Bảo vệ môi trường khu vực nông thôn Quảng Ninh: Cần giải pháp đồng bộ

Với quan điểm không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng nóng, cùng với định hướng chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh”, Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp bảo vệ môi trường, nhất là tại khu vực nông thôn.

Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nói chung và khu vực nông thôn nói riêng, không có cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng mới phát sinh. Tuy nhiên, nếu không có giải pháp kịp thời, hiệu quả, khu vực nông thôn của tỉnh đang “đối mặt” với nguy cơ ô nhiễm môi trường từ nguồn nước thải sinh hoạt, cũng như vỏ bao chứa thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), rác thải sinh hoạt.

Theo báo cáo của Sở TN&MT Quảng Ninh, trên địa bàn toàn tỉnh hiện có trên 4.400 bể chứa bao gói thuốc BVTV sau sử dụng tại các cánh đồng lúa, rau màu. Tuy nhiên, do hệ thống sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành nhiều vùng sản xuất tập trung. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV đến người dân còn gặp nhiều khó khăn, nên vẫn còn tình trạng bao bì thuốc BVTV tồn lưu chưa được xử lý hoặc xử lý chưa hiệu quả.

Xã Tiền An là vùng chuyên canh sản xuất rau lớn của TX. Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh với tổng diện tích 950ha, trong đó có 170ha trồng rau an toàn. Xã đã chú trọng đầu tư hạ tầng khu vực sản xuất với các công trình kênh, mương, điện, đường, nhất là bể chứa vỏ bao bì thuốc BVTV nhằm đảm bảo môi trường nông thôn.

Trao đổi với phóng viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Tiền An, TX. Quảng Yên cho biết, trước đây, xã sử dụng hệ thống bể chứa xi măng để thu gom vỏ bao bì thuốc BVTV, nhưng do bể chứa không có đáy, không đảm bảo môi trường, khó lấy rác, nên mới đây xã đã thay thế và lắp đặt 63 thùng chứa bằng nhựa tại các xứ đồng nhằm giúp cho việc thu gom chai, vỏ thuốc BVTV được thuận tiện và đảm bảo vệ sinh môi trường.

Hiện trên địa bàn toàn tỉnh Quảng Ninh mới có TP. Hạ Long được đầu tư hệ thống thu gom và xử lý nước thải tập trung với 5 trạm xử lý nước thải được đưa vào sử dụng với tổng công suất xử lý khoảng 14.276 m3/ngày đêm, tại TX. Quảng Yên đang vận hành trạm xử lý nước thải với công suất 1.000 m3/ngày đêm. Mặc dù trong những năm qua, các địa phương đã nâng cấp hệ thống thu gom nước thải sinh hoạt, tuy nhiên chưa có hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tập trung, nước thải phát sinh được thu gom chung với hệ thống thoát nước mưa, sau đó chảy ra sông, suối, là nguyên nhân gây ô nhiễm cho các lưu vực sông, suối, ao, hồ.

Tuy nhiên, công tác thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng mới chỉ thực hiện tại các vùng sản xuất nông nghiệp đã được đầu tư xây dựng bể chứa, hay thùng chứa rác như tại xã Tiền An nói trên. Còn lại, đa số các địa phương trong tỉnh chưa có khu vực lưu chứa bao gói thuốc BVTV sau sử dụng, dẫn đến tình trạng một số bể chứa trong quá trình sử dụng đã đầy nhưng chưa được tập kết để đưa đi xử lý, tiêu hủy.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh chưa có tổ chức, cá nhân đủ điều kiện để xử lý rác thải bao gói thuốc BVTV sau sử dụng theo đúng quy định. Trong khi việc đầu tư cho bảo vệ môi trường nông thôn gồm hạ tầng thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải cần suất đầu tư lớn, trình độ kỹ thuật công nghệ cao, thu hồi vốn thường phải mất khoảng thời gian dài nên chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư. Do đó, việc thu gom, vận chuyển, tiêu hủy bao gói thuốc BVTV sử dụng còn gặp nhiều khó khăn, nhất là đối với các huyện miền núi, hải đảo.

Cần giải pháp hữu hiệu

Những năm qua, Quảng Ninh luôn xác định, công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường, nhất là khu vực nông thôn luôn là giải pháp quan trọng và cần được ưu tiên hàng đầu.

Việc thu gom, xử lý bao gói chứa thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng trên những cánh đồng rau tại xã Tiền An, TX. Quảng Yên đảm bảo đúng quy định.

Ông Nguyễn Như Hạnh - Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Quảng Ninh cho biết, thời gian qua, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền có tác động sâu rộng, kịp thời, hiệu quả đến cộng đồng, góp phần biểu dương, động viên những tổ chức, cá nhân điển hình tiên tiến trong bảo vệ môi trường, từng bước nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường.

Hằng năm, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương triển khai các hoạt động thiết thực nhằm tuyên truyền phổ biến, giáo dục chính sách và pháp luật về bảo vệ môi trường. Tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật về bảo vệ môi trường, tập huấn, phổ biến một số quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020, phối hợp với Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường - Bộ TN&MT tổ chức hội nghị khai thác, sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường hướng đến phát triển nền kinh tế tuần hoàn khu vực miền Bắc cho 500 đại biểu.

Cùng với đó, từng bước nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động quản lý chất thải, thực hiện thí điểm phân loại rác thải tại nguồn, thiết lập các tuyến thu gom rác thải sinh hoạt và xây dựng các điểm tập kết và trung chuyển rác đảm bảo vệ sinh môi trường. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động hộ gia đình xử lý nước thải sinh hoại bằng bể tự hoại trước khi thải ra khu vực thoát nước chung của khu vực; xử lý các hành vi xả nước thải chưa qua xử lý ra ao, hồ, kênh, rạch tự nhiên.

Bên cạnh đó, huy động mọi nguồn lực đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường nông thôn, đặc biệt là đầu tư hệ thống thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt tập trung. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu giết mổ gia súc, gia cầm tập trung; tiếp tục di dời các cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp gây ô nhiễm môi trường ra khỏi khu dân cư.
Đồng thời, tăng cường kiểm soát, chủ động nhận diện, cảnh báo các vấn đề môi trường nông thôn, môi trường biển đảo, môi trường xuyên biên giới, liên vùng, liên tỉnh, chủ động ngăn ngừa ứng phó các sự cố môi trường trên diện rộng.

Thiết nghĩ, thời gian tới, Quảng Ninh cần sớm triển khai đồng bộ các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác bảo vệ môi trường, nhất là khu vực nông thôn, góp phần đảm bảo hài hòa giữa các lợi ích, phát triển bền vững, chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh.