lại các hồ chứa nước ngọt, thay đổi tập quán canh tác, v.v.. Chính phủ, bộ, ngành, chính quyền và nhân dân trong vùng đã tập trung nhiều giải pháp, nhưng tình hình vẫn còn nhiều khó khăn. Nhằm hạn chế và ứng phó với tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm, nghiên cứu và có chính sách thực hiện một số giải pháp mà các nhà khoa học đã khuyến cáo.

Cụ thể, cần tăng cường đầu tư xây dựng hệ thống quan trắc, giám sát, nâng cao năng lực dự báo hạn mặn. Một trong những nguyên nhân của xâm nhập mặn là trước chúng ta đào nhiều kênh rạch để tháo chua, rửa phèn, đưa phù sa vào đồng ruộng, biến những cánh đồng chết thành những vựa lúa, giờ đây cũng những con kênh này lại dẫn nước biển vào đồng ruộng. Hệ thống sông ngòi chằng chịt, xâm nhập mặn ở diện rộng nên rất cần phải dự báo và dự báo thường xuyên, chính xác để kịp thời ứng phó. Cùng với đó là khuyến cáo bà con thay đổi tập quán sản xuất, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi cho phù hợp.

Đại biểu Trần Văn Sáu nhấn mạnh, việc quản lý, khai thác tài nguyên nước dưới đất và khoáng sản hợp lý cũng là giải pháp cần được quan tâm. Thời gian qua, chúng ta khai thác nước dưới đất chưa phù hợp dẫn đến tình trạng sụt lún cũng như khai thác cát ở các lòng sông quá mức dẫn đến hạ thấp đáy sông, tạo điều kiện thuận lợi cho nước xâm nhập mặn sâu vào đồng ruộng. Đại biểu cho biết, hiện nay có khuyến cáo cần nghiên cứu xây dựng đập ngầm, giải pháp này đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng.

Một giải pháp khác được đại biểu Trần Văn Sáu đưa ra là ưu tiên các nguồn vốn đầu tư cho công tác ứng phó hạn mặn. Theo đại biểu cần khẩn trương xây dựng và hoàn thiện hệ thống công trình giữ nước ngọt cho đồng bằng, nhất là vùng Tứ giác Long Xuyên, vùng Đồng Tháp Mười. Đây được xem là giải pháp trước mắt cũng như lâu dài để giải cơn khát nước ngọt cho vùng. Đồng thời, sớm triển khai quy hoạch cấp nước cho vùng, đảm bảo hệ thống cấp nước sinh hoạt cho người dân.

Về lâu dài, đại biểu cho rằng, cần xây dựng hệ thống đê biển cùng với các cống, đập kiểm soát xâm nhập mặn. Đây là dự án lâu dài, bền vững dọc theo bờ biển để ứng phó với mực nước biển dâng. “Đây không chỉ là ngăn mặn mà là câu chuyện duy trì lãnh thổ quốc gia khỏi sạt lở, sụt lún, nước biển dâng. Nếu chúng ta không hành động kịp thời, chỉ vài chục năm nữa sẽ không còn Đồng bằng sông Cửu Long”, đại biểu Trần Văn Sáu nhấn mạnh.

Cùng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn – Đoàn Bến Tre cho biết, vấn đề hạn mặn đã xảy ra rất nhiều năm, liên tục và ngày càng khắc nghiệt với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Các bộ, ngành trung ương và Chính phủ đã có những giải pháp và vốn đầu tư rất lớn cho vùng. Đại biểu cho rằng, đây là một tín hiệu rất vui cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, theo đại biểu, hiện nay vấn đề thiếu nước không chỉ diễn ra tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long mà trên cả nước. Do đó cần quyết liệt thực hiện các chương trình đang có để vấn đề hạn mặn không lặp lại ở vùng này cũng như trong cả nước.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn TP. HCM nhấn mạnh, vấn đề biến đổi khí hậu ngày nay hết sức khắc nghiệt, thời tiết cực đoan, thiên tai bất thường. Đại biểu đề nghị, trong phân bổ vốn đầu tư phải lưu ý đến các địa phương bị tổn thương nặng nề do ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, cụ thể như vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Ông Trần Hoàng Ngân cũng cho biết, thế giới cũng yêu cầu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam phải đảm bảo tiêu chí xanh, cho nên cần hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi xanh, sử dụng năng lượng sạch, nguyên liệu sạch và phải phát triển thị trường tín chỉ carbon càng sớm càng tốt. Trong đó, quan tâm đến tín chỉ carbon khu vực nông nghiệp là thế mạnh của Việt Nam để giúp người nông dân có được lợi nhuận kép, vừa là lợi nhuận của sản phẩm nông nghiệp, vừa là lợi nhuận từ tín chỉ carbon.

Tăng cường công tác bảo vệ môi trường

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Văn Thi – Đoàn Bắc Giang cho biết, cơ bản nhất trí với Báo cáo kinh tế - xã hội do Chính phủ trình Quốc hội. Năm 2023 mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng kinh tế - xã hội của nước ta đã đạt được nhiều kết quả, thành tích quan trọng, kinh tế phát triển toàn diện trên các lĩnh vực. Trong đó, giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 đạt kết quả cao, phát triển hạ tầng kết cấu, hạ tầng chiến lược có sự chuyển biến vượt bậc, nhất là đột phá về giao thông, nông nghiệp tiếp tục là điểm sáng, là trụ đỡ vững chắc cho nền kinh tế.

Về một số tồn tại, hạn chế cần tập trung có giải pháp quyết liệt để thực hiện trong thời gian tới, đại biểu cho biết, công tác kiểm soát các nguồn thải lớn gây ô nhiễm môi trường, tình trạng nước thải sinh hoạt, nước thải từ các làng nghề, cụm công nghiệp phát sinh ngày càng lớn, trong khi hạ tầng thu gom, xử lý chưa đáp ứng yêu cầu.

Đại biểu dẫn chứng, theo Báo cáo của Chính phủ hiện nay, cả nước mới có 30,3% cụm công nghiệp, 16,1% các làng nghề đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung. Tổng lượng nước thải sinh hoạt được thu gom, xử lý tại các đô thị còn thấp, chỉ đạt 17%. “Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường thì các cụm công nghiệp phải hoàn thiện xây dựng các hệ thống xử lý nước thải tập trung trước ngày 1/1/2024. Hệ lụy là một số lưu vực sông như sông Cầu, sông Đáy, sông Nhuệ, sông Đồng Nai, v.v vẫn còn bị ô nhiễm nặng”, đại biểu nhấn mạnh.

Theo đại biểu Nguyễn Văn Thi, riêng sông Cầu chảy qua địa bàn tỉnh Bắc Giang, trong nhiều kỳ họp Quốc hội, cử tri và nhân dân Bắc Giang đã kiến nghị, phản ánh các bộ, ngành và các cơ quan chức năng đã vào cuộc nhưng đến nay, nước sông vẫn bị ô nhiễm nặng. Một số thời điểm thì cá vẫn chết trắng trôi dạt vào bờ sông vùng hạ lưu sông Cầu.

“Đề nghị Chính phủ cần tiếp tục quan tâm, chỉ đạo quyết liệt hơn nữa đối với công tác bảo vệ môi trường nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ môi trường sống, sức khỏe cho Nhân dân và thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam về biến đổi khí hậu”, đại biểu Thi đề nghị.

“

Hạn hán xâm nhập mặn ngày càng khốc liệt, đời sống người dân sẽ khó khăn hơn, thu nhập giảm, người nghèo ven biển nông thôn buộc phải rời bỏ nhà cửa, ruộng đồng để di cư đến nơi khác. 10 năm qua có khoảng 1,7 triệu người di cư khỏi Đồng bằng sông Cửu Long, cao gấp đôi mức bình quân của cả nước, nên rất cần phải quy hoạch và bố trí lại dân cư, ưu tiên nguồn vốn cho công việc này.

Đại biểu Quốc hội Trần Văn Sáu