Mấy năm trở lại đây, dòng sông Năng đoạn chảy qua địa bàn xã An Thắng, huyện Pắc Nặm, tỉnh Bắc Kạn đã và đang bị Công ty CP Thương mại và Khai thác khoáng sản Nguyên Phát ngăn sông, nắn dòng để khai thác vàng, biến con sông vốn hiền hòa, trong xanh này thành một dòng sông chết.
Để tận mắt chứng kiến đại công trường khai thác vàng, từ thị xã Bắc Kạn, chúng tôi phải vượt qua gần 100km đường lầy lội. Có mặt tại sông Năng đoạn qua thôn Tiến Bộ, Khuổi Làng, Tân Hợi (xã An Thắng) một ngày đầu tháng 10/2013, điều chúng tôi nhận thấy là khoảng 6km lòng sông chảy qua địa bàn 3 thôn của xã An Thắng đã bị biến dạng hoàn toàn, bởi việc khai thác vàng do Công ty Nguyên Phát gây ra.
Khai thác vàng giữa lòng sông Năng.
Tại thời điểm chúng tôi có mặt, tiếng máy nổ, sàng tuyển vàng, cùng hàng chục ô tô tải, máy xúc, máy húc gồng mình hoạt động đào bới, san ủi nắn dòng, đắp đập để khai thác vàng.
Từ trên cao nhìn xuống, nước của sông Năng hiện lên một màu đục ngầu trải dài uốn lượn quanh chân núi. Những cái ao, hồ và những núi đất đá nhân tạo được mọc lên lổm nhổm giữa dòng sông. Nhiều chỗ, đơn vị khai thác múc sâu xuống lòng sông sâu đến 6m, tạo thành những hồ nước lớn.
Tổ chức ngăn dòng sông.
Theo phản ánh của người dân, khi UBND tỉnh Bắc Kạn cấp phép cho khai thác vàng tại mỏ Bản Nghiềng – Vằng Ma, nơi thượng nguồn sông Năng chảy về đất Bắc Kạn, đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối của các chuyên gia và dư luận xã hội.
“Từ ngày việc khai thác vàng đi vào hoạt động, dòng nước của con sông này đã bị ô nhiễm nặng khiến nhiều loại tôm, cá của khúc sông này được nhiều người biết đến như: Cá chiên, dầm xanh giờ không còn. Chắc chúng đã chết hết rồi”, một người dân phản ánh.
“Sông Năng giờ đã băng hà rồi. Ngày trước, dòng sông này hiền hòa lắm, quanh năm nước trong xanh. Dọc hai bờ sông, người dân trồng ngô, trông lúa và chăn thả trâu bò trên những bãi soi. Nhưng, từ ngày Công ty Nguyên Phát tổ chức khai thác vàng, giữa lòng của dòng sông này trở thành những đại công trường và bị biến dạng hoàn toàn”, bà La Thị Hoa, trú tại xã An Thắng xót xa nói.
Ven sông không còn đất phù sa bồi lắng.
Một số người dân trú tại thôn Tiến Bộ bức xúc phản ánh: Việc khai thác vàng đã diễn ra khoảng 2 năm nay. Có thời điểm công ty tổ chức ngăn dòng sông, lấy đá to về kè rồi đổ đất làm thành đường xe ô tô chạy ầm ầm dưới lòng sông, khiến nước sông dân lên ngập hết ruộng lúa của bà con. Thời gian đầu, mỗi khi nhận được phản ánh của nhân dân, công ty tiến hành khắc phục ngay. Nhưng nay, nếu tình trạng đó xảy ra, có phản ánh đến vài chục lần họ cũng mặc kệ, chả thèm nghe.
Ông Lý Văn Lành, trú tại thôn Tiến Bộ cho biết: “Ở thôn này nhiều hộ dân có ruộng bị ảnh hưởng do khai thác vàng lắm. Ngay như gia đình tôi, khi công ty mở đường nước đã gây lở hết ruộng. Khi gia đình có ý kiến phản ánh thì họ lại lấy đá, sỏi lấp vào trả nên ruộng giờ có canh tác được đâu”.
Sau hơn hai năm khai thác trên phần diện tích được tỉnh Bắc Kạn cấp phép, một đoạn sông dài khoảng 6 cây số, cùng diện tích hơn 40 hecta soi, bãi ven sông giờ không còn đất phù sa bồi lắng, mà thay vào đó là những bãi đá, sỏi, ông Lành thông tin thêm.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, Công ty Nguyên Phát đã nhiều lần thực hiện việc khai thác vàng ngoài chỉ giới được UBND tỉnh cấp phép. Có lần, không hiểu vì cố tình hay không biết, công ty này còn khai thác “nhầm” sang cả phần đất của huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng.
Trao đổi với chúng tôi, ông Đồng Mạnh Kiểm, Phó chủ tịch UBND xã An Thắng khẳng định: “Việc khai thác vàng trên dòng sông Năng không hề ảnh hưởng đến cuộc sống, ruộng vườn của bà con nhân dân. Do thời điểm này đang là mùa mưa bão, nước sông từ đầu nguồn chảy về nhiều gây ngập các điểm khai thác nên Công ty Nguyên Phát đã dừng khai thác từ tháng 5/2013 rồi”. Tuy nhiên, khi chúng tôi có mặt tại các điểm khai thác vàng tại ba thôn của xã An Thắng, nhiều máy xúc vẫn đất đang đào hố và múc đất, đá lên sàng tuyển vàng. Bên cạnh đó, nhiều loại máy móc khác cũng đang hoạt động hết công suất tiến hành việc kè đá, đắp đất ngăn dòng sông Năng để khai thác vàng. |
Theo Nguyễn Hòa/Tamnhin.net
.jpg "Chủ động, sáng tạo, ứng dụng khoa học tạo nền tảng cho sự phát triển")
