Bộ trưởng Nông nghiệp nói về "giải cứu thịt lợn"

Sáng 13/6, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường là Bộ trưởng đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 3. Ảnh: quochoi.vn

Như baotainguyenmoitruong.vn đã đưa tin, từ ngày 13 đến 16/6, các thành viên Chính phủ sẽ trả lời chất vấn của các vị đại biểu Quốc hội. Mở đầu chương trình chất vấn tại kỳ họp, sáng 13/6, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường là Bộ trưởng đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn.

Ngay trước giờ giải lao buổi sáng, đã có 68 đại biểu đăng ký chất vấn Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường. Các đại biểu chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường về các vấn đề như: Gói tín dụng ưu đãi 100.000 tỷ; Giải quyết cơ chế xin cho trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao;

Đại biểu cũng hỏi Bộ trưởng Nông nghiệp về: Giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng "được mùa mất giá, được giá mất mùa"; căn cứ xây dựng quy hoạch phát triển ngành chăn nuôi lợn; trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc ngành chăn nuôi "vỡ trận", giải pháp căn cơ để khắc phục vấn đề này; vấn đề tiêu thụ nông sản qua các cửa khẩu (tạm nhập tái xuất); giải pháp đột phá thực sự để tái cơ cấu nông nghiệp; xử lý ô nhiễm đất nông nghiệp, thủy vực; phát triển nông nghiệp hữu cơ...

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà (bìa trái) và các vị ĐBQH trong giờ giải lao bên hành lang Quốc hội sáng 13/6. Ảnh: Việt Hùng

Nhiều nguyên nhân khiến thịt lợn bị ế

Đại biểu Nguyễn Văn Sơn (Hà Tĩnh) đã chất vấn Bộ trưởng về căn cứ đưa ra quy hoạch ngành chăn nuôi với 32 triệu con lợn vào năm 2015, trong khi đến năm 2016 thị trường mới có 27 triệu con lợn nhưng đã xảy ra khủng hoảng, người chăn nuôi gặp khó khăn.

Còn đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Lan (Bắc Ninh) cho biết trước tình hình ngành chăn nuôi lợn và thức ăn chăn nuôi gặp khó khi cung vượt cầu, người sản xuất đã lỗ đến 50% chi phí, Bộ đã có các giải pháp để giải quyết vấn đề này trong ngắn hạn, vậy đâu ra giải pháp căn cơ để giải quyết triệt để vấn đề này...

Trả lời đại biểu về việc quy hoạch đàn lợn, dẫn đến thừa thịt lợn, bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, đây là vấn đề tồn tại từ khá lâu, trong đó khâu thị trường và chế biến là rất yếu.

Tuy nhiên, đang từ bán ở chợ nhà để mang ra thế giới với các yêu cầu khắt khe là phải tổ chức lại, đòi hỏi vấn đề tổ chức, đầu tư.... nên sẽ không thể tránh khỏi nơi này thừa cái này, nơi khác thừa cái kia... Đó là một chặng đường gian khổ nhưng chúng ta phải làm.

Về khủng hoảng thừa thịt lợn trong giai đoạn vừa qua như nhiều đại biểu đặt câu hỏi, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, nguyên nhân chính là do sức sản xuất tăng trưởng quá nhanh. Và hiện nay, không riêng thịt lợn tăng rất mạnh mà nhiều nông sản khác cũng tăng hàng chục lần trong vào năm qua.

Riêng thịt lợn đã tăng 3,6 lần, sữa tăng 15 lần, cá từ 1,8 lên 3,4 triệu tấn, cùng với đó là 10 tỷ quả trứng... Lợn nái cách đây 10 năm có hơn 2 triệu con, giờ lên 4,2 triệu con. Nuôi lợn dù đã tái cơ cấu nhưng con số mới giảm được từ 7 triệu hộ xuống còn 3 triệu hộ.

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, riêng về thịt lợn thì rổ thực phẩm Việt Nam cơ cấu đã thay đổi. Trước đây bữa cỗ có 70% là thịt lợn thì nay có nhiều thực phẩm thay thế. Theo ông, trong thời gian tới cần cơ cấu lại, thu hẹp 3 triệu hộ chăn nuôi để dễ dàng kiểm soát hơn về nguồn cung.

Nguyên nhân thứ 2 theo người đứng đầu ngành nông nghiệp đó là sự liên kết trong ngành nông nghiệp còn kém, chế biến đang bị tách lìa với sản xuất. Hiện nay chỉ có vài doanh nghiệp chế biến nhưng chế biến sâu từ nuôi đến chế biến thành phẩm. Trong khi đa số là nuôi rồi thịt và bán ở phản thịt ngoài chợ.

Về nguyên nhân thứ ba, Bộ trưởng Nông nghiệp cho rằng: Đó là do khâu tổ chức thị trường là khâu yếu nhất. Hiện nay thịt lợn của Việt Nam mới xuất khẩu được 3 nước, lợn sữa mỗi năm khoảng 20.000 tấn, còn lại chủ yếu là tiểu ngạch qua Trung Quốc.

"Các thị trường khác chưa khai thác được. Như vậy có ba khâu sản xuất, chế biến, mở cửa thị trường thì hai khâu sau rất yếu. Trong 3 khâu sản xuất, chế biến, mở cửa thị trường thì mới làm được khâu đầu, còn 2 khâu sau rất yếu, trong đó có trách nhiệm của ngành nông nghiệp và từ đây dẫn tới thịt lợn dồn ứ như vừa qua" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói.

Đại biểu chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường sáng 13/6. Ảnh: quochoi.vn

Phát triển sản phẩm nông nghiệp theo 3 trục sản phẩm

Trả lời câu hỏi của đại biểu về tạm nhập tái xuất thịt lợn, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, "phát triển thị trường là nội dung mệnh lệnh, không có thị tường không có sản xuất…". Theo Bộ trưởng, thị trường phải sản xuất ngay trong nội địa, bảo vệ thị trường nội địa, tuy nhiên cần đánh giá, rà soát lại để tận dụng được cơ hội phát triển, hợp tác với các nước để xuất khẩu mặt hàng nông sản.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết: Trong thời gian tới, hai Bộ Công Thương và Nông nghiệp & Phát triển nông thôn sẽ cùng ngồi lại, đánh giá lại công tác quản lý thị trường, phát triển thị trường. Song song đó, tới đây ngành này sẽ rà soát, phát triển sản phẩm nông nghiệp theo 3 trục sản phẩm.

Thứ nhất, trục sản phẩm quốc gia, phải rà soát lại xem đâu là lợi thế, đâu là kém lợi thế để loại bỏ và chỉ tập trung phát triển sản phẩm mang lại năng suất, giá trị cao. Thứ hai, trục sản phẩm mang tính đặc trưng của địa phương, như xoài cát Hoà Lộc... và thứ ba, phát triển nông sản đặc thù từng địa phương.

Từ những trục sản phẩm này, các ngành hàng sẽ tập trung vào quy mô, tổ chức sản xuất, chế biến, thương mại… Còn trách nhiệm cơ quan nào sẽ rõ cụ thể. "Quan trọng nhất tổ chức thực hiện phải chung nhiệm vụ thì sẽ khai thác được lợi thế của sản xuất nông nghiệp" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho hay.

Về chất lượng giống của ngành nông nghiệp Việt Nam, Bộ trưởng Cường cho hay, chúng ta đã làm khá tốt bởi trong một thời gian ngắn chuyển từ đói sang thừa thực phẩm và nhiều giống bản địa của chúng ta

“Câu chuyện khủng hoảng thừa trong ngành chăn nuôi không phải do người nông dân mà vì ngành nông nghiệp làm chưa tốt. Và chúng tôi cũng báo cáo Thủ tướng tổng đàn lợn hiện nay quá thừa, cần cơ cấu lại, giảm số lượng nhưng quản trị được và tăng chất lượng" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường thẳng thắn nêu rõ.

Cùng với đó là đẩy mạnh phát triển thị trường. Bộ trưởng cho biết, chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao và Bộ, ngành Việt Nam vừa qua đến Trung Quốc có nhiều buổi đàm phán để phát triển thị trường cho xuất khẩu lợn.

“Hiện nay đã có những kết quả nhất định để xuất khẩu lợn chính ngạch qua Trung Quốc trong thời gian tới. Chúng tôi cũng hiểu đó là trách nhiệm của ngành nông nghiệp, chứ không phải ai khác, nhưng là một đoàn tàu phát triển mới làm được một khoang nên mọi việc phải từng bước" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Hải Ngọc - Châu Tuấn(ghi)