Công ty TNHH Nam Á trụ sở tại 78B Trần Hưng Đạo, TP. Quy Nhơn được UBND tỉnh Bình Định cấp Giấy phép khai thác tận thu khoáng sản số 1675 ngày 30/6/1997 tại phía Nam núi Hòn Chà, phường Bùi Thị Xuân, TP. Quy Nhơn với diện tích khai thác 08ha. Trong quá trình khai thác đá, Công ty mở con đường vào mỏ đá theo tuyến từ Hồ chứa nước Đại Hàn dọc sườn phía Nam núi Hòn Chà đi về hướng Tây Bắc giáp khu vực khai thác đá của Công ty dài toàn tuyến đường khoảng 02km và được UBND tỉnh Bình Định phê duyệt.
Sau lần đi kiểm tra thực tế mỏ đá Công ty TNHH Nam Á khai thác tại núi Hòn Chà, Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Nguyễn Thanh Tùng ra Thông báo số 342 ngày 01/9/2016 và ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Bình Định tại Thông báo số 238 ngày 31/10/2016, Sở TN&MT ra công văn số 1547 ngày 15/11/2016 về việc yêu cầu Công ty TNHH Nam Á chấm dứt hoạt động khai thác đá tại núi Hòn Chà, phường Bùi Thị Xuân, TP. Quy Nhơn. Tiến hành hoàn thổ, phục hồi môi trường khu vực mỏ. Thời gian hoàn thành là 06 tháng kể từ ngày nhận công văn.
Tiếp đến ngày 04/5/2017, Sở TN&MT ra công văn số 624 đề nghị Công ty TNHH Nam Á khẩn trương tiến hành hoàn thổ, phục hồi môi trường khu vực mỏ, đưa mỏ vào trạng thái an toàn và báo cáo cho Sở TN&MT trước ngày 15/5/2017.
Sở TN&MT có văn bản số 18 ngày 05/01/2018 báo cáo việc Công ty TNHH Nam Á đề nghị xem xét tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhưng Chủ tịch UBND tỉnh ra văn bản số 924 ngày 28/02/2018 giao Sở TN&MT thông báo cho Công ty TNHH Nam Á chấm dứt khai thác khoáng sản tại khu vực núi Hòn Chà, yêu cầu đơn vị nghiêm túc thực hiện.
Sở TN&MT ra văn bản số 367 ngày 09/03/2018 yêu cầu Công ty TNHH Nam Á chấm dứt hoạt động khai thác khoáng sản tại núi Hòn Chà, đưa mỏ về trạng thái an toàn, thực hiện hoàn thổ, cải tạo, phục hồi môi trường khu vực khai thác khoáng sản và báo cáo cho Sở TN&MT trước ngày 30/3/2018.
Ngày 30/8/2018, UBND TP. Quy Nhơn ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính 15 triệu đồng đối với Công ty TNHH Nam Á đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính: khai thác khoáng sản làm vật liệu thông thường không sử dụng vật liệu nổ công nghiệp với khối lượng khoáng sản đã khai thác từ 15m3 đến dưới 20m3. Quy định tại Điểm c, Khoản 1, Điều 44 Nghị định 33/2017 ngày 03/4/2017 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản. Buộc Công ty thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác, đưa khu vực khai thác vào trạng thái an toàn. Thời gian thực hiện khắc phục hậu quả là 20 ngày, kể từ ngày nhận được Quyết định này.
Điều đáng nói ở đây là trong thời gian hai năm từ 2016 đến 2018, UBND tỉnh Bình Định yêu cầu Công ty TNHH Nam Á dừng hoạt động khai thác đá và hoàn thổ tại núi Hòn Chà, nhưng Công ty này phớt lờ, chây ì, thách thức chính quyền, ngành chức năng và dư luận vẫn tiếp tục khai thác đá. Cho đến hiện tại Công ty TNHH Nam Á đang khai thác đá, chưa có dấu hiệu dừng hoạt động và thực hiện việc hoàn thổ, phục hồi môi trường đã khai thác theo yêu cầu.
Tại khu vực núi Hòn Chà, ngoài vị trí Công ty TNHH Nam Á đang khai thác đá ở tổ 11, khu vực 7 còn có Công ty TNHH Quang Thuận khai thác đá tại tổ 6, khu vực 7 phường Bùi Thị Xuân do Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh quản lý xảy ra tình trạng xe của Công ty TNHH SX-TM-DV Như Ý và một số xe không có bảng hiệu doanh nghiệp ngang nhiên lấy đá chở ra ngoài đường QL1A. Tại các khu vực này, sườn núi bị khai thác tan hoang, nham nhở, sạt lở rất nguy hiểm cho người và phương tiện đi qua. Nhất là con đường vào mỏ đá của Công ty TNHH Nam Á đang khai thác là con đường dân sinh, lên Chùa Eo Mén lầy lội, sạt lở, trơn trợt, khó di chuyển vào mùa mưa và bụi bay mù mịt vào mùa nắng khiến người dân rất bức xúc.
Làm việc với PV Báo TN&MT, bà Nguyễn Thị Tường Vi - Chủ tịch UBND phường Bùi Thị Xuân cho biết: Công ty TNHH Quang Thuận khai thác mỏ đá tại tổ 6, khu vực 7 do Ban Quản lý Khu Kinh tế quản lý không thuộc về UBND phường quản lý. Còn với Công ty TNHH Nam Á mặc dù đã bị yêu cầu chấm dứt hoạt động khai thác đá và hoàn thổ, cải tạo, phục hồi lại khu vực khai thác nhưng Công ty cứ lén khai thác đá vào ban đêm nên chính quyền không thể phục kích bắt được.
Không lẽ các cơ quan chức năng của tỉnh Bình Định đành bất lực trước một số doanh nghiệp chây ì, ngang nhiên khai thác, vận chuyển đá trái phép tại núi Hòn Chà trong một thời gian dài mà không có biện pháp xử lý đến nơi đến chốn?!.
