Xuất hành hướng mùa Xuân

Cồng kềnh như rác cuối năm

Trên nhiều tuyến đường Hà Nội những ngày cuối năm, không khó bắt gặp những đống rác là đồ cũ nằm ngổn ngang đầu phố, vỉa hè, chân cột điện… Người dân Hà Nội, quanh năm lo trăm công ngàn việc, chỉ đến những ngày cuối năm mới tính đến chuyện sắm sanh cái này, mua mới cái nọ, hay dọn dẹp nhà cửa đón xuân. Và thế là những tủ bàn, giường đệm, chăn chiếu, sô pha cũ… cần thay thế được thải ra đường.

Những ngày cuối năm, dạo qua bất cứ con phố nào cũng dễ dàng thấy những điểm tập kết rác cồng kềnh tự phát. Rác ngày thường còn có thể đổ theo giờ, còn những ngày giáp Tết, việc bỏ rác không hề theo bất cứ quy luật nào. Hoặc có một thứ quy luật đó là: Dọn nhà lúc nào xả rác ra đường lúc đó.

Cùng với đó là những cành đào nở sớm được thải bỏ để thay cành mới; những mai đào, quất ế bị bỏ lại ở các chợ hoa. Nhiều cây cành cao vượt đầu người, phải 2 người khiêng mới có thể chất lên thùng rác được. Tiết trời cuối năm lạnh tê tái nhưng công nhân môi trường không có thời gian để cảm nhận. Mục tiêu quan trọng nhất với họ là chạy đua với thời gian, dọn bằng sạch rác trước thời khắc giao thừa. Những cuộc chạy đua như vậy Tết năm nào cũng diễn ra.

Cồng kềnh như rác cuối năm là câu cửa miệng của dân trong nghề. Cồng kềnh về khối lượng kéo theo việc huy động sức người và phương tiện thu gom. Nhiều đoạn phố ngày thường chỉ cần 1 người thì nay phải tăng cường thêm để giải quyết rác phát sinh khối lượng và tính phức tạp. Chưa kể vừa thu chỗ này các loại rác lại phình ra ở chỗ kia. Phiền hơn nữa là việc thu gom rác ở những con đường dài và hẹp như đường Đê La Thành nhỏ. Là đoạn đường khá dài nên đường Đê La Thành nhỏ tập trung đông hộ dân sinh sống. Trên toàn bộ tuyến đường không hề có một khoảnh trống cho việc tập kết rác, nhất là rác cồng kềnh. Vì cũng do đường hẹp nên phương tiện cơ giới phục vụ thu gom cơ động khá khó khăn. Vì thế, rác thải cồng kềnh trở thành gánh nặng đối với công nhân môi trường. Sức dài vai rộng như Nguyễn Quang Nhiệm mà vừa kéo chiếc xe gom rác vừa thở ra đằng tai. Anh bảo: “Vì xe cơ giới không vào được nên việc thu gom rác trên tuyến đường này cơ bản vẫn là xe ba bánh. Với các loại rác cồng kềnh, nhiều khi em phải phá nhỏ nó ra trước khi chất lên xe. Còn có những loại không phá thủ công được thì phải huy động người khênh. Việc này chiếm khá nhiều thời gian và sức lực. Chưa kể, chuyên chở các loại rác này khiến xe thu gom thông thường khấu hao nhanh lắm”.

Chọn hướng xuất hành

Câu chuyện rác cuối năm chưa bao giờ cũ, càng mỗi năm rác càng tăng, sự cơ cực vất vả của công nhân cũng tăng theo. Vậy nên trước Tết tầm 1 tháng, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội Urenco đã phải lập kế hoạch, giao các chi nhánh nắm tình hình công nhân để đảm bảo nguồn nhân lực phục vụ Tết không ảnh hưởng đến việc cá nhân. Nói là như vậy nhưng thực ra hiếm khi có việc gặp vướng mắc khi phân công cắt cử, bởi theo Tổng Giám đốc Phạm Văn Đức: “Tết của cán bộ, công nhân vệ sinh môi trường là Tết trên đường phố. Nhất là những thời khắc đặc biệt như đêm Giao thừa. Nhiệm vụ này đã quá quen thuộc với công nhân nên hầu như đã bước chân vào nghề là mỗi người đều đã xác định tâm lý và sắp xếp thời gian chủ động trong công việc”.

Và cứ thế năm này qua năm khác, những người công nhân môi trường cứ miệt mài “đi xuyên Tết”. Từ trước ngày lễ ông Công ông Táo cho đến hết rằm tháng Giêng, cao điểm là 3 ngày cuối cùng đến hết đêm Giao thừa. Đồng nghĩa với mọi công việc nhà đều do người thân gánh vác. Trong ngôi nhà những cán bộ, công nhân đêm Giao thừa là thiếu vắng bóng người đàn ông thắp nén hương dâng lên bàn thờ tổ tiên; trong căn bếp của người công nhân đêm Giao thừa là thiếu vắng bàn tay người phụ nữ. Tết của cán bộ, công nhân môi trường Hà Nội không ai khác ai, đều thiếu khuyết một góc rất quan trọng trong mỗi gia đình.

Tết này nữa là cái Tết thứ 33 chị Lan vắng mặt trong đêm giao thừa của gia đình, là cái tết thứ 31 anh Tuấn miệt mài trên chuyến xe chở rác từ trung tâm Hà Nội phố lên bãi tập kết..., và cũng chưa có một cái Tết nào Ban Lãnh đạo Công ty đón Tết tại gia đình. Đêm Giao thừa, họ có khoảng 30 phút đến 1 tiếng đồng hồ dừng tay, cùng nhau đón Giao thừa ở chính nơi làm việc. Cũng là tạm dừng tay khi đường phố đã tinh tươm. Mâm cỗ Giao thừa sắp ra, đơn sơ nhưng cũng khá đủ đầy, bánh chưng, hoa đào và âm nhạc, ly rượu nâng lên chúc nhau rồi đặt xuống, dù mùa xuân đang ở gần kề và không nỡ chối từ nhau, dù có thể đêm nay không có Công an thổi nồng độ cồn nhưng an toàn lao động, an toàn giao thông đã được quán triệt rồi và cũng vì đảm bảo an toàn đã nằm lòng trong ý thức, trong hành động nên cụng ly đấy rồi đặt xuống thôi, mong mùa xuân rộng lòng đại xá.

Mùa xuân có trách gì những người công nhân đâu. Có người dọn rác đêm giao thừa nên xuân được khoác tấm áo sạch đẹp hơn, những nẻo đường đi về an toàn và ấm áp hơn. Bởi khi những vui vẻ ồn ào lắng lại, ai về nhà nấy thì trên đường phố vẫn có bóng dáng những người công nhân làm bạn với mùa xuân. Trong niềm xúc động rưng rưng khoảnh khắc Giao thừa, Chủ tịch HĐTV Nguyễn Hữu Tiến có lần đã cảm tác thành thơ. Đó có thể là những suy nghĩ, chiêm nghiệm chuyện đời chuyện nghề, đó cũng có thể là những vần thơ viết khi ông chứng kiến những người công nhân của mình miệt mài lao động trên đường phố. Bóng áo xanh không lẫn vào đâu được, lặng lẽ định hình một giá trị riêng mang tên Urenco. Những giá trị đó được cất lên từ sự im lặng và hành động.

Vất vả đã trở thành thương hiệu của người Urenco. Làm việc xuyên Tết là đặc thù của Urenco. Thức với mùa xuân là người Urenco. Chia ngọt sẻ bùi cũng là người Urenco…

Không riêng gì Ban Lãnh đạo Công ty, Chi nhánh mà tất cả các phòng ban cũng đồng hành với công nhân. Họ sẽ phân công nhau đi thăm, động viên chúc Tết công nhân, từ điểm xa cho đến điểm gần, từ trung tâm Hà Nội, những nơi tập trung đông nhất như Hồ Gươm, sân Mỹ Đình cho đến khu vực xa hơn cũng có lãnh đạo Công ty tới đón Tết cùng người lao động.

Năm nay tôi vẫn có hẹn với người Urenco, sẽ cùng nhau đón Tết ở ngoại thành Hà Nội. Đã lâu rồi, kể từ khi đồng hành với họ, nhịp sinh hoạt đêm Giao thừa của tôi cũng khác, cũng sắp xếp việc nhà, thắp hương trước thời khắc Giao thừa và ra đường. Tôi không lựa chọn cho mình hướng xuất hành vì cũng như mọi cán bộ, công nhân Urenco, hướng xuất hành của họ vào thời khắc đầu năm là con đường mùa xuân, họ đi về phía mùa xuân.

Thế nên có thể ví von thấy người Urenco như thấy mùa xuân. Khi nào thấy bóng áo xanh xuyên đêm là khi đó, nếu không phải lễ hội hay sự kiện trọng đại của đất nước, của Thủ đô thì ắt hẳn xuân về. Người Urenco như sứ giả báo mùa xuân.

Cuối năm 2023, Ban Lãnh đạo Công ty và các phòng chức năng khởi động triển khai đề án xử lý, tái chế rác cồng kềnh. Một chương mới trong công tác quản lý rác có thể mở ra. Nhưng việc gom rác cuối năm, nhất là rác cồng kềnh thì chưa thể khác bởi đó là nếp sinh hoạt của người dân. Đồng nghĩa với những người công nhân môi trường nói chung vẫn gồng mình lên chạy đua với thời gian. Người Urenco cũng vậy. Khi ai đó đầu xuân lựa chọn hướng xuất hành thì hướng xuất hành của người Urenco là nơi có rác; Họ đi đến đâu, mùa xuân sạch đẹp hơn ở đó.