Cơ chế thu hút đầu tư phát triển bền vững năng lượng tái tạo tại Việt Nam

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch thường trực VCCI khẳng định, năng lượng tái tạo đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch đảm bảo nguồn an ninh năng lượng. Trong vài năm qua, nhờ các cơ chế khuyến khích của Thủ tướng Chính phủ, năng lượng tái tạo tại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc.

Theo số liệu từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tính đến ngày 31/10/2021, tổng công suất nguồn năng lượng tái tạo lắp đặt đạt 20.644MW; trong đó, thủy điện chiếm 29,6%; năng lượng mặt trời là 22,57%; năng lượng gió là 5,16%; khí chiếm 10%; dầu xấp xỉ 2% và sinh khối chiếm 0,28% trong tổng công suất nguồn điện.

 Điều đó cho thấy, tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam là rất lớn và dư địa phát triển rất dồi dào. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án năng lượng tái tạo hiện nay đang phải đối mặt với những thách thức mới như: Hạ tầng lưới điện và kỹ thuật điều độ hệ thống điện do phải tối ưu hoá nguồn điện mới vào hệ thống...

Diễn đàn có sự tham dự của các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

“Hiện tại, trên thực tế, có nhiều nhà máy điện gió, điện mặt trời, phải giảm phát tới 60% công suất, gây lãng phí nguồn lực của xã hội và đang trở thành nguyên nhân cản trở nỗ lực thu hút đầu tư, xã hội hóa vào phát triển hạ tầng năng lượng điện”, ông Phòng cho biết.

Bên cạnh đó, chiến lược phát triển năng lượng tái tạo chưa hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, khi đầu tư phát triển dự án năng lượng tái tạo còn tồn tại yếu tố tự phát, chưa có sự kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa 3 mặt của sự phát triển, gồm: Tăng trưởng kinh tế cùng với phát triển xã hội và công cuộc bảo vệ môi trường hiệu quả.

Dự án Điện gió 7A của Tập đoàn Hà Đô được chứng nhận có giải pháp tiêu biểu.

Bàn về Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam, ông Nguyễn Ninh Hải, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương cho biết, Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định 2068/QĐ-TTg đã xác định, khuyến khích huy động mọi nguồn lực để đẩy mạnh phát triển và sử dụng nguồn năng lượng tái tạo, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch.

Từ đó, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, giảm nhẹ biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Tỷ lệ năng lượng tái tạo trong tổng tiêu thụ năng lượng sơ cấp đạt khoảng 31% vào năm 2020; khoảng 32,3% vào năm 2030 và tăng lên, đạt khoảng 44% vào năm 2050.

Dự án Nhà máy điện gió Thái Hòa của Tập đoàn Thái Bình Dương.

Cùng với đó, Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị khoá XII cũng nhấn mạnh: Phát triển đồng bộ, hợp lý và đa dạng hoá các loại hình năng lượng, ưu tiên khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch.

Đồng thời, đặt ra nhiệm vụ xây dựng các cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích và thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo nhằm thay thế tối đa các nguồn năng lượng hoá thạch.

Trong khuôn khổ Diễn đàn, Ban tổ chức cũng đã công bố kết quả bình chọn các dự án năng lượng tái tạo tiêu biểu 2021. Đây là năm thứ 2 các dự án năng lượng tái tạo (NLTT) tiêu biểu do VCCI phối hợp với Hội đồng Tư vấn Khoa học Giáo dục và Môi trường của Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức bình chọn.

Dự án Nhà máy điện mặt trời Sao Mai Solar của Tập đoàn Sao Mai.

Dự án Nhà máy năng lượng mặt trời Lộc Ninh của Tập đoàn Super Energy.

Mục tiêu của chương trình bình chọn là tìm kiếm các mô hình, dự án NLTT phát triển phù hợp, tiên tiến và có tác động tốt tới môi trường. Thứ hai, định hướng xã hội các nhà đầu tư NLTT, thực hiện đầu tư một cách nghiêm túc, đóng góp tốt cho sự phát triển của xã hội và môi trường. Thứ ba, tăng cường giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan truyền thông với sự phát triển NLTT của Việt Nam hiện nay.

Trong năm 2021 có 10 dự án đáp ứng các tiêu chí, việc chấm các dự án được triển khai 6 bước liên quan các tiêu chí về kỹ thuật, môi trường, hiệu quả kinh tế, chính sách và đặc biệt là đánh giá qua dư luận xã hội và cơ quan truyền thông để đảm bảo kết quả toàn diện nhất.